Аляксей Васілевіч Пысін

Аляксей Васілевіч Пы́сін^[2] (22 сакавіка 1920, в. Высокі Борак, Краснапольскі раён Магілеўскай вобл. — 27 жніўня 1981) — беларускі паэт, перакладчык, журналіст. Заслужаны работнік культуры БССР (1980).

Аляксей Васілевіч Пысін
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	22 сакавіка 1920(1920-03-22)[1]
Месца нараджэння	Высокі Борак[d], Палужская воласць[d], Чэрыкаўскі павет, Гомельская губерня, РСФСР
Дата смерці	27 жніўня 1981(1981-08-27) (61 год)
Месца смерці	Магілёў, Магілёўская вобласць, Беларуская ССР, СССР
Пахаванне	Польскія могілкі ў Магілёве
Грамадзянства	СССР
Альма-матар	Вышэйшыя літаратурныя курсы пры Саюзе пісьменнікаў СССР[d] (1958) Камуністычны інстытут журналістыкі імя С. М. Кірава (1940)
Месца працы	Магілёўская праўда
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	перакладчык, паэт, дзіцячы пісьменнік, журналіст
Гады творчасці	1938 — 1981
Жанр	верш
Мова твораў	беларуская
Грамадская дзейнасць
Партыя	КПСС
Член у	Саюз пісьменнікаў СССР Саюз беларускіх пісьменнікаў
Прэміі	Дзяржаўная прэмія БССР імя Янкі Купалы (1968)
Узнагароды

Біяграфічныя звесткі

Нарадзіўся ў сялянскай сям’і. У 1938 годзе паступіў у Камуністычны інстытут журналістыкі імя Кірава ў Мінску. З другога курса быў накіраваны на працу ў рэдакцыю Бельскай раённай газеты на Беласточчыну. У 1941—1945 гадах у Чырвонай Арміі, удзельнічаў у баях на Заходнім, Калінінскім, Ленінградскім, 1-м і 2-м Прыбалтыйскіх франтах. Быў двойчы паранены. З 1946 года працаваў у раённым друку, у абласной газеце «Магілёўская праўда». Скончыў Вышэйшыя літаратурныя курсы пры СП СССР у Маскве (1958). У 1974—1981 гадах — сакратар Магілёўскага абласнога аддзялення СП БССР. Член Саюза пісьменнікаў СССР з 1950 года.

Магіла Аляксея Пысіна на Польскіх могілках

Пахаваны на Польскіх могілках ў Магілёве. У 1982 годзе па магіле пастаўлена стэла з барэльефнай выявай паэта^[3].

Творчасць

Першы верш апублікаваў у 1938 годзе (газета «Чырвоная змена»). У зборніках «Наш дзень» (1951), «Сіні ранак» (1959) вершы, прасякнутыя патрыятызмам і грамадзянскім пафасам, адлюстроўваць працоўныя будні краіны, трывогу за мір на зямлі. У зборніку «Сонечная паводка» (1962) — зварот да франтавых будняў, роздум аб якіх пазней стаў адной з істотных асаблівасцей яго паэзіі. Кніга «Мае мерыдыяны» (1965) засведчыла другое нараджэнне паэта.^[4] У ёй, як і ў кнігах «Твае далоні» (1967), «Пойма» (1968), «Да людзей ідучы» (1972), «Вярбовы мост» (1974), «Ёсць на свеце мой алень» (1978) разгортваецца суровы летапіс памяці. Аўтар ліра-эпічных паэм «Белы камень», «Кара», «Жураўліны бераг».

Драматызм ваеннага часу складае аснову перажывання, вызначае характар лірычнай споведзі героя, былога франтавіка, абумоўлівае глыбокі смутак паэзіі. Погляд у гераічнае мінулае і ў сённяшні дзень вачыма страчаных баявых сяброў становіцца найважнейшай адзнакаю эстэтычнай вартасці яго паэзіі. Высокая мастацкая культура, маштабнасць мыслення паэта выяўляюцца ў разважаннях над імгненнем і вечнасцю, над глабальнымі пытаннямі сучаснасці, падсвечанымі памяццю франтавых дарог, у глыбокім пранікненні ў духоўны свет чалавека. Імкненне адчуць і зразумець людскія трывогі і клопаты, душэўны неспакой у роздуме аб нашчадках робяць творчасць А. Пысіна эмацыянальна дзейснай, абумоўліваюць яе гуманістычную скіраванасць у заўтрашні дзень. Лірыцы паэта ўласцівы жыццесцвярджальнасць, унутраная засяроджанасць, спавядальная шчырасць, сталае майстэрства.^[4]

Для дзяцей выдаў зборнікі вершаў «Матылёчкі-матылі» (1962), «Вясёлка над плёсам» (1964), «Кавылёк» (1966), паэму «Дзяўчынка Марыям» (1970), кнігі вершаў і паэм «Колькі сонцаў!» (1979), «Аляксей, Дзяніс, Алёнка» (1984).

Напісаў кнігу пра народныя песні і іх выканаўцаў «Бярозка ля кожных варот» (1972). Пераклаў на беларускую мову «Маабіцкі сшытак» М. Джаліля (з С. Гаўрусёвым, 1975), зборнік вершаў М. Ханінава «Жураўлі над стэпам» (1977).

Узнагароды і прэміі

Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР імя Янкі Купалы (1968) за кнігу вершаў «Твае далоні». Узнагароджаны медалямі.

Ушанаванне памяці

• Палужскай сярэдняй школе Краснапольскага раёна прысвоена яго імя, там жа створаны музей Аляксея Пысіна.
• У Магілёве яго імем названа вуліца, а ў 1984 годзе на доме, дзе ён жыў (праспект Міру, 35а) устаноўлена мемарыяльная дошка^[3].
• Магілёўская абласная бібліятэка праводзіць Пысінскія чытанні, на якіх вывучаецца яго жыццё і творчасць.

Бібліяграфія

• Выбраныя творы. Т. 1-2. Мн., 1980.
• Выбраныя творы. Т. 1-2. Мн., 1989.

Зноскі

1. Пысин Алексей Васильевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
2. Беларусь 1995.
3. 34. Магіла Пысіна // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1986. — Магілёўская вобласць. — 408 с., іл.
4. Л. Гарэлік (1981)