Камуністычная партыя Кітая

Камуністычная партыя Кітая (КПК) (кіт. трад. 中國共産黨, спр. 中国共产党, піньінь Zhōngguó Gòngchǎndǎng, пал. Чжунго Гунчаньдан) — вядучая і кіруючая палітычная партыя Кітайскай Народнай Рэспублікі і самая вялікая палітычная партыя ў свеце. Заснавана ў 1921 годзе і прыйшла да ўлады пасля паражэння Кітайскай Нацыянальнай Народнай партыі (Гаміньдан) у Грамадзянскай вайне ў Кітаі.

Камуністычная партыя Кітая
кіт.: 中国共产党
Лідар	Сі Цзіньпін
Заснавальнік	Чэнь Дусю[d][1] і Li Dazhao[d][1]
Дата заснавання	23 ліпеня 1921
Штаб-кватэра	Чжуннаньхай
Краіна	Кітай[2]
Ідэалогія	socialism with Chinese characteristics[d], Chinese unification[d], socialist patriotism[d], камунізм[3], CCP General Secretary Xi Jinping Thought[d][3], Scientific Outlook on Development[d][3], Theory of Three Represents[d][3] і Deng Xiaoping Theory[d][3]
Маладзёжная арганізацыя	Communist Youth League of China[d]
Колькасць членаў	95 148 000[4]
Дэвіз	为人民服务
Сайт	12371.cn (кіт.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Канчатковая мэта партыі — ажыццяўленне камуністычнага грамадскага ладу. Камуністычная партыя Кітая кіруецца ў сваёй дзейнасці марксізмам-ленінізмам, ідэямі Маа Цзэдуна, тэорыяй Дэн Сяапіна^[5] і «тэорыяй трох прадстаўніцтваў» Цзян Цзэміня^[6].

Камуністычная партыя Кітая мае афіцыйныя (абраныя шляхам нутрапартыйных выбараў) і неафіцыйныя (прызначаныя вышэйстаячымі партыйнымі арганізацыямі) арганізацыі на ўсіх ступенях кітайскага ўрада і ў розных абласцях таварыства.

Гісторыя

Будынак у Шанхаі, у якім праходзіў I з’езд КПК

Камуністычная партыя Кітая была заснавана ў 1921 годзе пры садзейнічанні Камінтэрна падчас уздыму нацыянальна-рэвалюцыйнага руху і распаўсюджванні ідэй марксізму-ленінізму ў Кітаі, выкліканага ўплывам Кастрычніцкай рэвалюцыі. Партыя была заснавана групай інтэлігентаў на чале з Чэнь Дусю, які быў лідарам партыі ў перыяд з 1921 па 1927 г., і Лі Лісанем, якія ўзначальвалі партыю з 1927 да 1930 г. Бачную ролю ў стварэнні КПК згуляў Лі Дачжаа, які арганізаваў першыя марксісцкія кружкі ў Паўночным Кітаі.

I з'езд КПК адбыўся нелегальна ў канцы чэрвеня—пачатку ліпеня 1921 года ў Шанхаі. Ён абвясціў канчатковай мэтай партыі пабудову ў Кітаі сацыялізму. Партыя з «кружка», што складаўся з прадстаўнікоў левай інтэлігенцыі Кітая, ператварылася ў самую вялікую палітычную партыю ў свеце. З таго часу было арганізавана 19 з’ездаў партыі. Апошні з’езд партыі прайшоў у кастрычніку 2017 года.

Гісторыя партыі падзяляецца на наступныя перыяды:

• Першы адзіны фронт (1922—1927) — перыяд альянсу з Гаміньданам супраць мілітарысцкіх груповак
• Савецкая рэспубліка ў Кітаі (1927—1937) — перыяд барацьбы з Гаміньданам за ўладу ў краіне
• Барацьба з японскай агрэсіяй, стварэнне Другога адзінага фронту (1937—1945) — сумесная з Гаміньданам барацьба супраць японцаў
• Грамадзянская вайна ў Кітаі (1946—1949) — перыяд вайны з Гаміньданам, у выніку якой камуністы прыйшлі да ўлады
• Пасля заснавання Кітайскай Народнай Рэспублікі (пасля 1949) — перыяд развіцця партыі ў якасці кіруючай партыі ў краіне

Зноскі

1. Immanuel C.Y. Hsü The Rise of Modern China — 6 — USA: OUP, 2000. — P. 517. — 1136 p. — ISBN 978-0-19-512504-7

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q15138081'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q30'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q4567878'></a>
2. Zicarelli Á. El gran juego: La guerra fría entre China y Estados Unidos — 2023. — С. 119. — 170 с. — ISBN 978-987-8391-65-6

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q124760500'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q106328028'></a>
3. 中国共产党章程, Constitution of the Communist Party of China — 1921.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q44544'></a>
4. 党员9514.8万名 基层党组织486.4万个 中国共产党在百年伟大历程中不断发展壮大 始终保持旺盛生机与活力-新华网 Праверана 6 ліпеня 2021.
5. «Характер Коммунистической партии Китая». Китайский информационный Интернет-центр Архівавана 2 красавіка 2009.
6. Андрей ИВАНОВ. «В Китае победила контрреволюция. Капитализм мирно врастает в социализм». ЦентрАзия Архівавана 3 снежня 2013.