Галынец 1

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Галынец.

Галыне́ц 1^[1] (трансліт.: Halyniec 1, руск.: Голынец 1) — вёска ў Магілёўскім раёне Магілёўскай вобласці. Уваходзіць у склад Буйніцкага сельсавета.

Вёска Галынец 1 Краіна Беларусь Вобласць Магілёўская Раён Магілёўскі Сельсавет Буйніцкі Каардынаты 53°52′06″ пн. ш. 30°10′58″ у. д.HGЯO Насельніцтва 417 чалавек (2010) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 222 Паштовыя індэксы 213131 Аўтамабільны код 6 СААТА 7244860026 Галынец 1 Галынец 1

Галынец 1 на Вікісховішчы

Размешчана за 6 км на паўднёвы захад ад Магілёва. Рэльеф раўнінны, на паўднёвы захад мяжуе з лесам. На поўначы цячэ рака Чарняўка (прыток р. Рудзея). Чыгуначная станцыя на лініі Магілёў — Асіповічы. Транспартныя сувязі па мясцовай дарозе праз вёску Гуслішча і далей па шашы Магілёў — Бабруйск^[2].

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Вядома ў Вялікім Княстве Літоўскім з XVII стагоддзя. У 1679 годзе — сяло Галынцы, шляхецкая ўласнасць. У 1758 годзе налічвала 12 двароў^[2].

Пад уладай Расійскай імперыі

Пасля першага падзелу Рэчы Паспалітай у 1772 годзе ўвайшла ў склад Расійскай імперыі. У 1785 годзе — у складзе маёнтка Старыя Буйнічы Магілёўскага павета. У 1848 годзе — цэнтр маёнтка. У 1858 годзе мелася карчма.

Ва ўсіх дварах сяляне займаліся вырабам ільняной і пяньковай кудзелі і тканіны, а таксама драўлянага посуду і бытавых рэчаў. У 1888 годзе адкрыта царкоўна-прыходская школа, для якой у тым жа годзе пабудавана памяшканне. Паводле перапісу 1897 года — ў Вендаражскай воласці Магілёўскага павета Магілёўскай губерні^[2].

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай тэрыторыя абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 года згодна з пастановай I з’езда КП(б) Беларусі ўвайшла ў склад Беларускай ССР, аднак 16 студзеня Масква адабрала яе разам з іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад РСФСР. З 26 красавіка 1919 года — у Гомельскай губерні РСФСР. У сакавіку 1924 года вёску вярнулі БССР.

З 17 ліпеня 1924 года — у Магілёўскім раёне Магілёўскай акругі (да 26 ліпеня 1930), з 20 лютага 1938 года — у Магілёўскай вобласці. У 1930 годзе арганізаваны калгас «1 Мая». У 1931 годзе пабудавана мураванае памяшканне для пачатковай школы. У 1932 годзе вёска атрымала электрычнае асвятленне^[2].

Падчас Вялікай Айчыннай вайны з ліпеня 1941 да 27 чэрвеня 1944 года была акупіравана нямецка-фашысцкімі захопнікамі^[2]. У вёсцы была расквартыравана частка 60-й рэзервовай мотамеханізаванай дывізіі вермахта^[3]. 24 студзеня 1944 года 121-ы партызанскі полк разграміў варожы гарнізон у вёсцы, знішчыўшы каля 200 гітлераўцаў і спаліўшы склады, гараж і аўтамашыны. У гонар подзвігу партызан каля клуба ўстаноўлены абеліск^[2]. Падчас Ямніцкага бою канцы чэрвеня 1944 года 113-ы партызанскі полк зрабіў няўдалую спробу блакаваць нямецкія войскі^[3].

У 1990 годзе ў складзе калгаса «Маяк камунізму» (цэнтр — вёска Цішоўка). Размяшчаліся ферма буйной рагатай жывёлы, вытворчая брыгада, комплексны прыёмны пункт бытавога абслугоўвання насельніцтва, пачатковая школа, дзіцячы сад, магазін, клуб, аддзяленне сувязі^[2].

У 2007 годзе дзейнічалі аддзяленне сувязі і клуб^[2].

Планіроўка

Праект планіроўкі і забудовы распрацаваны ў 1979 годзе ў інстытуце «Магілёўграмадзянпраект». Вёска складаецца з працяглай крывалінейнай вуліцы, арыентаванай з паўднёвага захаду на паўночны ўсход. Ад паўднёвага канца на паўночны захад адыходзіць кароткая прамалінейная вуліца. Забудавана двухбакова, шчыльна, пераважна драўлянымі дамамі сядзібнага тыпу. За 1,5 км на поўдзень — чыгуначная станцыя Галынец. На поўдні размешчаны сад, на паўночным захадзе — гаспадарчы сектар^[2].

Насельніцтва

• XVII стагоддзе:
  • 1679 — сяло, шляхецкая ўласнасць^[2].
• XVIII стагоддзе:
  • 1758 — 12 двароў^[2].
  • 1785 — 18 двароў, 200 жыхароў^[2].
• XIX стагоддзе:
  • 1880 — 45 двароў, 187 жыхароў^[2].
  • 1897 — 60 двароў, 401 жыхар^[2].
  • 1909 — 63 двары, 471 жыхар^[2].
• XX стагоддзе:
  • 1926 — 185 двароў, 1127 жыхароў^[2].
  • 1990 — 170 гаспадарак, 409 жыхароў^[2].
• XXI стагоддзе:
  • 2007 — 197 гаспадарак, 472 жыхары^[2].

Вядомыя асобы

• Зоя Прохараўна Цітова (1919—1995) — Герой Сацыялістычнай Працы.
• Пётр Яўсеевіч (XVII ст.) — іканапісец.