Дзіванна чорная

Дзіва́нна чорная^[1], Дзіванна чорны^[2] (Verbascum nigrum) — від кветкавых раслін з роду Дзіванна (Verbascum) сямейства Залознікавыя (Scrophulariaceae).

Дзіванна чорная
Агульны выгляд квітнеючай расліны, Осла, Нарвегія
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Ясноткакветныя Сямейства:  Залознікавыя Трыба:  Scrophularieae Род:  Дзіванна Від:  Дзіванна чорная
Міжнародная навуковая назва
Verbascum nigrum L., 1753
Сінонімы
Lychnitis nigra (L.) Fourr. Thapsus nigrum (L.) Raf. Verbascum humile Bernh. ex Steud. Verbascum nigrum f. leucerion Grütter
Даччыныя таксоны
Verbascum nigrum subsp. abietinum (Borbás) I.K.Ferguson
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   505651 NCBI   90364 EOL   484419 GRIN   t:41149 IPNI   770013-1 TPL   kew-2454894

Назва

Дзіванна чорная^[1], дзеванна^[3], дзевана, дзівана, дзівена^[4], дзівіна, царская свечка^[5], дзівана вялікая, панна-дзівана^[6][7].

Апісанне

Батанічная ілюстрацыя з кнігі Яна Копса «Flora Batava», 1800—1934

Расліна вырастае да 0,5—1,5 м вышынёй. Цвіце з чэрвеня да восені. Злёгку зігаморфныя кветкі на доўгіх кветаножках ў густой доўгай верхавіннай гронцы. Чашачка апушаная, 6-раздзельная, з лінейнымі, вузкімі вострымі долямі. Вяночак жоўты з бурымі плямамі, колападобны, з вельмі кароткай трубкай і злёгку ўвагнутым, звонку апушаным, 5-раздзельным адгінам. Свабодныя верхавіны двух задніх пялёсткаў больш вузкія і карацей пярэдніх. Тычынак 5, ніткі выгнутыя, апушаныя фіялетавымі, доўгімі валасінкамі. Пылавікі пупышкападобныя, раскрываюцца адной шчылінай. Завязь моцна апушаная, у абрысе шырокаавальная, з мясістымі плацэнтамі і шматлікімі насенным зачаткамі. Слупок даўжэй завязі, вельмі выгнуты, пад выпуклым лычыкам пашыраны. Плод — шматнасенная каробачка. Насенне дробнае з ямкавай паверхняй.

Распаўсюджанне

Расліна расце ў сухіх, адкрытых мясцовасцях у Еўропе і Міжземнамор’і. Сустракаецца ў большай частцы Украіны на лясных палянах, узлесках, сярод хмызнякоў, на схілах пагоркаў, насыпах, у садках (акрамя Крыма). У стэпе сустракаецца вельмі рэдка. Натуралізаваны ў Паўночнай Амерыцы^[8].

Зноскі

1. Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 522 с. — 10 000 экз.
2. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 138. — 160 с. — 2 350 экз.
3. Антонов А. А. О врачебных растениях, дикорастущих в Витебской губернии и употребляемых населением ее в домашней народной медицине. Витебск, 1888
4. Добровольский В. Н. Смоленский областной словарь. Смоленск, 1914
5. Анненков Н.  (руск.) Ботанический словарь, Спб, 1878
6. Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. — Горы-Горкі, 1927.
7. Чоловский К. Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. Могілев.
8. An Illustrated Identifier and Encyclopedia: Wild Flowers and Flora - Mick Lavelle: 9780754830290 - AbeBooks (англ.)  (нявызн.) ?. www.abebooks.co.uk. Праверана 11 сакавіка 2025.