Банаўцы-над-Бэбраваў

Банаўцы-над-Бэбраваў (славацк.: Bánovce nad Bebravou, ням.: Banowitz, венг.: Bán, часам бел.: Банаўцы-над-Бэбравай) — горад Трэнчынскага краю ў заходняй Славакіі на рацэ Бэбрава.

Горад
Банаўцы-над-Бэбраваў
славацк.: Bánovce nad Bebravou
Сцяг Герб
48°43′07″ пн. ш. 18°15′29″ у. д.HGЯO
Краіна	Славакія
Край	Трэнчынскі край
Акруга	Банаўцы-над-Бэбраваў
Гісторыя і геаграфія
Заснаваны	1232
Першае згадванне	1232
Плошча	26,55[1] км²
Вышыня НУМ	209 м
Водныя аб’екты	Бэбрава
Часавы пояс	UTC+1, летам UTC+2
Насельніцтва
Насельніцтва	▼16 103 чал. (31 снежня 2024)[2]
Лічбавыя ідэнтыфікатары
Тэлефонны код	038
Паштовы індэкс	957 01, 957 03 і 957 04
Аўтамабільны код	BN
banovce.sk
Паказаць/схаваць карты
Банаўцы-над-Бэбраваў
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Размешчаны ў самай паўночнай частцы Дунайскага ўзвышша, у перадгор’і Стражаўскіх гор, на сутоку рэк Бэбрава і Радзіша. За 20 км ад Пр’евідзы, 30 км Трэнчына і 50 км ад Нітры.

Назва

Прынята лічыць, што назва горада паходзіць ад уласнага імя, альбо ад тытула бан, якім у сярэднявеччы ў некаторых краінах называлі ўладара зямлі. Над Бэбраваў значыць, што горад стаіць на рацэ Бэбраве. ^[3]

Гісторыя

Упершыню згаданы пад 1232 годам як вёска Бэн (Ben). Пазней згадваецца як вёска Ban (1318), Banowitz (1389), Banowcz (1439), Ban (1467), Banowcze (1471). У 1376 годзе паселішча атрымала статус вольнага каралеўскага горада. У 1431—1433 гадах горад палілі гусітамі, у 1633 годзе яго разрабавалі турэцкімі войскамі, якія ўварваліся з поўдню. У сярэднявеччы горад стаў важным цэнтрам рамеснай вытворчасці, значнае месца займалі шаўцы, цесляры, кавалі, мяснікі, ткачы. Першая пачатковая школа адкрыта ў XVII стагоддзі. Падчас Другой сусветнай вайны горад вызвалены румынскімі войскамі 1-й арміі 5 красавіка 1945 года.

Насельніцтва

Статыстыка насельніцтва (10 гадоў)^[4]

Год	1994	2004	2014	2024
Колькасць людзей	20 716	20 725	18 933	16 103
Розніца		+0,04 %	−8,64 %	−14,94 %

Статыстыка насельніцтва^[4]

Год	2023	2024
Колькасць людзей	16 359	16 103
Розніца		−1,56 %

Прамысловасць

Восенню 2005 года заснавана кампанія LKW Komponenten sro. Кампанія вырабляе дадатковыя дэталі для кабін грузавых аўтамабіляў. LKW Komponenten sro — асноўны пастаўшчык дэталяў у MAN. На прадпрыемстве занята больш за 300 супрацоўнікаў. Акрамя таго ў горадзе ёсць вытворчыя ўчасткі па вырабе аўтамабільных дэталяў кампаній HELLA GmbH і Fritz Meier.

Лёгкая прамысловасць прадстаўлена нямецкімі вытворцамі Gabor і Eterna Mode GmbH, у апошняй працуе больш за 700 супрацоўнікаў.

Славутасці

У горадзе 15 помнікаў культуры, яго раёны ўпісаны ў цэнтральны спіс помнікаў культуры ў Браціславе.

• Касцёл святога Мікалая^[sk] (першапачаткова гатычная царква XV ст.)
• Касцёл Найсвяцейшай Тройцы^[sk]
• Лютэранская царква (першапачаткова сінагога)
• Сядзібна-паркавы комплекс Horné Ozorovce
• Помнік Людавіту Штуру

Галерэя

• 
  Сядзібна-паркавы комплекс
• 
  Касцёл святога Мікалая
• 
  Касцёл Найсвяцейшай Тройцы
• 
  Помнік Людавіту Штуру

Вядомыя асобы

• Раман Броніш (нар. 1976), веласіпедыст

Зноскі

1. Адноўленыя зямельныя рэгістры [анлайн]. Bratislava : ÚGKK SR, [cit. 2011-12-31]. Даступна анлайн
2. Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne) [om7101rr] — Bratislava: ŠÚ SR, 2025. Праверана 24 красавіка 2025.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q125585954'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1780'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13371586'></a>
3. Martin Štefánik — Ján Lukačka et al. 2010, Lexikón stredovekých miest na Slovensku, Historický ústav SAV, Bratislava, 2010. forumhistoriae.sk Архівавана 26 сакавіка 2017.
4. Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne) [om7101rr_obce=AREAS_SK] (нявызн.). Statistical Office of the Slovak Republic (31 сакавіка 2025). Праверана 31 сакавіка 2025.