Эры Клас

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Клас.

Старонка Шаблон:Колер/Кампазітар.css не мае зместу.

Эры Клас
эст.: Eri Klas
Асноўная інфармацыя
Дата нараджэння	7 чэрвеня 1939(1939-06-07)
Месца нараджэння	Талін, Эстонія
Дата смерці	26 лютага 2016(2016-02-26) (76 гадоў)
Месца смерці	Талін, Хар’юмаа, Эстонія[1]
Месца пахавання	Могілкі Рахумяэ[d]
Краіна	СССР→ Эстонія
Маці	Anna Klas[d]
Дзеці	Diana Klas[d]
Альма-матар	Талінскае музычнае вучылішча імя Георга Отса (1959)[2] Эстонская акадэмія музыкі і тэатра (1967)
Месца працы	Акадэмія імя Сібеліуса[d] Эстонская акадэмія музыкі і тэатра
Музычная дзейнасць
Прафесіі	дырыжор, педагог
Жанры	Мелодыя[d]
Выхаванцы	Mikko Franck[d]
Узнагароды	Рыцар 1 класа ордэна Палярнай зоркі Ордэн Белай зоркі 3 класа (Эстонія)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Э́ры Клас (эст.: Eri Klas; 7 чэрвеня 1939, Талін — 26 лютага 2016^[3]) — эстонскі дырыжор. Народны артыст Эстоніі (1978), Народны артыст СССР (1986). Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Эстоніі (1985).

Біяграфія

З музычнай яўрэйскай сям'і. Пасля пачатку вайны Ганна Клас разам двухгадовым Эры эвакуіравалася на Урал. Дзеду і бабулі Эры Класа з боку бацькі прапанавалі эвакуіравацца з Эстоніі ў тыл Савецкага Саюза, але яны катэгарычна адмовіліся, таму што верылі ў гуманнасць немцаў. Бацька Эры Класа не жадаў пакідаць сваіх бацькоў адных і таксама адмовіўся эвакуіравацца. Пасля прыходу немцаў бацьку, дзеда і бабулю Класа арыштавалі, кінулі ў Талінскую турму, а затым расстралялі^[4].

Вучыўся ў Талінскай дзіцячай музычнай школе па класе скрыпкі. У 1959 годзе скончыў Талінскае музычнае вучылішча (з 1975 года — імя Георга Отса)^[5] па класе «харавое дырыжаванне». У 1964 годзе скончыў Талінскую кансерваторыю (клас Г. Эрнесакса).

З 1965 года дырыжор. Стажыраваўся ў Ленінградскай кансерваторыі (1964—1967) у М. С. Рабіновіча і ў Вялікім тэатры (1969—1971) у Б. Э. Хайкіна.

З 1975 галоўны дырыжор тэатра оперы і балета «Эстонія» ў Таліне. У 1985—1990 гадах адначасова галоўны дырыжор Шведскай каралеўскай оперы ў Стакгольме, у 1989—1991 гадах дырыжор Фінскай нацыянальнай оперы, у 1991—1996 гадах Сімфанічнага аркестра Орхуса Даніі, у 1996—2003 гадах - Сімфанічнага аркестра Нідэрландскага радыё. У 1998—2006 гадах з'яўляўся мастацкім кіраўніком філармоніі ў Тамперэ і галоўным дырыжорам Філарманічнага аркестра Тамперэ ў Фінляндыі, з 2006 яе дырыжор-лаўрэат, а таксама ў 1999—2002 гадах галоўным дырыжорам і мастацкім саветнікам аркестра «Ізраільская сімфаніета» у Беер-Шэва ў Ізраілі.

З 1999 года дырыжаваў на ўсіх Эстонскіх святах песні. З 2002 года мастацкі кіраўнік Талінскай філармоніі. З 2005 года ініцыятар правядзення і мастацкі кіраўнік летняга фестывалю культуры — Фестывалю Біргіты ў Таліне.

З 2003 года супрацоўнічаў з Маскоўскім тэатрам «Новая Опера» імя Я. У. Калабова, дзе дырыжуе спектаклі і канцэртныя праграмы. У 2006—2011 гадах — галоўны дырыжор, з 2013 года — запрошаны дырыжор тэатра.

Памёр 26 лютага 2016 года ў Таліне. Пахаваны ў Таліне на яўрэйскіх могілках Рахумяэ.

Творчасць

Пад кіраўніцтвам Класа пастаўлены оперы «Барыс Гадуноў» М. Мусаргскага, «Трубадур», «Травіята», «Луіза Мілер  (руск.)» Д. Вердзі, «Поргі і Бес  (руск.)» Д. Гершвіна, «Кацярына Ізмайлава  (руск.)» Д. Шастаковіча, «Жалезны дом» Э. Тамберга, балеты «Лебядзінае возера  (руск.)», «Спячая прыгажуня  (руск.)» П. Чайкоўскага, «Жызэль  (руск.)» А. Адана, «Рамэа і Джульета» С. Пракоф'ева, «Цудоўны мандарын» Б. Бартака і інш.

Зноскі

1. Eri Klas // Eesti spordi biograafiline leksikon Праверана 16 кастрычніка 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q12361673'></a>
2. https://otsakool.edu.ee/edulugu/vilistlased/
3. Сканаў эстонскі дырыжор Эры Клас (нявызн.). // rus.delfi.ee. Праверана 2016-2-26.
4. Яўрэйскі пашпарт
5. Vilistlased