Векшні

Векшні^[2], таксама Віекшне́й (літ.: Viekšniai, жам. Vėikšnē) — горад у паўночнай Літве. Уваходзіць у склад Мажэйкаўскага раёна Цельшаўскага павета. Адносіцца да этнаграфічнага рэгіёну Жамойць.

Горад Векшні літ.: Viekšniai Герб Краіна  Літва Павет Цяльшэйскі Раён Мажэйкейскі Сянюнія Віекшнейская Каардынаты 56°14′20″ пн. ш. 22°30′50″ у. д.HGЯO Першая згадка 1253 Горад з 1725 Вышыня цэнтра 62 м Водныя аб’екты Вэнта Насельніцтва ▼2 180 чал. (1 студзеня 2023)[1] Часавы пояс UTC+2, летам UTC+3 Паштовыя індэксы LT-89094 Векшні на карце Літвы

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Размешчаны на беразе ракі Вянта за 17 км на паўднёвы ўсход ад горада Мажэйкі. Чыгуначная станцыя на лініі Шаўлі — Ліепая.

Гісторыя

Вядомы з XIV ст. Мяркуецца, што каля 1565, у час валочнай памеры Векшнянскай воласці Вялікага Княства Літоўскага, у Векшнях заснаваны касцёл. Мураваны касцёл Яна Хрысціцеля пабудаваны ў 1634 (Векшні — цэнтр дэканата). У 1636 годзе заснавана школа. Былі дзяржаўным уладаннем, цэнтрам нягродавага староства, якое давалася ў трыманне магнатам. З 1703 года вякшнянскім старастам быў падканцлер вялікі літоўскі Станіслаў Шчука, потым — яго сын Марцін Леапольд, які 25 кастрычніка 1725 года даў Векшням магдэбургскае права і герб з выявай 3 высокіх гор. У 1743 годзе гэта права пацвердзіў вякшнянскі стараста Міхал Гурскі, у 1764 годзе пазбаўлены яго соймам. 15 траўня 1792 года кароль польскі і вялікі князь літоўскі Станіслаў Аўгуст Панятоўскі аднавіў магдэбургскае права для Векшняў і даў герб мястэчку з выявай 3 зорак (1 сярэбраная, 2 залатыя) пад каронай у блакітным полі^[3].

Пасля трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай ў 1795 годзе апынуліся ў складзе Расійскай імперыі^[3]. Да 1842 года горад уваходзіў у склад Шавельскага павета Віленскай губерні^[4]. У 1843 годзе мястэчка было перададзена ў наваствораную Ковенскую губерню. У 1853 годзе быў пабудаваны цагляны касцёл^[5]. Векшні значна выраслі ў 1871—1873 гадах пры будаўніцтве Лібава-Роменскай чыгункі (Лібава — Ромны).

У час Першай сусветнай вайны быў акупаваны нямецкай арміяй^[4]. З 1918 года ў складзе Літвы. У 1940—1991 гадах у складзе Літоўскай ССР. З 1958 года пасёлак гарадскога тыпу ў Акмянскім раёне Літоўскай ССР^[6].

З 1990 года ў складзе адноўленай незалежнай Літвы. У 1995 годзе паўторна атрымаў правы горада. Цэнтр аднайменнага староства. У 1998 годзе атрымаў герб і сцяг.

Насельніцтва

Год Колькасць 1923 2 024 1959 2 734 1970 2 748 1979 2 781 1989 2 410 2001 2 272 [1] 2002 2 257 [1] Год Колькасць 2003 2 250 [1] 2004 2 201 [1] 2005 2 175 [1] 2006 2 109 [1] 2007 2 068 [1] 2008 2 056 [1] 2009 2 052 [1] Год Колькасць 2010 2 005 [1] 2011 1 937 [1] 2012 1 894 [1] 2013 1 837 [1] 2014 1 782 [1] 2015 1 747 [1] 2016 1 697 [1] Год Колькасць 2017 1 670 [7] 2018 1 650 [8] 2019 2 151 [9] 2020 2 122 [9] 2021 2 249 [1] 2022 2 216 [9] 2023 2 180 [1]

Вядомыя асобы

• Вацлавас Біржышка (1884—1956) — літоўскі юрыст, бібліёграф, гісторык культуры, грамадскі і палітычны дзеяч.
• Мікалас Біржышка (1882—1962) — літоўскі гісторык літаратуры і культуры, грамадскі і палітычны дзеяч.