Прэмія Медычы

Прэмія Медычы (фр.: Prix Médicis) — літаратурная прэмія, створаная ў Францыі ў 1958 годзе. Заснавальнікамі прэміі з’яўляюцца Галіна Барбізан і Жан-П'ер Жыраду,^[1] якія вырашылі, што Ганкураўская прэмія і Вялікая літаратурная прэмія Французскай акадэміі незаслужана абыходзяць бокам авангардных пісьменнікаў.

Прэмія Медычы
Тып	літаратурная прэмія[d]
Заснаванне	1958
Краіна	Францыя
Сайт	prixmedicis.wordpress.com (фр.)

Прэмія Медычы першапачаткова арыентавалася на прадстаўнікоў школы «новага рамана». Пазней кола аўтараў пашырылася, аднак умова ўручэння засталася нязменнай: прэмія прысуджаецца «аўтару рамана ці апавядання, імя якога яшчэ не вядома шырокаму колу чытачоў, але які валодае несумнеўным арыгінальным талентам».

З 1970 года Прэмія Медычы ўручаецца таксама за лепшы замежны твор, з 1985 года — за эсэістыку.

Лаўрэаты

Лаўрэаты прэміі Медычы за раман

• 1958 — Клод Алье, «La Mise en scène»
• 1959 — Клод Марыяк, «Le Dîner en ville»
• 1960 — Анры Тама, «John Perkins: suivi d’un scrupule»
• 1961 — Філіп Салерс, «Le Parc»
• 1962 — Калет Адры, «Derrière la baignoire»
• 1963 — Жэрар Жарло, «Un chat qui aboie»
• 1964 — Манік Уіціг, «L’Opoponax»
• 1965 — Рэнэ-Віктор Пій, «La Rhubarbe»
• 1966 — Мары-Клер Бле, «Une saison dans la vie d’Emmanuel»
• 1967 — Клод Сімон, «Histoire»
• 1968 — Элі Візель, «Жабрак з Іерусаліма»
• 1969 — Элен Сіксу, «Dedans»
• 1970 — Каміль Бурнікель, «Sélinonte ou la Chambre impériale»
• 1971 — Паскаль Ленэ, «Ірэвалюцыя»
• 1972 — Морыс Клавель, «Le Tiers des étoiles»
• 1973 — Тоні Дзювер, «Paysage de fantaisie»
• 1974 — Дамінік Фернандэс, «Porporino ou les Mystères de Naples»
• 1975 — Жак Альміра, «Le Voyage à Naucratis»
• 1976 — Марк Халадэнка, «Les États du désert»
• 1977 — Мішэль Бютэль, «L’Autre Amour»
• 1978 — Жорж Перэк, «Жыццё спосаб ужывання»
• 1979 — Клод Дзюран, «La Nuit zoologique»
• 1980:
  • Жан-Люк Беназільё, «Cabinet-portrait»
  • Жан Лауг, «Comptine des Height» (адмовіўся ад прэміі)
• 1981 — Франсуа-Аліўе Русо, «L’Enfant d'Édouard»
• 1982 — Жан-Франсуа Жаслен, «L’Enfer et Cie»
• 1983 — Жан Эшназ, «Cherokee»
• 1984 — Бернар-Анры Леві, «Le Diable en tête»
• 1985 — Мішэль Брадо, «Naissance d’une passion»
• 1986 — П'ер Камбеско, «Les Funérailles de la Sardine»
• 1987 — П'ер Мертэнс, «Les Éblouissements»
• 1988 — Крысціяна Рашфор, «La Porte du fond»
• 1989 — Серж Дуброўскі, «Le Livre brisé»"
• 1990 — Жан-Ноэль Панкрацы, "Les Quartiers d’hiver
• 1991 — Іў Сімон, «La Dérive des sentiments»
• 1992 — Мішэль Рыо, «Tlacuilo»
• 1993 — Эмануэль Бернейм, «Sa femme»
• 1994 — Іў Бержэ, «Immobile dans le courant du fleuve»
• 1995:
  • Васіліс Алексакіс, «Мацярынская мова» / «La Langue maternelle»
  • Андрэй Макін, «Французскі завяшчанне»
• 1996:
  • Жаклін Арпман, «Арланда»
  • Жан Рален, «Арганізацыя» / «L’Organisation»
• 1997 — Філіп Ле Гійу, «Яны, сем імёнаў мастакоў»/ «Les, Sept Noms du peintre»
• 1998 — Амерык, «Мангольскі воўк» / «Le Loup mongol»
• 1999 — Крысціян Астэр, «Мая вялікая кватэра» / «Mon grand appartement»
• 2000 — Ян Аперы, «Diabolus in musica»
• 2001 — Бенуа Дзюцёртр, «Падарожжа ў Францыю» / «Le Voyage en France»
• 2002 — Ан Ф. Гарэта, «Не аднойчы» / «Pas un jour»
• 2003 — Юбер Мінгарэлі, «Чатыры салдаты» / «Quatre soldats»
• 2004 — Мары Німье, «Каралева бязмоўя» / «La Reine du silence»
• 2005 — Жан-ФІліп Тусэн, «Бегчы» / «Fuir»
• 2006 — Сорж Шаландон, «Абяцанне» / «Une promesse»
• 2007 — Жан Ацфельд, «Стратэгія антылоп» / «La Stratégie des antilopes»
• 2008 — Жан-Мары Блас дэ Раблес, «Там, дзе тыгры ў сябе» / «Là où les tigres sont chez eux»
• 2009 — Дані Лафер'ер, «Загадка вяртання» / «L'énigme du retour»
• 2010 — Мейліс дэ Керангаль, «Нараджэнне маста» / "Naissance d’un pont
• 2011 — Мацьё Ліндон, «Ce qu’aimer veut dire»
• 2012 — Эманюэль Пірэйр, «Усеагульная феерыя» / «Féerie générale»
• 2013 — Мары Дар'ёсек, «Il faut beaucoup aimer les hommes»^[2]
• 2014 — Антуан Валадзін, «Terminus radieux»^[3]
• 2015 — Наталі Азуле, «Ціт не любіў Бераніку» / «Titus n’aimait pas Bérénice»^[4]
• 2016 — Іван Яблонка, «Летыцыя, ці Канец людзей» / «Laëtitia ou la Fin des hommes»^[5]
• 2017 — Янік Энель, «Мацней трымай сваю карону» / «Tiens ferme ta couronne»^[6]
• 2018 — П'ер Гіёта, «Ідыятыя» / «Idiotie»^[7]
• 2019 — Люк Ланг, «Спроба» / «La Tentation»^[8]
• 2020 — Хлоя Дэлом, «Сінтэтычнае сэрца» / «Le Cœre sintéthique»
• 2021 — Крысцін Анго, "Падарожжа на ўсход" / "Le Voyage dans l'Est"
• 2022 — Эмануэль Баямак-Там, «Трынаццатая гадзіна» / "Treizième Heure"
• 2023 — Кевін Ламберт, «Няхай будзе радасць з намі» / "Que notre joie demeure"

Лаўрэаты прэміі Медычы за лепшы замежны твор

• 1970 — Луіджы Малерба, «Saut de la mort»,  Італія
• 1971 — Джэймс Дыкі, «Збавенне» / «Deliverance»,  ЗША
• 1972 — Севера Сардуй, «Кобра»,  Куба
• 1973 — Мілан Кундзера, «Жыццё не тут»,  Чэхаславакія
• 1974 — Хуліа Картасар, «Кніга Мануэля»,  Аргенціна
• 1975 — Стывен Мілхаузер, «Эдвін Мілхаус: Жыццё і смерць амерыканскага пісьменніка» / «Edwin Mullhouse: The Life and Death of an American Writer»,  ЗША
• 1976 — Дорыс Лесінг, «Залаты сшытак»,  Вялікабрытанія
• 1977 — Эктар Б’янчоці, «Трактат аб порах года»,  Аргенціна
• 1978 — Аляксандр Зіноўеў, раман «Светлая будучыня»,  СССР
• 1979 — Алеха Карпенцьер, «Арфа і цень»,  Куба
• 1980 — Андрэ Брынк, «Сухі белы сезон»,  Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка
• 1981 — Давід Шахар, «Дзень графіні»,  Ізраіль
• 1982 — Умберта Эка, «Імя ружы»,  Італія
• 1983 — Кенет Уайт, «Белы шлях» / «La Route bleue»,  Шатландыя
• 1984 — Эльза Марантэ, "Aracoeli",  Італія
• 1985 — Джозеф Хелер, «Госпаду вядома»,  ЗША
• 1986 — Джон Хоукс, «Прыгоды ў гандлі шкурамі на Алясцы» / «Adventures in the Alaskan Skin Trade»  ЗША; Джуліян Барнс, «Папугай Флобера»  Вялікабрытанія
• 1987 — Антоніа Табукі, «Індыйскі накцюрн»,  Італія
• 1988 — Томас Бернхард, «Старыя майстры»,  Аўстрыя
• 1989 — Альвара Муціс, «La Neige de l’amiral»,  Калумбія
• 1990 — Амітаў Гош, «Les Feux du Bengale»,  Індыя
• 1991 — П'етра Чытаці, «Histoire qui fut heureuse puis douloureuse et funeste»,  Італія
• 1992 — Луіс Беглі, «Хлусня ваеннага часу» / «Wartime Lies»,  ЗША
• 1993 — Пол Остэр, «Левіяфан»,  ЗША
• 1994 — Роберт Шнайдэр, «Сястра сну»,  Аўстрыя
• 1995 — Алесандра Барыка, «Замкі гневу»,  Італія
• 1996:
  • Міхаэль Кругер, «Хімельфарб» / «Himmelfarb»,  Германія;
  • Людміла Уліцкая, «Сонечка»,  Расія
• 1997 — Том Карагесан Бойл, «Амерыка»,  ЗША
• 1998 — Джонатан Коу, «Дом сну»,  Вялікабрытанія
• 1999 — Б’ёрн Ларсан, «Le Capitaine et les Rêves»,  Швецыя
• 2000 — Майкл Андатжэ, «Le Fantôme d’Anil»,  Канада
• 2001 — Антоніа Скармета, «La Noce du poète»,  Чылі
• 2002 — Філіп Рот, «Людскае кляймо»,  ЗША
• 2003 — Энрыке Віла-Матас, «Le Mal de Montano»,  Іспанія
• 2004 — Ааран Апельфельд, «Histoire d’une vie»,  Ізраіль
• 2005 — Архан Памук, «Снег»,  Турцыя
• 2006 — Норман Маня, «Вяртанне хулігана»,  Румынія,  ЗША
• 2007 — Дэніел Мендэльсан, «Страчаныя: пошук шасці з шасці мільёнаў» / «The Lost: A Search for Six of Six Million»,  ЗША
• 2008 — Ален Клод Зульцэр, «Ідэальны афіцыянт» / «Ein perfekter Kellner»,  Швейцарыя
• 2009 — Дэйв Эгерс, «Што ёсць што: Аўтабіяграфія Валянціна Эчака Дэнга» / «What Is the What: The Autobiography of Valentino Achak Deng»,  ЗША
• 2010 — Дэвід Ван, «Сакван-Айленд» / «Sukkwan Island»,  ЗША
• 2011 — Давід Гросман, «Une femme fuyant l’annonce»,  Ізраіль
• 2012 — Аўраам Іегошуа, «Рэтраспектыва»,  Ізраіль^[9]
• 2013 — Тойн Хейманс, «На моры» / «Op zee»,  Нідэрланды^[2]
• 2014 — Лілі Брэт, «Лола Бенскі» / «Lola Bensky»,  Аўстралія^[3]
• 2015 — Хакан Гюндай, «Яшчэ» / «Daha»,  Турцыя^[4]
• 2016 — Стыў Сем-Сандберг, «Выбраныя» / «De utvalda»,  Швецыя^[10]
• 2017 — Паола Кан’елі, «Восем гор» / «Le otto montagne»,  Італія
• 2018 — Рэйчэл Кушнер, «Пакой Марса» / «The Mars Room»,  ЗША
• 2019 — Аўдур Ава Алафсдоцір, «Міс Ісландыя» / «Ungfrú Ísland»,  Ісландыя
• 2020 — Антоніа Муньёс Маліна, «Адзінокая прагулка сярод людзей» / «Un andar solitario entre la gente»,  Іспанія^[11]
• 2021 — Юнас Хасен Кеміры, «Бацькавая дамова» / «Pappaklausulen»,  Швецыя
• 2022 — Андрэй Куркоў, «Шэрыя пчолы»,  Украіна
• 2023:
  • Лідзія Жоржы, «Misericórdia»,  Партугалія
  • Хан Ган, «Я не развітваюся» / 작별하지 않는다,  Рэспубліка Карэя

Лаўрэаты прэміі Медычы за эсэістыку

• 1986 — Мішэль Сер, «Пяць пачуццяў» / «Les Cinq Sens»
• 1987 — Жорж Баржо, «Сонца над Абьякам» / «Le Soleil sur Aubiac»
• 1989 — Вацлаў Ямек, «Трактат аб кароткіх цудах» / «Traité des courtes merveilles»
• 1990 — Рэнэ Жырар, «Шэкспір, агонь жадання» / «Shakespeare, les feux de l’envie»
• 1991 — Ален Этчэгоен, «Вальс этык» / «La Valse des éthiques»
• 1992 — Люк Феры, «Новы экалагічны парадак» / «Le Nouvel Ordre écologique»
• 1993 — Мішэль Анфрэ, «Скульптура сябе» / «La Sculpture de soi»
• 1994 — Жэром Гарсен, «Для Жана Прэво» / «Pour Jean Prévost»
• 1995 — Паскаль Брукнер, «Спроба нявіннасці» / «La Tentation de l’innocence»
• 1996 — Вівіян Форэстэр, «Эканамічны жах» / «L’Horreur économique»
• 1997 — Мішэль Вінок, «Стагоддзе інтэлектуалаў» / «Siècle des intellectuels»
• 1998 — Альберта Мангель, «Гісторыя чытання» / «Une histoire de la lecture»  Канада
• 1999 — Крысцін Жардзі, «Людзі з Тэмзы і іншых берагоў» / «Gens de la Tamise et d’autres rivages»
• 2000 — Армель Ле Бра-Шапар, «Le Zoo des philosophes»
• 2001 — Эдві Пленель, «Сакрэты юнацтва» / «Secrets de jeunesse»
• 2002 — Даніель Дэмарке, «Кафка і маладыя дзяўчаты» / «Kafka et les jeunes filles»
• 2003 — Мішэль Шнейдэр, «Уяўныя смерці» / «Morts imaginaires»
• 2004 — Дзіян дэ Маржэры, «Аўрора і Жорж» / «Aurore et George»
• 2005 — Мары Дэплешэн, Лідзія Вьёле, «Выратаванае жыццё» / «La Vie sauve»
• 2006 — Жан-Бертран Панталіс, «Брат папярэдняга» / «Frère du précédent»
• 2007 — Джоан Дыдыян, «Год чароўных разважанняў» / «The Year of Magical Thinking»,  ЗША
• 2008 — Сесіль Гільбер, «Warhol Spirit»
• 2009 — Ален Феры, «Памяць аб вар’яцтве Эмы» / «Mémoire d’un fou d’Emma»
• 2010 — Мішэль Пастуро, «Колер нашых успамінаў» / «La Couleur de nos souvenirs»
• 2011 — Сільвен Тэсон, «У сібірскіх лясах» / «Dans les forêts de Sibérie»
• 2012 — Давід Ван Рэйбрук, «Конга. Гісторыя» / «Congo. Une histoire»,  Бельгія
• 2013 — Святлана Алексіевіч, «Час сэканд хэнд» (у фр. перакладзе «Канец чырвонага чалавека» / «La Fin de l’homme rouge»),^[2]  Беларусь
• 2014 — Фрэдэрык Пажак, «Невызначаны маніфест» / «Manifeste incertain»^[3]
• 2015 — Ніколь Лап’ер, «Спасай кто может жизнь» / «Sauve qui peut la vie»^[4]
• 2016 — Жак Анрык, «Бокс» / «Boxe»^[10]
• 2017 — Шулем Дын, «Хто сыходзіць, не вяртаецца» / «All Who Go Do Not Return»,^[6]  Італія
• 2018 — Стэфана Масіні, «Браты Леман» / «Les Frères Lehman»,  Італія
• 2019 — Бюль Аж’е і Ан Дзяткін, «Я забылася» / «J’ai oublié»
• 2020 — Карл Уве Кнаусгор, «Мая барацьба. Кніга шостая» / «Min kamp. Sjette bok»,  Нарвегія
• 2021 — Якута Алікавазовіч, «Быццам неба ў нас унутры» / «Comme un ciel en nous»
• 2022 — Жорж Дзідзі-Юберман, «Сведка да канца» / «Le Témoin jusqu’au bout»
• 2023 — Лор Мюрат, «Пруст, рымская сям’я» / «Proust: roman familial»