Дж (дыграф)

дж — дыграф, які выкарыстоўваецца ў кірыліцы. Складаецца з двух асобных кірылічных літар д і ж. Пазначае мяккі звонкі альвеольна-паднябённы афрыкат [d͡ʑ], цвёрды звонкі постальвеольны афрыкат [d͡ʒ] або цвёрды звонкі рэтрафлексавы афрыкат [ɖ͡ʐ]; [d͡ʒ] перад /i, j/ пазначае палаталізаваны (памякчаны) [d͡ʒʲ]. Выкарыстоўваецца ў славянскіх (беларускай і ўкраінскай) і неславянскіх (абазінскай, адыгейскай, асецінскай, кабардзіна-чаркескай) мовах.

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Дж.

Кірылічны алфавіт
[[Выява:{{{Выява}}}|120px]]
Кірыліца
А	Б	В	Г	Ґ	Д	Ђ
Ѓ	Е	(Ѐ)	Ё	Є	Ж	З
Ѕ	И	(Ѝ)	І	Ї	Й	Ј
К	Л	Љ	М	Н	Њ	О
П	Р	С	Т	Ћ	Ќ	У
Ў	Ф	Х	Ц	Ч	Џ	Ш
Щ	Ъ	Ы	Ь	Э	Ю	Я
Гістарычныя літары
(Ҁ)	(Ѹ)	Ѡ	(Ѿ)	(Ѻ)	Ѣ	Ꙗ
Ѥ	Ꙉ	ІѢ	Ѧ	Ѫ	Ѩ	Ѭ
Ѯ	Ѱ	Ѳ	Ѵ	(Ѷ)	Ꙟ	Ꚉ
Літары неславянскіх моў
Ӑ	Ӓ	Ә	Ӛ	Ӕ	Ғ	Ӷ
Ҕ	Ӗ	Ҽ	Ҿ	Ӂ	Җ	Ӝ
Ҙ	Ӟ	Ӡ	Ӥ	Ӣ	Ӏ	Ҋ
Қ	Ҟ	Ҡ	Ӄ	Ҝ	Ԟ	Ӆ
Ӎ	Ҥ	Ң	Ӊ	Ӈ	Ӧ	Ө
Ӫ	Ҩ	Ҧ	Ҏ	Ҫ	Ҭ	Ӳ
Ӱ	Ӯ	Ү	Ұ	Ҳ	Һ	Ҵ
Ӵ	Ҷ	Ӌ	Ҹ	Ӹ	Ҍ	Ӭ
Заўвага. Знакі у дужках не маюць статусу (самастойных) літар.

Гукі

• [d͡ʒ] (дж) — глухі паднябённа-альвеольны (постальвеольны) афрыкат
• [d͡ʑ] (мяккі дж) — звонкі альвеольна-паднябённы афрыкат
• [d͡ʐ] (цвёрды дж) — звонкі рэтрафлексавы афрыкат

Мовы

Мова	МФА	Заўвагі
беларуская	/d͡ʒ/	дзве асобныя літары, адна фанема
украінская
абазінская	/d͡ʒ/	самастойная літара ДЖ, дж
адыгейская
асецінская
кабардзіна-чаркеская

У беларускай і ўкраінскай мовах на сутыку прэфіксу і кораню слова дж чытаецца як два асобныя гукі (напрыклад: бел.: аджыць; укр.: віджити).

Іншыя пазначэнні

У кірылічных абецэдах гук [d͡ʒ] таксама пазначаецца як:

• Џ — сербская, македонская мова;
• Ж — кыргызская мова;
• Ӂ — малдоўская мова;
• Җ — калмыцкая мова;
• Ӝ — удмурцкая мова;
• Ҷ — таджыкская мова;
• Ӌ — хакаская мова;
• Ҹ — азербайджанская мова.

У некірылічных мовах:

• Ջ — армянская мова
• ჯ — грузінская мова
• dž, j — мовы, якія выкарыстоўваюць лацінку.

Звук [d͡ʒʲ] у кірылічных алфавітах таксама пазначаецца:

• Ѓ — македонская мова
• Ђ — сербская мова

Гл. таксама

• Дж (літара)

Зноскі