Ніклаўс Вірт

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Вірт.

Ніклаўс Вірт (ням.: Niklaus Wirth; 15 лютага 1934, Вінтэртур — 1 студзеня 2024) — швейцарскі вучоны-інфарматык, тэарэтык распрацоўкі праграмнага забеспячэння і стваральнік моў праграмавання Pascal, Модула-2 і Oberon. За распрацоўку інавацыйных моў праграмавання атрымаў прэмію Цьюрынга ў 1984 годзе.

Ніклаўс Вірт
ням.: Niklaus Wirth
Дата нараджэння	15 лютага 1934(1934-02-15)[1][2]
Месца нараджэння	Вінтэртур, акруга Вінтэртур[d], кантон Цюрых, Швейцарыя[3]
Дата смерці	1 студзеня 2024(2024-01-01)[4][5] (89 гадоў)
Месца смерці	Цюрых, Цюрых[d], кантон Цюрых, Швейцарыя
Грамадзянства	Швейцарыя
Род дзейнасці	спецыяліст у галіне інфарматыкі, інжынер, праграміст, выкладчык універсітэта, вынаходнік
Навуковая сфера	інфармацыйныя тэхналогіі, інфарматыка[d][6] і праграмаванне[6]
Месца працы	PARC[d] Цюрыхскі ўніверсітэт Швейцарская вышэйшая тэхнічная школа Цюрыха Стэнфардскі ўніверсітэт
Альма-матар	Швейцарская вышэйшая тэхнічная школа Цюрыха (1959) Універсітэт Лаваля (1960) Каліфарнійскі ўніверсітэт у Берклі (1963)
Навуковы кіраўнік	Гары Хаскі[d] і Edward Feigenbaum[d][7]
Член у	BBAW[d] Deutsche Akademie der Technikwissenschaften e. V. (acatech) / acatech — National Academy of Science and Engineering[d] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Асацыяцыя вылічальнай тэхнікі[d][8] Еўрапейская акадэмія
Узнагароды	прэмія Цьюрынга (1984) IEEE Emanuel R. Piore Award[d] (1983) Fellow Awards[d] (2004) Піянер камп’ютарнай тэхнікі[d] (1987) Programming Languages Achievement Award[d] (2007) прэмія Марселя Бенуа[d] (1989) член Асацыяцыі вылічальнай тэхнікі[d] (1994) ганаровы доктар Масарыкава ўніверсітэта[d] (1999) ганаровы доктар Універсітэта Лаваля[d] (1987) ганаровы доктар[d] (13 верасня 1997)
Сайт	people.inf.ethz.ch/… (англ.)
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся ў Вінтэртуры, Швейцарыя. У 1954 годзе паступіў на факультэт электронікі Швейцарскай вышэйшай тэхнічнай школы Цюрыха(ETH). Атрымаўшы ў 1959 годзе ступень бакалаўра, паступіў ва універсітэт Лаваля ў Квэбеку, дзе атрымаў ступень магістра ў 1960 годзе. Працягнуў навучанне ў Каліфарнійскім ўніверсітэце ў Берклі, дзе атрымаў доктарскую ступень у 1963 годзе.

З 1963 па 1967 год працаваў асістэнтам у Стэнфардскім універсітэце (Каліфорнія). У 1967 годзе працаваў як дацэнт у Цюрыхскім ўніверсітэце, у 1968 годзе стаў прафесарам інфарматыкі ў ETH, дзе працаваў па 1999 год.

Вірт быў галоўным распрацоўшчыкам моў праграмавання Euler (1965), PL360 (1966), ALGOL W (1966), Pascal (1970),^[9] Modula (1975), Modula-2 (1978),^[10] Oberon (1987), Oberon-2 (1991) і Oberon-07 (2007)^[11]. Таксама уваходзіў у каманду распрацоўкі аперацыйных сістэм Medos-2 (1983)^[12] і Oberon (1987)^[13].

У 1984 годзе Вірт атрымаў ад Асацыяцыі вылічальнай тэхнікі(ACM) прэмію Цьюрынга за распрацоўку моў праграмавання.

У 1995 годзе стала вядомым выказванне Вірта (цяпер называецца законам Вірта, падобна да закона Мура) паводле якога праграмнае забеспячэнне становіцца больш павольным, чым апаратнае забеспячэнне.

Зноскі

1. Niklaus Wirth // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
2. Niklaus Wirth // Encyklopedie dějin města Brna — 2004.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q16765207'></a>
3. In Memoriam: Niklaus Wirth (1934–2024) — 2024. Праверана 3 ліпеня 2025.
4. Niklaus Wirth ist tot: IT-Welt trauert um Erfinder von Pascal
5. Garfinkel S., Spafford E. H. In Memoriam: Niklaus Wirth // Commun. ACM — [New York]: Association for Computing Machinery, 2024. — Vol. 67, Iss. 3. — P. 20–20. — ISSN 0001-0782; 1557-7317 — doi:10.1145/3641309

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5531458'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q130976363'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q7521264'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1120519'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q127992'></a>
6. Národní autority České republiky Праверана 8 лютага 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
7. Матэматычная генеалогія — 1997.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984'></a>
8. https://awards.acm.org/fellows/award-recipients Праверана 23 чэрвеня 2024.
9. Petzold, Charles (9 September 1996). Programming Languages: Survivors and Wannabes. The New York Times. ISSN 0362-4331. Праверана 8 March 2018.
10. Pomberger, Gustav; Mössenböck, Hanspeter; Rechenberg, Peter (2000). Niklaus Wirth - a Pioneer of Computer Science. The School of Niklaus Wirth: The Art of Simplicity(англ.). Gulf Professional Publishing. p. 6. ISBN 978-3-932588-85-3.
11. Wirth, Niklaus (3 May 2016). The Programming Language Oberon-07 (PDF). ETH Zurich, Department of Computer Science (Report). Праверана 17 January 2021.
12. Knudsen, Svend Erik (1983). Medos-2: a Modula-2 oriented operating system for the personal computer Lilith(англ.). ETH Zurich. I am indebted to Prof. N. Wirth for conceiving and coordinating the Lilith project, for giving me the opportunity to design and implement the operating system Medos-2, and for supervising this thesis.
13. Michael Franz (2000). Oberon - The Overlooked Jewel. In Böszörményi, László (рэд.). The School of Niklaus Wirth: The Art of Simplicity(англ.). Gulf Professional Publishing. pp. 42, 45. ISBN 978-3-932588-85-3.