Грушанка круглалістая

Грушанка круглалістая^[1][2] (Pýrola rotundifólia) — від шматгадовых кветкавых раслін роду Грушанка (Pyrola) сямейства Верасовыя (Ericaceae).

Грушанка круглалістая
Агульны выгляд пладаноснай расліны
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Верасакветныя Сямейства:  Верасовыя Падсямейства:  Monotropoideae Трыба:  Грушанкавыя Род:  Грушанка Від:  Грушанка круглалістая
Міжнародная навуковая назва
Pyrola rotundifolia L., Sp. Pl. 1: 396 (1753)
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   23762 NCBI   13651 GRIN   t:430229 IPNI   331846-1 TPL   kew-2410818

Назва

Грушанка круглалістая, бятоніка лесавая^[3], грушанка, ландышкі^[4], бацвінка, ландыш белы, палявы перац^[5], ябланька лесавая, румянка^[3].

Арэал

У прыродзе арэал віду ахоплівае ўсю тэрыторыю Еўропы, Каўказ, Заходнюю і Усходнюю Сібір, Цэнтральную Азію і арктычныя раёны Грэнландыі^[6]. На Беларусі пашырана па ўсёй тэрыторыі^[7].

Расце пераважна ў хваёвых лясах, іншы раз сярод хмызняку. Вырошчваецца як дэкаратыўная расліна^[7].

Батанічная ілюстрацыя Якаба Штурма з кнігі «Deutschlands Flora in Abbildungen», 1796

Батанічнае апісанне

Расліна з доўгім галінастым карэнішчам, ад вузлоў якога адыходзяць прыдаткавыя карані. Лісце круглаватае або авальнае, цёмна-эплёнае, на доўгіх чаранках, у прыкаранёвай разеткі, не ападае 2—3 гады. Кветанос тупарабрысты, вышынёй 15—35 см, з 1—2 похвеннымі лускападобнымі лісцікамі. Цвіце ў маі — ліпені. Кветкі злёгку няправільныя, адхіленыя, шырокараскрытыя, дыяметрам да 2 см, белыя, з аранжавымі тычынкамі, духмяныя (нагадваюць пах ландыша), па 8—15 у доўгай гронцы. Плод — шарападобная пляскатая каробачка. У наземнай частцы расліны шмат дубільнікаў. Мачагонны і процізапаленчы сродак. З лекавай мэтай выкарыстоўваюць лісце (збіраюць у чэрвені-ліпені)^[7].

Кветкі.

Таксанамія

Від Грушанка круглалістая ўваходзіць у род Грушанка (Pyrola) трыбы Pyroleae падсямейства Monotropoideae сямейства Верасовыя (Ericaceae) парадку Верасакветныя (Ericales).

яшчэ 25 сямействаў (па Сістэме APG II)

яшчэ 2 трыбы (па Сістэме APG II)

яшчэ да 20 відаў

парадак Верасакветныя

падсямейства Monotropoideae

род Грушанка

аддзел Кветкавыя, ці Пакрытанасенныя

сямейства Верасовыя

трыба Pyroleae

від Грушанка круглалістая

яшчэ 44 парадкі кветкавых раслін (па Сістэме APG II)

яшчэ 7 падсямействаў (па Сістэме APG II)

яшчэ 3 рода

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 107. — 160 с. — 2 350 экз.
2. Назва Грушанка круглалістая згодна з Я. П. Шмярко, І. П. Мазан. Лекавыя расліны ў комплексным лячэнні. — Мн: Навука і тэхніка, 1989. — С. 388. — 399 с. — ISBN 5-343-00120-3.
3. Анненков Н.  (руск.) Ботанический словарь, Спб, 1878.
4. Антонов А. А. О врачебных растениях, дикорастущих в Витебской губернии и употребляемых населением ее в домашней народной медицине. — Витебск, 1888.
5. Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. — Горы-Горкі, 1927.
6. Паводле даных сайта GRIN (гл. картку расліны).
7. Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 522 с. — 10 000 экз.