Палац Бандзінэлі
From Wikipedia, the free encyclopedia
Палац Бандзінэлі (польск.: kamienica Bandinellich we Lwowie) — будынак у Львове. Размешчаны на ўсходнім боку плошчы Рынак (дом № 2), займае вуглавы ўчастак. Дом адносіцца да найлепшых узораў архітэктуры позняга рэнесансу ў горадзе. Яго будаўніцтва датуецца канцом XVI стагоддзя[1].
| Помнік | |
| Палац Бандзінэлі | |
|---|---|
| укр.: Палац Бандінеллі | |
.jpg) | |
| 49°50′33″ пн. ш. 24°01′57″ у. д.HGЯO | |
| Краіна | |
| Месцазнаходжанне | |
| Архітэктурны стыль | рэнесансная архітэктура |
| Дата заснавання | 1593 |
| Дата пабудовы | 1589 год |
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
.jpg)
Дом, які стаяў на месцы «палацца Бандынэлі» у XVI стагоддзі, называўся Мардахаіўскім. У 1589 годзе аптэкар і багаты купец Геранім Вітэмберг (Hieronim Wittemberg) і Яраш Вядэльскі (Jarosz Wedelski) паставіў тоц, што стаіць цяпер[1].
У 1634 годзе камяніца перайшла ва ўласнасць фларэнційскага купца Раберта Бандзінэлі, ўнука вядомага фларэнційскага купца Барталамеа Бандзінэлі, які вырашыў пасяліцца у Львове і атрымаў гарадское грамадзянства. У 1629 годзе Барталамеа Бандзінэлі ўдасканаліў упершыню арганізаваную Даменікам Мантэлупа пошту. У доме знаходзілася яго паштовы кантора. Дэкрэтам ад 4 сакавіка 1629 года кароль Жыгімонт III Ваза прадаставіў Раберта Бандзінэлі прывілей на ўтрыманне рэгулярнай каралеўскай пошты, так званай «Ordinatio Posthae», і тытул «каралеўскага постмагістра». Кожную суботу паштовыя кур’еры адпраўляліся на Гданьск праз Замасць — Люблін — Варшаву — Торунь і на Кракаў праз Ярослаў — Жэшаў — Тарнаў. Спачатку кур’ераў было 21, потым — 12. Гэтыя паслугі каштавалі вельмі дорага, і таму гарадскі савет вырашыў эканоміць на паштовых выдатках і высылаў уласнай ганца, што было парушэннем дамовы. Праз некаторы час дзеянні гарадскога савета прывялі Раберта Бандзінэлі да банкруцтва і яго паштовы кантора закрылася[1].
У 1737—1739 гадах будынак быў адрэстаўраваны, пра што сведчыць надпіс на яго паўночным фасадзе. Пры гэтай перабудове галоўны ўваход быў перанесены на вул. Дамініканскую (цяпер вул. Стаўрапігійская). Наступны рэстаўрацыя была праведзена ў 1750 годзе пад кіраўніцтвам архітэктара Марціна Урбаніка[1].
У 1841 годзе ў кнігарні Эдварда Віняжа (Edward Winiarz) і Карла Вільда-малодшага (Karł Wild), размешчанай у памяшканнях першага і другога паверхаў камяніцы Бандзінэлі, упершыню быў выстаўлены на публічны агляд дагератып (папярэднік фатаграфіі) з краявідам Львова. У 1850—1870 гадах тут знаходзілася заснаваная ў 1796 годзе кнігарня Карла Вільда (Karł Wild), якая служыла своеасаблівым месцам сустрэч львоўскіх літаратараў. Тут таксама пражываў некаторы час польскі паэт Карнэль Уэйскі. У канцы XIX — пачатку XX стагоддзяў будынак належаў Хае Гітлету Коркесу (Chaje Gitlet Korkes), а потым Самуэлю Юзафу Коркесу (Samuel Józef Korkes)[1].
У 1925 годзе для крамы Якуба Швадона (Jakub Schwaddon) па праекце архітэктара Леапольда Райса (Leopold Reiss) выкананы праект рэканструкцыі запаўнення уваходнага партала з пл. Рынак. У 1935 годзе магістрат Львова вёў працяглую перапіску з Самуэлем Юзафам Коркесом наконт аднаўлення страчаных элементаў белакаменных абрамленняў парталаў з пл. Рынак і вул. Дамініканскай. 20 лютага 1935 года архітэктар Яўген Нагірны выканаў праект партала і акна з пл. Рынак для крамы «Цэнтрасоюза»[1].
У канцы 1970-х гадоў будынак знаходзіўся ў аварыйным стане. Пасля працяглых рамонтных і рэстаўрацыйных работ (амаль дваццаць шэсць гадоў) ўрачыстае адкрыццё Палаца Бандзінэлі адбылося 28 снежня 2005 года. Цяпер тут размяшчаюць самыя разнастайныя экспазіцыі пад эгідай Львоўскага гістарычнага музея, якому і належыць будынак у наш час[1].
12 снежня 2008 года, у рамках святкавання 10-годдзя ўнясення Ансамбля гістарычнага цэнтра Львова ў спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА, у палацы Бандзінэлі адбылося ўрачыстае адкрыццё Музея пошты.
Палац уяўляе сабой трохпавярховы атынкаваны будынак з каменя і цэглы, які ў плане мае форму выцягнутага ў глыбіню ўчастка прамавугольніка, характэрную для рынкавых камяніц, з вузкім галоўным і падоўжаным бакавым фасадам па вул. Стаўрапігійскай[1].
Звонку і ў інтэр’еры на дзвярных і аконных абрамленнях захаваліся элементы белакаменнай разьбы, у памяшканнях — характэрныя драўляныя бэлькі; на першым паверсе — гатычныя скляпенні. Фасады гарызантальна расчлянёныя міжпаверхавымі карнізамі, вуглы дома падкрэслены вуглавымі пілястрамі з дыяментавым рустам. Парадны ўваход на заходнім галоўным фасадзе аформлены парталам, які захаваў свой першапачатковы выгляд, як і правае ад яго акно, упрыгожанае фігуркамі дэльфінаў — сімвалам поспеху ў гандлі. Вокны галоўнага фасада ўпрыгожаны масіўнымі трохвугольнымі сандрыкамі, фланкіраваныя пілястрамі, дапоўненыя маскамі. Бакавы фасад з асіметрычна размешчаным уваходам, прарэзаны радам вокнаў, упрыгожаных масіўнымі трохвугольнымі і сегментнымі сандрыкамі[1].
Галоўны ўваход у Палац Бандзінэлі з боку плошчы Рынак
Уваход у Палац Бандзінэлі з боку вул. Стаўрапігійскай
Дэльфіны вакол вокны злева ад галоўнага ўваходу
Уваход у палац уначы
Палац Бандзінэлі уначы
Інтэр'єр
.jpg)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
