Панчава

Па́нчава — горад у Сербіі, у аўтаномным краі Ваяводзіна, цэнтр аднайменнай абшчыны і Паўднёва-Банацкай акругі. Насельніцтва горада складае 76 203 жыхароў, абшчыны Панчава — 123 414. Разам з прыгарадам Старчава горад Панчава паводле апошняга перапісу 2011 налічваў 83 676 жыхароў. Горад стаіць пры ўпадзенні ракі Таміш у Дунай, адлегласць да Бялграда — 14 кіламетраў.

Горад Панчава сербск.: Панчево, Pančevo Герб Сцяг Краіна  Сербія Аўтаномны край Ваяводзіна Акруга Паўднёва-Банацкая Абшчына Панчава Каардынаты 44°52′26″ пн. ш. 20°39′07″ у. д.HGЯO Плошча 148,8 км² Вышыня цэнтра 80 ± 1 м Насельніцтва ▼73 401 чал. (2022) Агламерацыя 123414 чалавек Часавы пояс UTC+1 Тэлефонны код 013 Паштовыя індэксы 26101 Аўтамабільны код PA Афіцыйны сайт pancevo.rs Панчава на карце Сербіі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Упершыню згадваецца як гандлёвы горад у 1153 годзе, калі там апроч іншых народаў пражывалі грэкі. У XV стагоддзі горад занялі туркі і трымалі пад сваёй уладай да 1716. Пазней перайшоў пад уладу Аўстра-Венгрыі.

Найстарэйшай назвай паселішча, размешчанага на месцы сучаснага Панчава, была Панука. Падчас частых змен гаспадароў (рымляне, кельты, гуны, авары, славяне, венгры, татары, туркі, немцы) часта змянялася і назва гэтага стратэгічна важнага месца. Горад называўся Пануцэа, або Пануча ў X стагоддзі, Бансіф у XII стагоддзі, у XV стагоддзі Панчэл і Пенсей, у XVII стагоддзі Пайчава, або Панзіява і Банчава, у пачатку XVIII стагоддзя Чомба.

У 1918 годзе, калі горад увайшоў у склад Югаславіі, ён атрымаў сучасную назву — Панчава. У 1999 годзе горад неаднаразова падвяргаўся бамбёжкам НАТА.

Культура

З Панчавам звязаны шматлікія вядомыя асобы з вобласці палітыкі, навукі, культуры. У горадзе штогод праводзіцца карнавал.

Мясцовая газета «Панчавац» была заснавана ў 1869 годзе.

Адукацыя

У Панчаве існуюць хімічнае, медыцынскае, электратэхнічнае, эканамічнае вучылішчы, Рабочы ўніверсітэт. У 2005 годзе ў Панчаве адкрыўся юрыдычны факультэт і факультэт гуманітарных навук, у складзе Міжнароднага ўніверсітэта ў Новым Пазары. Панчава — адзіны горад на Балканах, у якім ёсць студыя яўрэйскай мовы і літаратуры.

Прамысловасць

Пасля Першай сусветнай вайны прамысловасць Панчава перажывала сваю другую маладосць, узнік адзін з індустрыяльных гігантаў былой Югаславіі. У горадзе шмат фабрыкаў, на якіх працуюць дзясяткі тысяч чалавек не толькі з Панчава, але і амаль усяго Паўднёвага Баната. У горадзе развіта нафтахімічная, машынабудаўнічая, абутковая прамысловасць. Развіты турызм.

Спорт

У Панчаве існуюць шматлікія спартыўныя таварыствы многіх відаў спорту (футбол, баскетбол, гандбол, воднае пола, атлетыка, шахматы, хакей на траве, рэгбі, дзюдо, каратэ, бокс).

Насельніцтва

Год Колькасць 1795 4 588 1833 10 366 1836 11 204 1855 12 845 1869 16 880 Год Колькасць 1880 17 127 1890 17 948 1900 18 512 1910 20 201 1921 19 392 Год Колькасць 1931 22 089 1948 30 516 1953 34 748 1961 46 679 1971 61 588 Год Колькасць 1981 71 009 1991 72 793 2002 78 938 2011 76 203 2022 73 401

Год	Усяго	Сербы	Немцы	Югаславы	Венгры	Славенцы	Македонцы	Чарнагорцы	Харваты	Іншыя
1910	20,808	41,88 %	35,89 %	0,00 %	16,17 %	1,17 %	0,00 %	0,00 %	0,65 %	4,24 %
1991	72,793	72,57 %	?	8,75 %	5,56 %	2,20 %	2,40 %	1,88 %	1,35 %	5,29 %
2002	77,087	79,08 %	?	2,35 %	4,25 %	1,82 %	1,55 %	1,03 %	0,92 %	9,00 %

Акрамя вышэй названых у Панчаве жывуць таксама і албанцы, баснійцы, балгары, бунеўцы, валахі, гаранцы, мусульмане, немцы, ромы, румыны, рускія, русіны, славенцы, украінцы, чэхі.

У Панчаве пражывае 62516 паўналетніх жыхароў, а сярэдні ўзрост жыхароў складае 39,9 гадоў (38 у мужчын, 40,5 у жанчын). У горадзе 27890 сем'яў, сярэдняя колькасць чалавек у сям'і — 2,75.

Галерэя

• 
  Успенская царква
• 
  Каталіцкая царква
• 
  Евангелічная царква
• 
  Нацыянальны музей
• 
  Чыгуначная станцыя
• 
  Чыгуначная станцыя
• 
  Аўтобусная станцыя
• 
  Бальніца
• 
  Статуя Стэфана Шуплікаца перад бальніцай
• 
  Таміш у Панчаве
• 
  Рыбацкі домік на Тамішы
• 

Гарады-пабрацімы

•  Neapoli^[d], Грэцыя (1994)^[1]
•  Stavroupoli^[d], Грэцыя (1994)^[1]
•  Боньхад, Венгрыя (2010)^[1]
•  Булонь-Біянкур, Францыя^[1]
•  Бяла-Слаціна^[d], Балгарыя^[1]
•  Васкрасенск, Расія (1996)^[1]
•  Занстад, Нідэрланды^[1]
•  Куманава, Паўночная Македонія^[1]
•  Мрконіч-Град, БіГ (1994)^[1]
•  Міхалаўцы, Славакія (19 жніўня 2011)^[1]
•  Прыедар, БіГ (1994)^[1]
•  Рэшыца, Румынія^[1]
•  Ступіна, Расія (23 красавіка 2012)^[1]
•  Тарагона, Іспанія (2009)^[1]
•  правінцыя Равена, Італія (16 кастрычніка 2008)^[1]

Вядомыя асобы

• Оля Іваніцкі (1931—2009) — сербская паэтэса

Зноскі

1. http://www.pancevo.rs/lokalna-samouprava/zbratimljeni-gradovi/