Архангельск

Архангельск — горад у Расіі на Паўночнай Дзвіне, за 40—45 км ад яе ўпадзення ў Белае мора, адміністрацыйны цэнтр Архангельскай вобласці, культурна-гістарычная сталіца Памор’я. Клімат субарктычны, марскі, з працяглай зімой і кароткім летам. Сярэдняя тэмпература студзеня — −13°, ліпеня — +17°. 529 мм ападкаў у год.

Горад Архангельск Архангельск Герб[d] Архангельск уначы Краіна  Расія Вобласць Архангельская вобласць Раён Архангельск Каардынаты 64°33′ пн. ш. 40°32′ у. д.HGЯO Мэр Ігар Віктаравіч Годзіш Заснаваны 1584 Першая згадка 1584 Горад з 1584 Плошча 294,42 км² Вышыня цэнтра 3 м Насельніцтва ▼294 914 чал. (1 студзеня 2025)[1] Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код 8182 Паштовыя індэксы 163000-163071 Аўтамабільны код 29 Ідэнтыфікатар 11401 Афіцыйны сайт arhcity.ru Архангельск на карце Расіі ±

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Забудоўваецца з 1584 г. Больш за стагоддзе быў адзіным марскім портам Расіі. З заснаваннем Санкт-Пецярбурга значэнне Архангельска зніжаецца. Канчаткова страціў значэнне як гандлёвы порт з 1916 г. — з пабудовай на беразе Кольскага заліва незамярзаючага порта Мурманск. З пачатку 1990-х ідзе дэкаланізацыя расійскай Поўначы, колькасць насельніцтва Архангельска пастаянна скарачаецца.

7 красавіка 2019 г. на Плошчы прафсаюзаў прайшоў несанкцыянаваны мітынг супраць будаўніцтва смеццевага палігона каля станцыі Шыес. Мітынгоўцы (каля 2—3 тыс. чал.) заклікалі губернатара вобласці Ігара Арлова, які падтрымлівае будаўніцтва, сысці ў адстаўку^[2]. Супрацоўнікі паліцыі спрабавалі разагнаць пратэстуючых, але не затрымлівалі іх^[3].

Насельніцтва

Год Колькасць 2017 351 488 [4] 2018 349 742 [5] 2025 294 914 [1]

Эканоміка

Прамысловасць: дрэваперапрацоўчая, лесахімічная, цэлюлозна-папяровая, рыбная.

Вядомыя ўраджэнцы і жыхары

Асноўны артыкул: Вядомыя асобы Архангельска

• Аляксандр Леапольдавіч Верашчагін (нар. 1949) — беларускі мастак.
• Вячаслаў Мікалаевіч Данілаў (1948—2017) — беларускі архітэктар.
• Міхаіл Навумавіч Калік — савецкі кінарэжысёр
• Барыс Андрэевіч Калавандзін^[6] (1938—1988) — вучоны ў галіне механікі і гідрадынамікі.
• Міхаіл Васілевіч Плятнёў — расійскі піяніст, кампазітар, дырыжор.
• Клара Уладзіміраўна Сакалова (нар. 1931) — беларускі архітэктар.
• Ірына Аляксандраўна Трусава (нар. 1957) — беларускі спецыяліст у галіне металургіі чорных, каляровых і рэдкіх металаў, прамысловай цеплаэнергетыкі. Доктар тэхнічных навук (2005), прафесар (2005).

Зноскі

1. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2025 года — М.: Росстат, 2025.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q133797648'></a>
2. В Архангельске участники митинга против строительства мусорного полигона в Шиесе потребовали отставки губернатора (руск.)(недаступная спасылка). Новая газета (7 красавіка 2019). Архівавана з першакрыніцы 7 красавіка 2019.
3. Здоровье смешали с мусором (руск.). Коммерсантъ (7 красавіка 2018).
4. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2017/bul_dr/mun_obr2017.rar
5. 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Federal State Statistics Service. Праверана 23 студзеня 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680'></a>
6. Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.

Зноскі