Аляксандр VII

Раннія гады

Фабіа Кіджы нарадзіўся 13 лютага 1599 года ў Сіене ў вядомай банкірскай сям’і. Ён даводзіўся траюрадным пляменнікам папе Паўлу V (1605—1621)^[6]. Кіджы атрымаў выдатную адукацыю, дамогся доктарскіх ступеняў па філасофіі, праве і тэалогіі ва ўніверсітэце Сіены.

Папскі легат і дзяржсакратар

Пасля атрымання святарскага сану Кіджы паступіў на папскую службу. У 1627 годзе ён па рэкамендацыі двух кардыналаў быў прызначаны інквізітарам Мальты^[7], а затым трынаццаць гадоў выконваў функцыі папскага нунцыя ў Кёльне (1639—1651). Ён прадстаўляў інтарэсы папы пры заключэнні ў 1648 годзе Вестфальскага міру, выражаючы пратэсты папы супраць саступак лютэранам^[8].

Папа Інакенцій X (1644—1655) адклікаў Кіджы ў Рым, а затым зрабіў яго дзяржсакратаром Святога Прастола і ў 1651 годзе — кардыналам царквы Санта-Марыя-дэль-Попала^[9].

Выбранне

Калі Інакенцій X памёр, Кіджы, кандыдат ад іспанскай фракцыі ў Калегіі кардыналаў, быў выбраны папам пасля васьмідзесяці дзён канклава, нягледзячы на супраціўленне французскага двары. 7 красавіка 1655 года ён прыняў імя Аляксандра VII.

Папства

Непатызм

Яго непатызм быў больш умераным, паколькі род Кіджы і так валодаў вялікім станам. У першы год свайго кіравання Аляксандр VII жыў проста і нават забараніў сваім сваякам наведваць Рым. Храніст Джон Брагрэйв, пабываўшы ў Рыме ў перыяд кіравання Аляксандра, пісаў^[10]:

У першыя месяцы свайго кіравання ён так прасякнуўся евангельскім жыццём, што смакаваў простую ежу, спаў на цвёрдай пасцелі, ненавідзеў багацце, славу і пышнасць, часта спускаўся ў гроты і адасабляўся ў скляпах, поўных чэрапаў, каб падумаць пра вечнае. Чуткі пра яго надзвычайную святасць распаўсюдзіліся вельмі далёка. Але неўзабаве пасля свайго зацвярджэння на папскім прастоле ён змяніў свой лад жыцця. Пакора змянілася ганарыстасцю, яго цвёрдая кушэтка ператварылася ў мяккую пярыну, яго знаходжанне каля трун, поўных мерцвякоў, змянілася знаходжаннем каля трун, поўных золатам...

24 красавіка 1656 года ён заявіў, што яго брат і пляменнікі прыедуць у горад, каб дапамагаць яму ў справах. Кіраванне справамі прастола хутка засяродзілася ў руках яго сваякоў, якім папа надаў самыя высокааплатныя цывільныя і царкоўныя пасады і самыя раскошныя маёнткі.

Добраўпарадкаванне Рыма

Дзякуючы папскаму мецэнацтву ў Рыме ўзнікалі шэдэўры барочнай архітэктуры. Менавіта ў той час на плошчы Сабора Св. Петра была збудавана цудоўная каланада — твор італьянскага архітэктара Джавані Ларэнца Берніні (1598—1680).

Аляксандр праяўляў асабістую цікавасць да архітэктурных праектаў і запісваў іх у сваіх дзённіках^[11]. Яго праектамі ў Рыме з’яўляюцца царква і плошча перад Санта-Марыя-дэла-Пачэ, вуліца Корса, плошча Калоны, перапланіроўка Порта-дэль-Попала, П'яцца-дэль-Попала і Санта-Марыя-дэль-Попала, Плошча Святога Пятра, інтэр’ер Ватыканскага палаца, Сант-Андрэа-аль-Квірынале, частка Квірынальскага палаца, абеліск і слон на плошчы П’яцца-дэла-Мінерва.

Знешняя палітыка

Швецыя

У перыяд кіравання Аляксандра VII шведская каралева Крысціна (1632—1654) перайшла ў каталіцтва. Пасля свайго адрачэння Крысціна пераехала ў Рым, і папа стаў яе заступнікам і дабрадзеем.

Францыя

Адносіны з Францыяй пагоршыліся. Кардынал Мазарыні, прэм’ер-міністр юнага Людовіка XIV (1643—1715), выступаў супраць папы ў час перамоў, якія прывялі да Вестфальскага міру, і абараняў прэрагатывы гальскай царквы. У час канклава ён быў варожы да Кіджы, але ўрэшце быў прымушаны прызнаць яго кампрамісным кандыдатам. Нягледзячы на гэта, Мазарыні адгаварыў Людовіка XIV адпраўляць пасольства да Аляксандра VII з віншаваннямі. У 1662 годзе французскім паслом у Рыме быў прызначаны герцаг дэ Крэкі. У выніку яго злоўжыванняў адбыўся канфлікт паміж Францыяй і папствам, папа на час страціў кантроль над Авіньёнам і быў вымушаны прыняць зневажальны Пізанскі дагавор 1664 года.

Партугалія

Папа выступаў супраць незалежнасці Партугаліі, абвешчанай у 1640 годзе, і ўступіў з ёй у зацяжныя спрэчкі.

Усход

У снежні 1655 года папа прыняў польскага езуіта Міхала Бойма, які даставіў яму ліст ад двара апошняга імператара дынастыі Мін Чжу Юлана, які хаваўся ў той час ад маньчжурскіх акупантаў на паўднёвым захадзе краіны. Хрышчоныя асобы, набліжаныя да імператара — імператрыца-ўдава Алена Ван і галоўны імператарскі еўнух Ахілес Пан — звярталіся да рымскага прастола па дапамогу супраць маньчжураў, у надзеі на тое, што папа зможа адпаведным чынам паўплываць на свецкіх кіраўнікоў Еўропы. Іх надзеі былі марнымі, і Бойм вярнуўся ў Кітай з ветлівым, але пустым адказам^[12].

Царкоўныя справы

Аляксандр VII падтрымліваў езуітаў. Калі венецыянцы звярнуліся да яго па дапамогу супраць туркаў-асманаў, Аляксандр дамогся ад іх абяцання, што наўзамен за дапамогу езуітам будзе дазволена вярнуцца на венецыянскія тэрыторыі, з якіх яны былі выгнаны ў 1606 годзе.

Аляксандр, як і яго папярэднік, асудзіў ідэі янсенісцкага рыгарызму.

Смерць

Аляксандр VII памёр у 1667 годзе і пахаваны ў грабніцы, збудаванай па праекце Джавані Ларэнца Берніні, у базіліцы Святога Пятра. Асабісты сакратар Аляксандра, Джакама Квірыні, пісаў:

«Аляксандр — папа толькі па назве. Пытанні кіравання царквой ён адсоўвае ад сябе і думае толькі пра тое, каб жыць у ічым не парушным спакоі духу».