Аомары

Ао́мары (яп.: 青森市) — цэнтральны горад і порт у Японіі, размешчаны на поўначы вострава Хансю ў бухце Аомары. Адміністрацыйны цэнтр прэфектуры Аомары.

Цэнтральны горад
Аомары
яп.: 青森市
Сцяг[d] Герб
40°49′ пн. ш. 140°45′ у. д.HGЯO
Краіна	Японія
Статус	Адміністрацыйны цэнтр
Прэфектура	Аомары
Мэр	Сасакі Сэйдзо
Гісторыя і геаграфія
Заснаваны	1 красавіка 2005
Ранейшыя назвы	善知鳥村
Цэнтральны горад з	2006
Плошча	824,54 км²
Вышыня цэнтра	2 м
Водныя аб’екты	Aomori Bay[d], Port of Aomori[d], Iwaki River[d], Tsutsumi River[d] і Komagome River[d]
Часавы пояс	UTC+9
Насельніцтва
Насельніцтва	295 736 чалавек (2014)
Шчыльнасць	358,67 чал./км²
Лічбавыя ідэнтыфікатары
Тэлефонны код	+81 177
Паштовы індэкс	〒030-0000
Код	02201-2
Іншае
Рэгіён	Тахоку
Сімволіка	Кветка: Ружа маршчыністая (Rosa rugosa) Дрэва: Піхта Птушка: Strix uralensis
city.aomori.aomori.jp (яп.)
Аомары
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Аомары (значэнні).

Плошча горада складае 824,54 км²,^[1] насельніцтва — 295 736 чалавек (1 жніўня 2014)^[2], шчыльнасць насельніцтва — 358,67 чал./км².

Агульныя звесткі

Аомары размешчаны ў цэнтральнай частцы прэфектуры. Ён выконвае ролю транспартнага калідора паміж двума вялікімі астравамі Хансю і Хакайда, Японскім морам і Ціхім акіянам. Асновай эканомікі горада з’яўляецца сельская гаспадарка, вырошчванне яблыкаў, чорнай парэчкі, гадоўля і лоўля малюскаў (грабеньчыкаў прыморскіх, Patinopecten yessoensis), а таксама вытворчасць ялавічыны. Штогод у Аомары праходзяць вялікія начныя парады нэбута з велізарнымі ліхтарамі. У горадзе размешчана найбуйнейшае ў краіне паселішча-стаянка эпохі неаліту.

Геаграфія

Порт Аомары на берагах заліва Муцу, у паўночнай частцы горада.

Аомары размешчаны на паўночным узбярэжжы заліва Муцу, на раўніне Аомары, цэнтральнай часткі прэфектуры Аомары. Горад акружаны з усіх бакоў горамі, найбуйнейшымі з якіх з’яўляюцца вулканічная града Хакода.

Аомары мяжуе на захадзе з сялом Ямогіта і горадам Гасёгавара, на паўднёвым захадзе з пасёлкамі Ітаянагі, Фудзісакі і сялом Інакадатэ, на поўдні з гарадамі Кураісі, Хіракава і Тавада, і на ўсходзе з пасёлкамі Сітынахэ і Хіранай. Паўночны бок горада Аомары абмываецца водамі заліва Муцу.

Плошча горада складае 824,54 км². Гэта найбуйнейшы горад на тэрыторыі прэфектуры Аомары.

Клімат

Клімат Аомары ўмераны. Сярэдняя тэмпература паветра ў 2007 годзе складала 11,1 ° С. Лета па японскіх мерках халаднаватае і часта туманнае, а зіма адносна цёплая, але вельмі снежная^[3]. Сярэдняя колькасць ападкаў у 1999—2007 гадах вагалася паміж 1300—1400 мм^[4].

Клімат Аомары
Паказчык	Сту	Лют	Сак	Кра	Май	Чэр	Ліп	Жні	Вер	Кас	Ліс	Сне	Год
Абсалютны максімум, °C	13,5	17,1	20,1	28,3	30,0	33,5	35,1	36,7	35,9	30,5	23,8	21,1	36,7
Сярэдні максімум, °C	1,5	2,0	5,9	13,1	18,5	21,5	25,5	27,6	23,7	17,7	10,7	4,5	14,3
Сярэдняя тэмпература, °C	−1,4	−1,1	2,0	7,9	13,1	17,0	21,1	23,0	18,9	12,6	6,4	1,3	10,1
Сярэдні мінімум, °C	−4,3	−4,3	−1,8	3,2	8,3	13,2	17,6	19,3	14,6	7,8	2,4	−1,6	6,2
Абсалютны мінімум, °C	−23,5	−24,7	−18,4	−12,2	−1,4	4,0	6,5	8,9	3,0	−2,4	−12,1	−20,6	−24,7
Норма ападкаў, мм	145	116	70	61	79	82	103	129	120	106	132	149	1 290
Крыніца:

Гісторыя

Турыстычны цэнтр Аомары.

Першыя людзі пасяліліся на тэрыторыі Аомары ў перыяд Дзёмон (12 000 да н.э. — 300 да н.э.). Сведчаннем гэтага з’яўляецца стаянка Санай-Маруяма, найбуйнейшае паселішча дзёмонцаў у Японіі. Нашчадкі гэтых людзей былі часткай этнічна-сацыяльнай агульнасці эмісі, якая ў 12 стагоддзі была заваявана і асімілявана жыхарамі дзяржавы Ямата, продкамі большай часткі сучасных японцаў.

У старажытную і сярэдневяковую эпоху на тэрыторыі Аомары існавала некалькі разрозненых населеных пунктаў — порт Ахама, рыбацкая вёска Уто і шэраг заезных пасёлкаў для турыстаў. У 1489 годзе самурайскі род Цуцумі захапіў землі раўніны Аомары і заклаў каля сяла Уто драўляны замак. Аднак праз стагоддзі, у 1585 годзе, войскі Цугару Тамэнобу, палкаводца з суседняй раўніны Цугару, знішчылі гэта ўмацаванне і перападпарадкавалі сабе мясцовую акругу.

У 1624 годзе Цугару Набухіра, пераемнік Тамэнобу і кіраўнік княства Хірасакі, загадаў пабудаваць на берагах заліва Муцу порт Аомары, які ўжо з наступнага года пачаў прымаць караблі. У 1626 туды быў пасланы аканом з княства Хірасакі, які паспрыяў развіццю паселішча. Гэты год лічыцца годам заснавання пасёлка Аомары^[5].

На працягу ўсяго перыяду Эда (1603—1867) Аомары меў ролю важнага транспартнага пункта ў межах княства Хірасакі, уладання роду Цугару. Ён звязваў асноўныя японскія землі на востраве Хансю з востравам Хакайда, радзімай айнаў.

Пасля рэстаўрацыі прамога імператарскага кіравання ў Японіі ў 1869 годзе і адміністрацыйнай рэформы 1871 года, княства Хірасакі было ператворана ў прэфектуру Хірасакі. У верасні 1871 года прэфектурны цэнтр перанеслі з Хірасакі ў пасёлак Аомары, і новая адміністрацыйная адзінка атрымала назву прэфектура Аомары. 1 красавіка 1898 года гэтаму пасёлку быў нададзены статус горада.

Узімку 1902 года Аомары стаў месцам вялікай трагедыі: на горным перавале Хакода падчас ваенных вучэнняў загінулі 199 воінаў з 210. Вучэнні былі падрыхтоўкай да будучай руска-японскай вайны, якую планавалася весці ў Сібіры.

У часы існавання Японскай імперыі Аомары і яго порт служылі важным ваенна-стратэгічным пунктам. З-за гэтага горад моцна пацярпеў падчас Другой сусветнай вайны — у кастрычніку 1945 года авіяцыя ЗША знішчыла каля 90 % яго забудовы^[6].

Паваенны Аомары развіваўся дзякуючы свайму статусу прэфектурнага цэнтра і парому Аомары-Хакадатэ паміж астравамі Хансю і Хакайда, які кантраляваў японскі ўрад. З 1988 года пад Сангарскім пралівам быў пракладзены тунэль Сэйкан, які замяніў гэты паром. У пачатку 21 стагоддзя вялося будаўніцтва хуткасных чыгуначных шляхоў сінкансэн, якія павінны злучыць Аомары з Токіа і буйнымі гарадамі ўзбярэжжа Японскага мора і Ціхага акіяна.

1 кастрычніка 2006 года Аомары атрымаў статус цэнтральнага горада Японіі.

Эканоміка

Важны сельскагаспадарчы, лесапрамысловы, гандлёвы і транзітна-транспартны цэнтр у рэгіёне Тохаку. Звязаны хуткасным чыгуначным паромам з горадам Хакадатэ (востраў Хакайда). Развіта рыбная прамысловасць, машынабудаванне, вытворчасць вырабаў з лаку.

Адміністрацыя

Адміністрацыя горада размешчана па адрасе Аомары-сі, Цюо, 1-цёмэ, 22-5. Тэлефон — 017—734-1111.

Славутасці

Стаянка Санай-Маруяма

Мемарыял Хакода

Карабель-помнік «Кадамару»

• Стаянка Санай-Маруяма — найбуйнейшае паселішча перыяду Дзёмон на Японскім архіпелагу. На яе тэрыторыі знаходзіцца музей пад адкрытым небам. Стаянка мае статус гістарычнага помніка дзяржаўнага значэння.
• Мемарыял Хакода — помнік зімовай катастрофе 1902 года ў раёне гор Хакода. У ёй загінулі 199 воінаў 5-га пяхотнага палка. Выратавалася толькі адзінаццаць чалавек на чале з Гота Фусанасукэ.
• Сэйру-дзі — будысцкае свяцілішча секты сінгон, у якім знаходзіцца статуя Дайбуцу Сёва. Яна з’яўляецца найбуйнейшай скульптурнай выявай буды Вайрачана ў Японіі.
• Карабель-помнік «Кадамару» — чыгуначны паром на лініі Аомары — Хакадатэ 1964—1988 гг. Карабель пераўтвораны ў музей, прысвечаны гісторыі паромных перавозак.

Гарады-пабрацімы

•  Nakano^[d], Японія (9 красавіка 2014)
•  Yakushima^[d], Японія (5 жніўня 2000)
•  Далянь, Кітай (24 снежня 2004)
•  Кечкемет, Венгрыя (4 жніўня 1994)
•  Пхёнтхэк^[d], Паўднёвая Карэя (28 жніўня 1995)
•  Хакадатэ, Японія (13 сакавіка 1989)
•  新竹縣^[d], Тайвань (17 кастрычніка 2014)

Зноскі

1. Плошча ўказваецца паводле даных сайта Geospatial Information Authority of Japan (яп.) з улікам змен, апублікаваных 1 кастрычніка 2011 года.
2. 統計情報のご案内 (яп.)  (нявызн.) ?. Адміністрацыя прэфектуры Аомары (18 жніўня 2014). — Насельніцтва прэфектуры Аомары. Праверана 29 жніўня 2014.
3. У 1981 годзе ў Аомары таўшчыня снега складала 196 см, што застаецца рэкордам для Японіі.
4. Звесткі Службы статыстыкі Японіі.
5. 『青森県の歴史』、山川出版社、2000年.
6. Амерыканцы разбурылі 88 % горада Аомары. Пацярпелі 70 166 чалавек, з якіх 1 767 памерлі ці атрымалі цяжкія раненні. Гэта былі самыя маштабныя ў паўночна-ўсходняй Японіі бамбардзіроўкі авіяцыяй ЗША. Звесткі Таварыства памяці вялікай бамбардзіроўкі Аомары Архівавана 2 красавіка 2013..