Прынцэса Уэльская

Прынцэса Уэльская (англ.: Princess of Wales; валійск.: Tywysoges Cymru) — тытул, які носяць жонкі валійскіх кіраўнікоў (з 14 стагоддзя спадкаемцаў англійскага, пазней брытанскага трона). Брытанскі ветлівы тытул.

Прынцэса Уэльская
англ.: Princess of Wales
Герб Прынцэсы Уэльскай
Пасаду займае Кэтрын з 9 верасня 2022
Форма звароту	Яе Каралеўская Высокасць
Афіцыйная рэзідэнцыя	Кларэнс-хаус
Прызначаецца	Вялікабрытанія
Пасада з’явілася	1361
Першы на пасадзе	Элеанора дэ Манфор (валійскі тытул) Джаан Кенцкая (брытанскі тытул)
Сайт	royal.uk/the-princess-of…

Сёння належыць Кэтрын, жонцы прынца Уэльскага Вільяма.

Гісторыя

Магчыма, тытул насілі жонкі незалежных валійскіх прынцаў, але сведчанняў гэтага няма. У шлюбе з прынцамі Уэльскімі былі Джаана (або Сіван), Ізабэла дэ Браўз і Элізабэт Ферэрс.

Раней за «прынцэсу» (валійск.: tywysoges) з’явіўся тытул «каралева» (валійск.: brenhines). Яго насілі Ангарад фэрх Оўайн, жонка Грыфіда ап Кінана, і Крысцін фэрх Гаронві, жонка Оўайна Гвінеда («каралева-ўдава»).^[1]

Элеанора дэ Манфор — першая, паводле пісьмовых крыніц, карысталася тытулам прынцэсы. Яна была замужам за Лівелінам ап Грыфідам, адным з апошніх незалежных прынцаў Уэльса. Яна памерла неўзабаве пасля нараджэння сваёй адзінай дачкі Гвенліян, якая пасля смерці бацькі трапіла ў палон зусім немаўляткам.

З 1301 года тытул прынца Уэльскага належаў спадчыннікам англійскага, а пасля 1707 года і брытанскага прастола. Тытул прынцэсы Уэльскай ніколі не быў самастойным (жанчына не магла атрымаць яго ў спадчыну).

Спіс прынцэс Уэльскіх

Жонкі валійскіх кіраўнікоў

Выява	Імя	Муж	Нараджэнне	Смерць	Заўвагі
	Джаана Уэльская	Лівелін Вялікі	1191	2 лютага 1237	Вядомая як Сіван у Уэльсе; Лэдзі Уэльская і Сноўданская;[2] Прыпушчаецца, што яна была прынцэсай Уэльскай[3]
	Ізабэла дэ Браўз	Давыд ап Лівелін	1222	1248	Прыпушчаецца, што яна была прынцэсай Уэльскай[4]
	Элеанора дэ Манфор	Лівелін ап Грыфід	1252	19 чэрвеня 1282	Прынцэса Уэльская; Лэдзі Сноўдан[5][6][7]
	Элізабэт Ферэрс	Давыд ап Грыфід	1250	1300	Прыпушчаецца, што яна была прынцэсай Уэльскай[крыніца?]
	Гвенліян Уэльская	—	чэрвень 1282	7 чэрвеня 1337	Прынцэса Уэльская;[8] дачка Лівеліна ап Грыфіда
	Маргарэт Ханмер	Оўайн Гліндур	1370	1420	Пазней даданая ў лік прынцэс[9]
	Катрын фэрх Оўайн Гліндур	Эдмунд Морцімер		1413	Прыпушчаецца, што яна была прынцэсай Уэльскай; дачка Оўайна Гліндура[10]

Жонкі спадкаемцаў англійскага і брытанскага трона

Выява	Імя	Нараджэнне	Шлюб	Атрымала тытул	Муж	Змена тытула	Смерць	Заўвагі
	Джаана Кенцкая	19 верасня 1328	10 кастрычніка 1361		Эдуард Вудстак	7 чэрвеня 1376 Смерць мужа; стала прынцэсай-удавой Уэльскай	7 жніўня 1385
	Ганна Невіл	11 чэрвеня 1456	13 снежня 1470		Эдуард Вэстмінстэрскі	4 мая 1471 Смерць мужа; стала прынцэсай-удавой Уэльскай	16 сакавіка 1485	Пасля ўзяла шлюб з Рычардам III і стала яго каралевай-кансортам
	Кацярына Арагонская	16 снежня 1485	19 мая 1499 (па даверанасці) 14 лістапада 1501		Артур Цюдар	2 красавіка 1502 Смерць мужа; стала прынцэсай-удавой Уэльскай	7 студзеня 1536	Пазней узяла шлюб з Генрыхам VIII і стала яго каралевай-кансортам
	Караліна Брандэнбург-Ансбахская	1 сакавіка 1683	22 жніўня 1705	27 верасня 1714	Джордж Аўгуст	11 чэрвеня 1727 Муж стаў каралём пад імем Георг II; стала каралевай-кансортам	20 лістапада 1737
	Аўгуста Саксен-Кобург-Альтэнбургская	30 лістапада 1719	17 красавіка 1736		Фрэдэрык Луі	31 сакавіка 1751 Смерць мужа; стала прынцэсай-удавой Уэльскай	8 лютага 1772
	Караліна Браўншвайгская	17 мая 1768	8 красавіка 1795		Джордж Аўгуст Фрэдэрык	29 студзеня 1820 Муж стаў каралём пад імем Георг IV; стала каралевай-кансортам	7 жніўня 1821
	Аляксандра Дацкая	1 снежня 1844	10 сакавіка 1863		Альберт Эдвард	22 студзеня 1901 Муж стаў каралём пад імем Эдуард VII; стала каралевай-кансортам	20 лістапада 1925
	Марыя Тэкская	26 мая 1867	6 ліпеня 1893	9 лістапада 1901	Джордж Фрэдэрык Эрнэст Альберт	6 мая 1910 Муж стаў каралём пад імем Георг V; стала каралевай-кансортам	24 сакавіка 1953
	Дыяна Спенсер	1 ліпеня 1961	29 ліпеня 1981		Чарлз Філіп Артур Джордж	28 жніўня 1996 Развялася; захавала тытул прынцэсы Уэльскай	31 жніўня 1997
	Каміла Паркер-Боўлз	17 ліпеня 1947	9 красавіка 2005			8 верасня 2022 Муж стаў каралём пад імем Карл III; стала каралевай-кансортам		Замест тытула прынцэсы выкарыстоўвала зварот герцагіня Корнуальская
	Кэтрын Мідлтан[11]	9 студзеня 1982	29 красавіка 2011	9 верасня 2022	Уільям Артур Філіп Луі	Цяперашняя прынцэса

Зноскі

1. Мэсер, Дана Р. (2020-09-30). Joan, Lady of Wales: Power and Politics of King John's Daughter(англ.). Pen and Sword History. ISBN 978-1-5267-2932-3.
2. Messer, Danna R. (2020-09-30). Joan, Lady of Wales: Power and Politics of King John's Daughter(англ.). Pen and Sword History. p. 172. ISBN 978-1-5267-2932-3.
3. Sims-Williams, Patrick (2010-11-25). Irish Influence on Medieval Welsh Literature(англ.). OUP Oxford. p. 297. ISBN 978-0-19-159159-4.
4. Fisher, Deborah C. (2005). Princesses of Wales(англ.). University of Wales Press. p. 6. ISBN 978-0-7083-1936-9.
5. Calendar of Patent Rolls, 1272-81, 306; CPR, 1281-92, 11
6. Calendar of Ancient Correspondence, 75-76
7. Foedera I, ii, 576, 584, 587
8. Дэбора Фішэр (2005). Princesses of Wales. University of Wales Press. pp. viii–ix. ISBN 9780708319369.
9. Deborah Fisher, Princesses of Wales (University of Wales Press, 2005)
10. Issues of the Exchequer, Hen. III — Hen. VI, ed. F Devon (Record Commission, 1837), p. 327
11. King Charles III pays tribute to his 'darling mama' in first address (нявызн.). BBC.com (9 верасня 2022).