Рыгор Аляксеевіч Разуваеў

Рыгор Аляксеевіч Разува́еў^[2] (руск.: Разуваев Григорий Алексеевич; 23 жніўня 1895 — 12 лютага 1989) — вучоны ў галіне арганічнай хіміі, доктар хімічных навук (1946), акадэмік Акадэміі навук СССР (1966, член-карэспандэнт з 1958). Герой Сацыялістычнай Працы (1969).

Рыгор Аляксеевіч Разуваеў
Дата нараджэння	11 (23) жніўня 1895
Месца нараджэння	Масква, Маскоўская губерня, Расійская імперыя[1]
Дата смерці	12 лютага 1989(1989-02-12) (93 гады)
Месца смерці	Горкі, Горкаўская вобласць, РСФСР, СССР
Месца пахавання	Чырвоныя могілкі[d]
Грамадзянства	Расійская імперыя  СССР
Род дзейнасці	хімік
Навуковая сфера	арганічная хімія
Месца працы	Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны тэхналагічны інстытут Ніжагародскі дзяржаўны ўніверсітэт імя М. І. Лабачэўскага Інстытут металаарганічнай хіміі імя Р. А. Разуваева РАН[d]
Навуковая ступень	доктар хімічных навук
Альма-матар	фізіка-матэматычны факультэт Санкт-Пецярбургскага ўніверсітэта[d]
Навуковы кіраўнік	Аляксей Фаворскі[d]
Вядомыя вучні	Gleb Abakumov[d], Guéorguiï Domratchev[d] і Юрый Артуравіч Альдэкоп
Член у	Акадэмія навук СССР
Прэміі
Узнагароды

Біяграфія

Нарадзіўся ў Маскве. Жыў таксама разам з бацькамі ў Ніжнім Ноўгарадзе і Серпухавае^[3]. У 1907 годзе разам з маці вярнуўся ў Маскву і ў 1917 годзе скончыў 1-ю мужчынскую гімназію. Паступіў на фізіка-матэматычны факультэт Маскоўскага ўніверсітэта. У канцы другога курса пакінуў вучобу і пераехаў у Палтаўскую губерню, у сяло Карпілаўка^[3]. Пасля ўсталявання Савецкай улады прыехаў у 1922 годзе ў Петраград і паступіў на трэці курс фізіка-матэматычнага аддзялення Петраградскага ўніверсітэта, які скончыў у 1925^[2] годзе. Працаваў у Акадэміі навук СССР, з 1927 года ў Лабараторыі высокіх ціскаў У. М. Іпацьева, якая ў 1929 годзе пераўтворана ў Дзяржаўны інстытут высокіх ціскаў, дзе займаў пасаду намесніка дырэктара. Адначасова выкладаў і загадваў кафедрай у Ленінградскім тэхналагічным інстытуце і ўзначальваў Лабараторыю арганічнай хіміі Акадэміі навук^[3].

У 1930—1932 гадах знаходзіўся ў замежнай камандзіроўцы і праходзіў стажыроўку ў Баварскай акадэміі навук (Мюнхен) у лабараторыі прафесара Г. Віланда. У 1932—1934 гадах займаў пасаду загадчыка кафедры атручваючых і выбуховых рэчываў Ленінградскага тэхналагічнага інстытута.

У 1934 годзе Р. А. Разуваеў быў арыштаваны і асуджаны па «Справе славістаў». Адбываў пакаранне ў Варкуце, пад Архангельскам, ва Ухце на радыевым заводзе. Быў датэрмінова вызвалены ў 1942 годзе без права пражывання ў Маскве і Ленінградзе.

У 1945 годзе абараніў кандыдацкую і доктарскую дысертацыі ў Інстытуце арганічнай хіміі Акадэміі навук СССР^[3]. У 1946—1947 гадах займаў пасаду загадчыка кафедры арганічнай хіміі Горкаўскага дзяржаўнага ўніверсітэта. Адначасова з 1947 года загадваў лабараторыяй арганічнай хіміі Навукова-даследчага інстытута хіміі пры Горкаўскім дзяржаўным універсітэце, у 1956—1962 гадах — дырэктар інстытута. У 1963 годзе ўзначаліў Лабараторыяю стабілізацыі палімераў Акадэміі навук СССР. У 1969—1988 гадах займаў пасаду дырэктара Інстытута хіміі Акадэміі навук СССР (Горкі).

Навуковая і грамадская дзейнасць

Аўтар навуковых прац па хіміі металаарганічных злучэнняў, арганічных пераксідаў, радыкальных рэакцый. Разам з М. М. Катонам адкрыў спосаб генерыравання свабодных аліфатычных радыкалаў, разам з Ю. А. Альдэкопам і М. А. Майерам рэакцыю ініцыіравання дэкарбаксіліравання дыацылатаў ртуці, прамую рэакцыю свабодных радыкалаў з ртуццю^[2]. Пад кіраўніцтвам Р. А. Разуваева былі створаны спосабы атрымання ніткападобных монакрышталёў і слаістых плёнак германію і іншых паўправадніковых матэрыялаў.

Сярод апублікаванага:

• Металлоорганические соединения в электронике — М., 1972 (у сааўтарстве);
• Вязкость плотность и электропроводность растворов молнбдата и хромата натрия при повышенных температурах. — ЛГУ, 1976 (у сааўтарстве);
• Растворы электролитов в высоко и низкотемпературном режимах. — Л.: Изд-во ЛГУ, 1980 (у сааўтарстве).

Узнагароды і званні

• Медаль «Серп і Молат» (1969)
• 3 ордэны Леніна (1961, 1969, 1975)
• Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга (1985)
• Медаль «У азнаменаванне 100-годдзя з дня нараджэння Уладзіміра Ільіча Леніна» (1970)
• Ленінская прэмія 1958 года
• Дзяржаўныя прэміі СССР (1971, 1976, 1985)
• Заслужаны дзеяч навукі і тэхнікі РСФСР
• Ганаровы член Нью-Ёркскай акадэміі навук (1975)^[3]
• Ганаровы дырэктар Інстытута металарганічнай хіміі Акадэміі навук СССР (1988—1989)^[3]
• Ганаровы член міжнароднага таварыства «Даследаванне свабодных радыкалаў»^[3]
• Ганаровы грамадзянін горада Горкі^[3]

Зноскі

1. Разуваев Григорий Алексеевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
2. БелЭн 2001.
3. Разуваев Григорий Алексеевич на сайце «Героі краіны»