Кібарты

Кіба́рты^[2], таксама Кібарта́й (літ.: Kybartai) — горад у Літве, на рацэ Лепана. Уваходзіць у Вількавішскі раён Мар’ямпольскага павета. Размешчаны за 16 км на захад ад Вількавішак, на граніцы з Калінінградскай вобласцю Расійскай Федэрацыі, граніца ідзе па рацэ. Чыгуначная станцыя на лініі Коўна — Калінінград. У горадзе пешаходны, аўтамабільны і чыгуначны пагранічныя пераходы Літва — Расія.

Горад
Кібарты
літ.: Kybartai
Сцяг Герб
54°38′20″ пн. ш. 22°45′20″ у. д.HGЯO
Краіна	Літва
Павет	Мар’ямпольскі
Раён	Вілкавішкіскі
Сянюнія	Кібартайская
Гісторыя і геаграфія
Першае згадванне	1561
Горад з	1856
Вышыня цэнтра	70 м
Часавы пояс	UTC+2, летам UTC+3
Насельніцтва
Насельніцтва	▼4 015 чал. (1 студзеня 2023)[1]
Лічбавыя ідэнтыфікатары
Паштовы індэкс	LT-70065
kybartai.lt
Паказаць/схаваць карты
Кібарты
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Кібарты адносяцца да этнаграфічнага рэгіёну Сувалкія.

Гісторыя

Першы ўспамін адносіцца да 1561 года. Пры трэцім падзеле Рэчы Паспалітай 1795 года адышоў Прусіі і быў у яе складзе да 1807 года. З 1807 года ўваходзіў у склад Варшаўскага герцагства.

У выніку Венскага кангрэса, які праходзіў пасля заканчэння вайны з Напалеонаўскай Францыяй, Варшаўскае герцагства было скасавана, і ў 1815 годзе пасад Кібарты быў уключаны ў склад Царства Польскага Расійскай імперыі. У 1856 годзе пасад, размешчаны ля мытнага пункта Вержбалова, атрымаў статус горада. Значны рост горада адбыўся пасля 1861 года, калі была пабудавана чыгунка Санкт-Пецярбург — Варшава. Чыгуначная станцыя, пабудаваная каля Кібартаў, была названа Вержбалова паводле назвы суседняга горада Вержбалова (станцыя Вержбалова).

З 1918 года ў складзе Літвы. Кібарты былі апошнім горадам Літвы, дзе быў літоўскі прэзідэнт Антанас Смятона 15 чэрвеня 1940 года перад эміграцыяй праз савецкую акупацыю.

З 1940 года ў Літоўскай ССР. Падчас Другой сусветнай вайны быў кінуты Чырвонай Арміяй 22 чэрвеня 1941 года. Вызвалены 18 кастрычніка 1944 года войскамі 3-га Беларускага фронту падчас Гумбінен-Гольдапскай наступальнай аперацыі. У 1950—1959 гадах быў цэнтрам Кібартайскага раёна.

З 1990 года ў складзе адноўленай незалежнай Літвы. Герб Кібартаў зацверджаны 24 лістапада 1998 года ўказам прэзідэнта Літвы, створаны паводле праекта мастака Кястуціса Гвалды. У красавіку 2001 года была ўтворана Кібартайская сянюнія, якая ўключае 39 вёсак і горад Кібарты.

Насельніцтва

Год Колькасць 2001 6 560 [1] 2002 6 524 [1] 2003 6 484 [1] 2004 6 415 [1] 2005 6 343 [1] 2006 6 306 [1] Год Колькасць 2007 6 217 [1] 2008 6 138 [1] 2009 6 115 [1] 2010 6 047 [1] 2011 5 672 [1] 2012 5 490 [1] Год Колькасць 2013 5 333 [1] 2014 5 223 [1] 2015 5 102 [1] 2016 4 996 [1] 2017 4 817 [3] 2018 4 649 [4] Год Колькасць 2019 4 549 [5] 2020 4 461 [5] 2021 4 126 [1] 2022 4 083 [5] 2023 4 015 [1]

Славутасці

• Царква Святога Аляксандра Неўскага (вул. Басанавічаус, 19). Пабудавана ў 1870 годзе.
• Касцёл (1928).
• Гімназія імя Данялайціса.
• У гарадскім парку ўсталяваны бюст Левітану працы скульптара Бронюса Вішняўскаса.

• 
  Гімназія імя Данялайціса
• 
  Царква Святога Аляксандра Неўскага
• 
  Касцёл

Вядомыя ўраджэнцы і жыхары

• Ісак Ільіч Левітан (1860—1900) — расійскі мастак