Апера Ле Пелецье
From Wikipedia, the free encyclopedia
Апера́ Ле Пелецье (фр.: Salle Le Peletier / Opéra Le Peletier[2]) — оперны тэатр у Парыжы, які дзейнічаў з 1821 па 1873 год. На працягу свайго існавання тэатр называўся па-рознаму, найбольш важнымі з іх былі: Тэатр Каралеўскай акадэміі музыкі (1821—1848), Опера Нацыя (1848—1850), Тэатр Нацыянальнай акадэміі музыкі (1850—1852), Тэатр Імператарскай Акадэміі музыкі (1852—1854), Імператарскі оперны тэатр (1854—1870), Нацыянальны оперны тэатр (1870—1873).[3]
| Апера Ле Пелецье | |
|---|---|
 | |
| Заснаваны | 1820 |
| Закрыты | 28 кастрычніка 1873[1] |
| Краіна | |
| Размяшчэнне | |
| Будынак | |
| Архітэктар | Франсуа Дэбрэ |
| Умяшчальнасць | 1 800 |
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Тэатр, які знаходзіўся на вуліцы Ле Пелецье, дом № 12, быў спраектаваны і пабудаваны архітэктарам Франсуа Дэбрэ на месцы саду атэля De Choiseul.[2] Зала была разлічана на 1800 месцаў. Асаблівасці канструкцыі забяспечвалі добры гук.[4]
Тэатр быў знішчаны пажарам у ноч з 28 на 29 кастрычніка 1873 года. Пажар працягваўся 24 гадзіны і нанёс вялікі ўрон. Страта будынка паскорыла работы па ўзвядзенні Опера Гарнье, распачатыя ў 1860 годзе. Да 5 студзеня 1875 года, калі быў адкрыты новы тэатр, трупа выступала ў зале Вантадур.
.jpg)
Калі пляменнік караля Людовіка XVIII, Шарль-Фердынанд, герцаг Берыйскі, быў зарэзаны ў ноч на 13 лютага 1820 года перад былым тэатрам Парыжскай оперы на вуліцы Рышэлье (фр.: Salle de la Rue de Richelieu), кароль вырашыў, што тэатр будзе знесены, каб на яго месцы пабудаваць памятную капліцу. Аднак праект пабудовы капліцы так і не быў рэалізаваны з-за рэвалюцыі 1830 года. Сёння фантан Лувуа на плошчы Лувуа займае месца, дзе павіна была быць пабудавана капліца.[5] Тэатр на вуліцы Рышэлье быў галоўным месцам Парыжскай оперы з 1794 года. Вельмі хутка пасля смерці свайго пляменніка ў лютым 1820 года кароль даручыў архітэктару Франсуа Дэбрэ спраектаваць новы тэатр для оперы на вуліцы Ле Пелецье, праект якога быў завершаны праз год. Падчас будаўніцтва оперныя і балетныя трупы занялі тэатр Фавар і тэатр Лувуа.[6]
Апера Ле Пелецье была ўрачыста адкрыта 16 жніўня 1821 года змешанай пастаноўкай, якая складалася з гімна «Vive Henry VIII», оперы кампазітара Ш.-С. Катэля «Баядэркі» і балет балетмайстра П. Гардэля «Вяртанне Зефіра».[7] Нягледзячы на тое, што тэатр павінен быў быць часовым і быў пабудаваны з дрэва і гіпсу, ён працягваў выкарыстоўвацца больш за пяцьдзясят гадоў. Многія з вялікіх опер 19 стагоддзя былі ўпершыню прадстаўлены на яго сцэне, сярод іх: «Вільгельм Тэль» Дж. Расіні (1829), «Роберт-д’ябал» Дж. Меербера (1831), «Жыдоўка» Ф. Галеві (1835) і «Дон Карлас» Дж. Вердзі (1867).[8]
Тэатр, плошча якога складала 14 000 квадратных метраў са сцэнай у 104 футы, быў даволі перадавым для свайго часу. 6 лютага 1822 года газ быў упершыню выкарыстаны для асвятлення сцэнічных эфектаў у оперы Нікаля Ізуара «Аладзін, або Чароўная лямпа».[9] Сцэну і аркестровую яму можна была прыбіраць, каб ператвараць глядзельную залу ў масіўную залу, дзе можна было ладзіць вялікія балі і іншыя гулянні.
Балет
Нараўне з балетам Тэатра Яе Вялікасці ў Лондане, Апера Ле Пелецье стала месцам росквіту рамантычнага балета, а такія балетмайстры, як Жуль Перо, Артур Сен-Леон, Філіпа Тальёні, Жазеф Мазілье, Жан Каралі і Поль Тальёні, паставілі шмат шэдэўраў для балета Парыжскай оперы. Сярод гэтых твораў: «Сільфіда» (1832), «Жызель» (1841), «Пахіта» (1846), «Карсар» (1856), «Матылёк» (1860), «Ручай» (1866) і «Капелія» (1870). Сярод вялікіх балерын, якія ўпрыгожылі сцэну ў гэты час, былі Марыя Тальёні, Карлота Грызі, Караліна Разаці, Фані Эльслер, Люсіль Гран і Фані Чэрыта.
Балет «Жызель» падчас візіту цара Аляксандра II (4 чэрвеня 1867) 
Галоўныя балерыны Парыжскай оперы (па гадзіннікавай стрэлцы зверху злева): Ліз Набле, Марыя Тальёні, Мlle Джулія дэ Варэн, Алексіс Дзюпон, Амелі Легалуа і Палін Мантэсу, «прэм’ер-суджэты» ў 1831 годзе.[10]
Літаграфія з выявай многіх вядомых танцораў і іх заступнікаў у танцавальный зале (1841)
Шахматы
У 1858 годзе Апера Ле Пелецье стала месцам правядзення адной з самых вядомых гульняў у гісторыі шахмат — Опернай партыі паміж амерыканскім майстрам Полам Марфі (белыя) і двума французскімі арыстакратамі: герцагам Брансвікскім і графам Ісуарам. Гульня праходзіла ў асабістай ложы герцага падчас выканання «Нормы» В. Беліні.[11]
Пажар
У ноч на 29 кастрычніка 1873 года тэатр напаткаў той жа лёс, што і многіх яго папярэднікаў: ён быў знішчаны пажарам, які бушаваў на працягу 27 гадзін і, як мяркуюць, пачаўся з-за інавацыйнага газавага асвятлення ў тэатры. На шчасце, у 1858 годзе імператар Напалеон III наняў грамадзянскага планіроўшчыка барона Асмана для пачатку будаўніцтва другога тэатра для Парыжскай оперы і балета па праекце архітэктара Шарля Гарнье. У 1875 годзе быў урачыста адкрыты новы тэатр, сёння вядомы як опера Гарнье.
Карціна «Grande Salle» тэатра падчас пастаноўкі балета (1864)
Перспектыўны выгляд фасада на вуліцы Ле Пелецье (каля 1870) 
Літаграфія «Grande Salle» (1854) 
План пляцоўкі, план паверху і перспектывы інтэр'еру (1822) 
Закулісная зона (каля 1840)
Оперы
- (1826) — «Аблога Карынфа» Дж. Расіні
- (1827) — «Майсей у Егіпце» Дж. Расіні
- (1828) — «Нямая з Портычы» Д. Абера
- (1828) — «Граф Оры» Дж. Расіні
- (1829) — «Вільгельм Тэль (опера)» Дж. Расіні
- (1831) — «Роберт-д’ябал (опера)» Дж. Меербера
- (1833) — «Густаў III» Д. Абера
- (1835) — «Жыдоўка (опера)» Ф. Галеві
- (1836) — «Гугеноты» Дж. Меербера
- (1836) — «Эсмеральда» Л. Бертэн
- (1837) — «Страдэла» Л. Нідэрмеера
- (1838) — «Гвіда і Жынеўра» Ф. Галеві
- (1838) — «Бенвенута Чэліні» Г. Берліёза
- (1840) — «Мучанікі» Г. Даніцэці
- (1840) — «Фаварытка» Г. Даніцэці
- (1841) — «Каралева Кіпра» Ф. Галеві
- (1843) — «Карл VI» Ф. Галеві
- (1843) — «Дон Себасцьян» Г. Даніцэці
- (1844) — «Марыя Сцюарт» Л. Нідэрмеера
- (1847) — «Іерусалім» Дж. Вердзі
- (1849) — «Прарок» Дж. Меербера
- (1851) — «Сафо» Ш. Гуно
- (1854) — «Крывавая манашка» Ш. Гуно
- (1857) — «Трубадур» Дж. Вердзі
- (1861) — «Тангейзер» Р. Вагнера (версія Парыжскай оперы)
- (1862) — «Царыца Саўская» Ш. Гуно
- (1865) — «Афрыканка» Дж. Меербера
- (1867) — «Дон Карлас» Дж. Вердзі
- (1868) — «Гамлет» А. Тама
- (1869) — «Фаўст» Ш. Гуно (версія Парыжскай оперы)[12]
Балеты
- (1828) — «Марная засцярога», харэаграфія Ж.-П. Амера на музыку Ф. Герольда.
- (1832) — «Сільфіда», харэаграфія Філіпа Тальёні на музыку Ж.-М. Шнейцхофера.
- (1836) — «Панна Дуная», харэаграфія Філіпа Тальёні на музыку А. Адана.
- (1840) — «Закаханы д'ябал», харэаграфія Ж. Мазілье на музыку Напалеона-Анры Рэбер і Франсуа Бенуа.
- (1841) — «Жызель», харэаграфія Ж. Каралі і Ж. Перо на музыку А. Адана (дадатковая музыка Ф. Бургмюлера).
- (1843) — «Перы», харэаграфія Ж. Каралі на музыку Ф. Бургмюлера.
- (1845) — «Д’ябал у чатыры», харэаграфія Ж. Мазілье на музыку А. Адана.
- (1846) — «Пахіта», харэаграфія Ж. Мазілье на музыку Э. Дэльдэвеза.
- (1856) — «Карсар», харэаграфія Ж. Мазілье на музыку А. Адана.
- (1859) — «Парыжскі рынак», харэаграфія М. Петыпа на музыку Ц. Пуні.
- (1860) — «Матылёк», харэаграфія М. Тальёні на музыку Ж. Афенбаха.
- (1866) — «Ручай», харэаграфія А. Сен-Леона на музыку Л. Дэліба і Л. Мінкуса.
- (1870) — «Капелія», харэаграфія А. Сен-Леона на музыку Л. Дэліба.
- Wild N. Dictionnaire des théâtres parisiens (1807–1914) — 2 — Ліён: 2012. — С. 220. — ISBN 978-2-914373-48-7
- Mead, Christopher Curtis (1991). Charles Garnier’s Paris Opera. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press.
- Levin, Alicia. «A documentary overview of musical theaters in Paris, 1830—1900» in Fauser 2009, p. 382.
- Paris, Nouveau guide des voyageurs, p. 240.
- Barbier 1995, pp. 34—35.
- Pitou 1983, 1: 38, 44.
- Pitou 1990, pp. 758—760.
- Simeone 2000, p. 192.
- Simeone 2000, pp. 191—192.
- The Exploits and Triumphs, in Europe, of Paul Morphy, the Chess Champion, Frederick Edge, D. Appleton and Company, New York (1859) pp. 172—173.
- Прэм’ера «Фаўста» Гуно адбылася ў тэатры Лірык у Парыжы 19 сакавіка 1859 года як «апера камік» з вусным дыялогам. Рэчытатывы былі дададзены да пастаноўкі ў Страсбургу ў красавіку 1860 года. Упершыню была выканана Парыжскай операй (з даданнем балетнай музыкі) 3 сакавіка 1869 года. Гл. Loewenberg 1978, калонка 939.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
