Радзівіл Осцікавіч

Радзівіл Осцікавіч (канец XIV ст. — да 13 жніўня 1477) — літоўскі баярын, вялікалітоўскі дзяржаўны дзеяч, родапачынальнік Радзівілаў.

Радзівіл Осцікавіч
«Трубы»
Маршалак гаспадарскі 1420 — 1429
Манарх	Вітаўт
3-і Маршалак земскі 1433 — 1434
Манарх	Казімір IV Ягелончык
Папярэднік	Румбольд Валімонтавіч
Пераемнік	Петраш Мантыгірдавіч
1-ы Маршалак гаспадарскі 1440 — 1452
Манарх	Казімір IV Ягелончык
Пераемнік	Рыгор Осцік
Староста ўшпольскі і пянянскі 1442 — 1477
Манарх	Казімір IV Ягелончык
Пераемнік	Мікалай Радзівілавіч
5-ы Маршалак земскі 1463 — 1474
Манарх	Казімір IV Ягелончык
Папярэднік	Петраш Мантыгірдавіч
Пераемнік	Станька Судзівоевіч
5-ы Ваявода троцкі 1466 — 1477
Манарх	Казімір IV Ягелончык
Папярэднік	Андрэй Саковіч
Пераемнік	Станька Судзівоевіч
8-ы Кашталян віленскі 1475 — 1477
Манарх	Казімір IV Ягелончык
Папярэднік	Войцех Янавіч Манівід
Пераемнік	Ян Кезгайлавіч
Нараджэнне	1384 ці 1411[1]
Смерць	не раней за май 1477 і не пазней за 13 жніўня 1477 Вільня, Віленскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае
Род	Радзівілы
Бацька	Крысцін Осцік
Маці	Ганна[d]
Дзеці	Мікалай, Юрый[2], Ганна
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Старэйшы сын баярына Осціка.

Упершыню згаданы ў дакуменце Таруньскай дамовы ў 1411 годзе^[3]. У 1420—1428 гадах згадваецца як маршалак гаспадарскі вялікага князя Вітаўта. Як сведка падпісаў акт уніі Вялікага Княства Літоўскага з Польшчай 15.10.1432 года. Маршалак земскі (вялікі) у 1433—1434 і 1463—1474 гадах.

Пасля гібелі вялікага князя Жыгімонта Кейстутавіча Радзівіл Осцікавіч падтрымаў абранне на сталец Казіміра Ягелончыка ў 1440 годзе. Неўзабаве атрымаў ад вялікага князя Казіміра ўрады маршалка гаспадарскага і дзяржаўцы анікштанскага. У 1441 годзе быў паслом да караля польскага і венгерскага Уладзіслава III для забеспячэння прызнання ўлады Казіміра ў Княстве. У 1445 годзе ўдзельнічаў у выправе ў Вялікае Княства Маскоўскае супраць Дзмітрыя Шамякі, каб дапамагчы маскоўскаму вялікаму князю Васілю II аднавіць уладу. Удзельнічаў у заключэнні мірнага дагавора паміж ВКЛ, Польшчай і Нямецкім ордэнам у Растэнбургу ў 1448 годзе. У 1449 годзе з дапамогай Васіля II паспяхова дзейнічаў супраць мяцежнага князя Міхаіла Жыгімонтавіча, адваяваў Старадуб, Ноўгарад-Северскі, Радагашч, Пуціўль, Бранск. 3 Кіева войска Радзівіла Осцікавіча рушыла ў Крым, на сталец быў вернуты саюзны Княству хан Хаджы-Гірэй. У

На пачатку 1450-х гадоў Радзівіл Осцікавіч узначаліў магнацкую апазіцыю супраць вялікага князя Казіміра і быў ёй прапанаваны як кандыдат на велікакняжацкі пасад. Выехаў за падтрымкай да хана Залатой Арды Сеід-Ахмеда, але той быў разбіты Хаджы-Гірэем, а паранены Радзівіл Осцікавіч трапіў у палон. У 1455 годзе вярнуўся ў Княства, дзе быў пазбаўлены ўсіх урадаў. Пасля адышоў ад апазіцыі, зноў стаў маршалкам земскім, адначасова з 1463 года ваяводам троцкім і з 1475 года кашталянам віленскім. Разам з Міхалам і Янам Кезгайламі кіраваў Княствам у час адсутнасці ў дзяржаве вялікага князя. У 1470-х гады ўзначальваў дэлегацыі на перагаворах па памежных спрэчках з Псковам і Інфлянцкім ордэнам. Як нябожчык згадваецца 13 жніўня 1477 года^[4].

Валодаў маёнткамі ў Літве (Біржы, Кейданы, Муснікі, Шырвінты, Упнікі і іншыя), Нягневічамі пад Навагрудкам, Харашэвічамі пад Слонімам, Бостынем на Піншчыне.

Меў дачку Ганну, сына Мікалая.

Зноскі

1. Deutsche Biographie — München BSB, Historische Kommission bei der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, 2001. Праверана 1 жніўня 2018.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1202222'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1419226'></a>
2. Risinskis, S. Trumpas pasakojimas apie garsiuosius šviesiausiojo didiko, Biržų ir Dubingių kunigaikščio Kristupo Radvilos žygius / Saliamonas Risinskis; [parengė, iš lotynų kalbos vertė, komentarus ir pratarmę parašė Sigitas Narbutas]. — Vilnius: Liet. literatūros ir tautosakos inst., 2000. — 253, [1] p., [6] iliustr. lap.: faks. — P. 137, 140. — ISBN 9986-513-90-1.
3. Codex epistolaris saeculi decimi quinti. T. II (1382—1445) / coll. opera A. Lewicki. — Cracovia: Sumptibus Acad. Litterarum, 1891. — [3], LXXVII, [3], 531, [1] s. — S. 42.
4. Rachunki królewskie z lat 1471—1472 i 1476—1478 / [Oprac. S. Gawęda, Z. Perzanowski, A. Strzelecka]; Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie. — Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich — Wydawnictwo PAN, 1960. — XXI, [1], 308, [2] s., [14] k. tabl.: err. — S. 182. — (Materiały Komisji Naul Historycznych; № 2).