Ветка

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Ветка, значэнні.

Ве́тка^[4] (афіц. транс.: Vietka) — горад раённага падпарадкавання ў Гомельскай вобласці Беларусі, адміністрацыйны цэнтр Веткаўскага раёна, прыстань на р. Сож. За 22 км ад Гомеля. Аўтадарогі на Гомель, Добруш. Насельніцтва 8 394 чал. (2017)^[5].

Горад Ветка Спаса-Праабражэнская царква Сцяг Герб Краіна Беларусь Вобласць Гомельская Раён Веткаўскі Каардынаты 52°34′ пн. ш. 31°11′ у. д.HGЯO Заснаваны 1685 Першая згадка 1685 Плошча 8,913245 км²[1] Вышыня цэнтра 125 м[2] Насельніцтва ▼8 580 чал. (1 студзеня 2025)[3] Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 2330 Паштовы індэкс 247131 Аўтамабільны код 3 СААТА 3208501000 Афіцыйны сайт vetka.gov.by Ветка Ветка

Ветка на Вікісховішчы

Назва

На думку А. Рогалева, назва горада Ветка ўтворана ад геаграфічнага тэрміна ветка, які служыў абазначэннем невялікага вострава. Сам востраў быў названы веткай па праліву, які аддзяляў яго ад ракі Сож, і які ёсць быццам галіна гэтай ракі^[6].

Гісторыя

Ветка заснавана ў 1685 як слабада стараверамі — уцекачамі з цэнтральнай Расіі. У XVII—XVIII стст. Ветка з навакольнымі слабодамі, манастырамі і скітамі з’яўлялася цэнтрам старавераў. У 1730-я ў горадзе пражывала каля 40 тыс. чал. Карныя войскі царскага ўрада ў XVIII ст. двойчы спальвалі Ветку, большасць жыхароў прымусова выселена ва ўсходнія губерніі Расіі. З 1772 у складзе Расійскай імперыі. З 1784 мястэчка, з 1852 у Гомельскім павеце. У 1868 адкрыта жаночае народнае вучылішча, у 1874 — мужчынскае. У 18 ст. у Ветцы сфарміраваліся мясцовыя асаблівасці іканапісу і афармленні рукапіснай кнігі, склалася самабытная школа веткаўскага разьбярства. З 1919 у Гомельскай губерні РСФСР, з 1925 горад. З 1926 у БССР, цэнтр раёна. З 18.8.1941 па 28.9.1943 была акупіравана немцамі, у гэты час загінула 656 чалавек. У 1978 быў заснаваны Веткаўскі музей народнай творчасці, адкрыўся для наведвальнікаў у лістападзе 1987.

20 кастрычніка 1995 года адміністрацыйныя адзінкі Веткаўскі раён і горад Ветка, якія маюць агульны адміністрацыйны цэнтр, аб'яднаны ў адну адміністрацыйную адзінку — Веткаўскі раён^[7].

Насельніцтва

• XIX стагоддзе: 1897 год — 7,2 тыс. чал.^[8]
• XX стагоддзе: 1969 год — 6,2 тыс. чал.^[8]; 1995 год — 6,3 тыс. чал.^[8]
• XXI стагоддзе: 2006 год — 8,0 тыс. чал.; 2008 год — 8,1 тыс. чал.; 2016 год — 8 340 чал.^[9]; 2017 год — 8 394 чал.^[5]

Эканоміка

Прадпрыемствы лёгкай, будаўнічых матэрыялаў, харчовай прамысловасці. Ветка — цэнтр мастацкага промысла (разьбярства па дрэве).

Культура

Музей у былым доме купца Грошыкава

• Веткаўскі музей народнай творчасці.

Славутасці

• Шэраговая забудова XIX—першай паловы XX ст.
• Былы дом купца Грошыкава (1897), пл. Чырвоная, 5 —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 313Г000146шыфр 313Г000146
• Спаса-Праабражэнская царква
• Стараверскія могілкі
• Брацкая магіла (1943), вул. Савецкая —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 313Д000145шыфр 313Д000145
• Гарадзішча перыяду ранняга жалезнага веку (1-е тысячагоддзе да н.э. — 1-е тысячагоддзе н.э.), 3 км на поўнач ад горада, на беразе р.Сож, урочышча Цялячае —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 313В000147шыфр 313В000147

Вядомыя асобы

Асноўны артыкул: Вядомыя асобы Веткі

• Тамара Яўгенаўна Гаробчанка (нар. 1942) — беларускі тэатразнавец.
• Яўген Палікарпавіч Гаробчанка (1917—1947) — беларускі акцёр.
• Дзмітрый Міхайлавіч Кавалёў — савецкі паэт
• Валерый Ільіч Кожар (1937—2020) — беларускі архітэктар.
• Акім Рыгоравіч Курачкін — беларускі скульптар
• Вільям Саламонавіч Матлін — яўрэйскі рэвалюцыянер, вучоны-энэргетык, рэпрэсаваны
• Міхаіл Васільевіч Селькін — беларускі навуковец-алгебраіст
• Морыс Голубаў (1905—1987) — амерыканскі мастак^[10]
• Майсей Барысавіч Нэйман (1898—1967) — савецкі фізікахімік.
• Самуіл Вульфавіч Ратнер^[uk] (1910—1992) — савецкі кампазітар.
• Фёдар Рыгоравіч Шкляраў (1925—1988) — беларускі краязнавец, калекцыянер.
• Айзік Фрэйдкін (1892—1941) — яўрэйскі пісьменнік, перакладчык^[11]
• Мордхе Эрліх (1873—1931) — яўрэйскі пісьменнік^[12]

Галэрэя

• 
  Веткаўскі раённы савет дэпутатаў
• 
  Веткаўскі раённы выканаўчы камітэт
• 
  Веткаўскі цэнтр культуры і народнай творчасці
• 
  Веткаўскі раённы цэнтр гігіены і эпідэміялогіі
• 
  Брама дома Грошыкава (Веткаўскі музей стараверства і беларускіх традыцый імя Ф. Р. Шклярава)
• 
  Помнік славутым ураджэнцам Веткаўскага раёна
• 
  Панарама Чырвонай Плошчы
• 
  Аўтастанцыя
• 
  Будынак пошты
• 
  Будынак МНС
• 
  Помнік вызваліцелям г. Ветка ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў
• 
  Помнік зніклым пасля Чарнобыля вёскам

Гл. таксама

• Гарады Гомельскай вобласці
• Гарады Беларусі