Шыман Марцін Касакоўскі

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Касакоўскі.

Шыман Марцін Касакоўскі (1741^[1][2][…], Шылы^[d], Троцкае ваяводства — 25 красавіка 1794(1794-04-25)^[2][3], Вільня^[3]) — палітычны дзеяч Рэчы Паспалітай, польны гетман літоўскі (1792—1793), апошні вялікі гетман літоўскі (1793—1794), удзельнік Барскай і Таргавіцкай канфедэрацый.

Шыман Марцін Касакоўскі
польск.: Szymon Marcin Kossakowski
Шыман Марцін Касакоўскі
«Слепаўрон»
25-ы гетман вялікі літоўскі ліпень 1793 — 25 красавіка 1794
Папярэднік	Міхал Казімір Агінскі
26-ы гетман польны літоўскі 25 чэрвеня 1792 — ліпень 1793
Папярэднік	Людвік Тышкевіч
Пераемнік	Юзаф Забела
падчашы ковенскі[d] з 1763
Нараджэнне	1741[1][2][…] Шылы[d], Ковенскі павет, Троцкае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае
Смерць	25 красавіка 1794(1794-04-25)[2][3] Вільня, Віленскі павет, Віленскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае[3]
Род	Касакоўскія
Бацька	Дамінік Касакоўскі
Маці	Марыяна з Забелаў
Жонка	Тэрэза з Патоцкіх[4][5]
Дзеці	Наталля з Касакоўскіх[d]
Член у	Таргавіцкая канфедэрацыя
Адукацыя	Ковенскі езуіцкі калегіум[d] Кёнігсбергскі ўніверсітэт
Прыналежнасць	Расійская імперыя
Званне	генерал-лейтэнант
Узнагароды	Ордэн Белага арла Ордэн Святога Станіслава
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Адукацыю атрымаў у езуіцкай калегіі ў Коўна і ў Кёнігсбергскім універсітэце. Спачатку падтрымліваў Станіслава Аўгуста, затым выступіў з рэзкай крытыкай яго на Рапнінскім сойме і далучыўся да Барскай канфедэрацыі. Увосень 1768 г. наступ расійскіх войскаў вымусіў яго выехаць у Прусію. За мяжой праводзіў дзейнасць, накіраваную на звяржэнне Станіслава Аўгуста.

Па вяртанні, камандуючы сіламі канфедэратаў у Вялікім Княстве Літоўскім, атрымаў шэраг перамог над расійскімі войскамі. Яго атрад у 4 тысячы чалавек здзейсніў удалы рэйд па Смаленшчыне, затым пераход праз Курляндыю, Прусію і Мазовію ў Вялікую Польшчу.

У 1775 годзе памірыўся з каралём і стаў адным з кіраўнікоў прарасійскай групоўкі. У 1790 годзе ў чыне генерал-маёра паступіў у расійскае войска і ўдзельнічаў у баявых дзеяннях супраць Турцыі на Балканах. Стаў адным з арганізатараў і кіраўнікоў Таргавіцкай канфедэрацыі. У 1792 годзе расійскі корпус пад яго камандаваннем пачаў наступ на тэрыторыю Рэчы Паспалітай з боку Полацка. Ва ўзятай расійскімі войскамі ў студзені 1792 года Вільні абвясціў сябе польным гетманам літоўскім. У 1793 годзе стаў вялікім гетманам літоўскім.

Падчас паўстання 1794 года 24 красавіка 1794 года быў арыштаваны паўстанцамі і 25 красавіка павешаны на Ратушнай плошчы ў Вільні.

Зноскі

1. Szymon Marcin Kossakowski // NUKAT — 2002.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q11789729'></a>
2. Szymon Marcin Kossakowski h. Ślepowron // Internetowy Polski Słownik Biograficzny

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q96022943'></a>
3. Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego 1386—1795 / пад рэд. J. Wolff — Kraków: 1885. — С. 154.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q123243396'></a>
4. Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego : spisy. T. 9, Województwo mścisławskie XVI‒XVIII wiek / пад рэд. А. Рахуба — Warszawa: 2019. — С. 197. — ISBN 978-83-65880-76-5

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q121092284'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q11686050'></a>
5. Jeziorski P. A. Awans społeczno-majątkowy polsko-inflanckich Hylzenów w XVIII wieku. Źródła sukcesu i przyczyny upadku // Беларуска-польскія моўныя, літаратурныя, гістарычныя і культурныя сувязі. Да 220-годдзя з дня нараджэння Адама Міцкевіча: зб. арт. па матэрыялах міжнар. навук. канф. / пад рэд. І. Э. Багдановіч — Мінск: БДУ, 2018. — С. 420. — 439 с. — ISBN 978-985-566-676-0

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q131315347'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q122701197'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q131315298'></a>