Марыя Канстанцінаўна Занькавецкая
украінская актрыса From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Марыя Канстанцінаўна Занькавецкая (укр.: Марія Костянтинівна Заньковецька; 23 ліпеня (4 жніўня) 1854, Занькы, Нежынскі павет, Чарнігаўская губерня — 4 кастрычніка 1934, Кіеў) — украінская актрыса. Народная артыстка Украінскай ССР (1922).
Remove ads
Біяграфія
Нарадзілася 23 ліпеня (4 жніўня) 1854 года ў в Занькы Нежынскага павета Чарнігаўскай губерні. Была пятым дзіцем у шматдзетнай сям’і збяднелага двараніна, суддзі Канстанціна Канстанцінавіча Адасоўскага і мяшчанкі з Чарнігава Марыі Васільеўны Няфёдавай. Род Адасоўскіх гербу Корчак паходзіў з XVII ст. і належаў да маларасійскага дваранства. Дзед, Канстанцін Рыгоравіч Адасоўскі, быў героем вайны 1812 года, паручнікам Бутырскага пяхотнага палка.
З дзесяці гадоў Марыя пачала вучыцца ў прыватным пансіёне Асаўской у Чарнігаве. Бацька Марыі валодаў цудоўным голасам, сакавітым барытонам, а Марыя — моцным меца-сапрана. Яны ўдваіх часта ладзілі сямейныя канцэрты для гасцей свайго дома ў Заньках.
У 17 год яна стала жонкай артылерыйскага афіцэра Хлыстова і апынулася ў крэпасці Бендэры ў Бесарабіі. У той час яна ўпершыню сустрэлася з Міколам Табілевічам.
У 1876 годзе яна выйшла на сцэну Нежынскага тэатра. Да канца жыцця не парывала сувязяў з тэатральным гуртком Нежына, дзе жыла пастаянна ў 1902—1924 гадах і з перапынкамі, вяртаючыся пасля гастроляў, да 1932 года. Мела ў Нежыне свой дом, які захаваўся да нашых дзён.
27 кастрычніка 1882 года ў гарадскім тэатры Елісаветграда (цяпер Крапыўныцкы) пад кіраўніцтвам Марка Крапіўніцкага пачаўся творчы шлях выбітнай украінскай актрысы. У 1882 годзе яна атрымала запрашэнне ва ўкраінскую акцёрскую трупу[1]. Упершыню на прафесійнай сцэне яна выканала ролю Наталкі («Наталка Палтаўка») Івана Катлярэўскага.
Актрыса стварала вобразы, прасякнутыя сапраўдным драматызмам і палымяным камізмам. Сваёй гульнёй яна праслаўляла звычайных людзей, адкрываючы бязмежнасць іх душы. Маючы цудоўны голас — драматычнае сапрана, яна непараўнальна выконвала ў спектаклях украінскія народныя песні. Была сярод заснавальнікаў тэатра Мікалая Садоўскага ў Палтаве. Яна дамагалася адкрыцця ў Нежыне стацыянарнага дзяржаўнага тэатра. У 1918 годзе арганізавала народны тэатр «Украінская трупа пад кіраўніцтвам М. К. Занькавецкай». У тэатры ігралі Барыс Раманіцкі, Т. Садоўскі, Андрэй Ратміраў, В. Сасніцкі. Былі пастаўлены спектаклі «Наталка Палтаўка», «Гетман Дарашэнка», «Цыганка Аза». Прызнаючы яе сцэнічныя заслугі, Гетман Украінскай Дзяржавы Павел Скарападскі ў чэрвені 1918 года зацвердзіў пастанову Рады міністраў аб прызначэнні ёй пажыццёвай дзяржаўнай пенсіі.
Пазней Марыя Занькавецкая (такі псеўданім яна ўзяла ў памяць пра шчаслівае дзяцінства ў роднай вёсцы Занькы) працавала ў самых папулярных і прафесійных украінскіх трупах Марка Крапіўніцкага, Міхаіла Старыцкага, Міколы Садоўскага, Панаса Саксаганскага, Івана Карпенкі-Карага.
Памерла 4 кастрычніка 1934 года. Пахавана ў Кіеве на Байкавых могілках.
Remove ads
Узнагароды
- Народная артыстка Украінскай ССР (1922).
Памяць
Імем Занькавецкай названы Украінскі драматычны тэатр у Львове (1923), вуліцы ў Дняпры, Кіеве, Ковелі, Каламыі, Львове, Крапыўніцкім, Нежыне, Луцку, Адэсе, Ужгарадзе, Чырвонаградзе, Чарнаўцах, Чарнігаве, Умані, завулкі ў Палтаве і Жытоміры. У 1960 годзе ў Кіеве быў створаны мемарыяльны музей-кватэра Занькавецкай, у 1964 годзе — мемарыяльны музей Марыі Занькавецкай у вёсцы Занькы.
Ёй пастаўлены помнікі ў Кіеве (1974, скульптар Г. Кальчанка), у вёсцы Занькы (1984, скульптар Ю. Станецкі) і Нежыне (1993, скульптар А. Скоблікаў).
У 1971 годзе пісьменнік Іван Рабакляч напісаў п’есу «Марыя Занькавецкая».
У 2004 годзе Нацыянальны банк Украіны выпусціў памятную манету, прысвечаную 150-годдзю з дня нараджэння актрысы.
Марыя Занькавецкая на паштовай марцы Украіны, 2004
Памятная монета НБУ «Марыя Занькавецкая»
.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
Зноскі
Літаратура
Спасылкі
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads