Яварыў

Яварыў (укр.: Яворів) — горад раённага значэння ў Львоўскай вобласці Украіны, адміністрацыйны цэнтр Яварыўскага раёна. Размешчаны на рацэ Шкло (прыток Сана) за 50 км на захад ад Львова.

Горад
Яварыў
укр.: Яворів
Сцяг Герб[d]
49°56′49″ пн. ш. 23°23′35″ у. д.HGЯO
Краіна	Украіна
Вобласць	Львоўская вобласць
Раён	Яварыўскі раён
Гісторыя і геаграфія
Вышыня цэнтра	296 ± 1 м
Часавы пояс	UTC+2, летам UTC+3
Насельніцтва
Насельніцтва	▼12 785 чал. (2022)[1]
Афіцыйная мова	украінская
Лічбавыя ідэнтыфікатары
Паштовы індэкс	81000
КААТУУ	4625810100
yavoriv-rada.gov.ua (укр.)
Паказаць/схаваць карты
Яварыў
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Першая пісьмовая згадка пра горад датуецца 1436 г. 2 ліпеня 1569 г. горад атрымаў магдэбургскае права, а з канца XVI ст. ў горадзе дзейнічала брацтва. За падтрымку Багдана Хмяльніцкага ў 1648—1657 гг. многія гараджане былі пакараны, а на горад наклалі кантрыбуцыю.

У другой палове XVII ст. горад меў добрую сістэму фартыфікацыі, у ім часта спыняўся кароль Ян III Сабескі, да 1772 г. горад — гандлёва-рамесны цэнтр (пераважна шаўство) на шляху Львоў — Ярослаў. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772 г.) горад знаходзіўся ў складзе Аўстрыі.

У XIX ст. і аж да 1939 г. Яварыў — павятовы горад. З сярэдзіны XIX — у пачатку ХХ ст. у Явараве адбываецца ўкраінскі культурна-патрыятычны ўздым. 3 сакавіка 1918 г. ў горадзе адбылося «свята дзяржаўнасці і свету» (веча) у падтрымку дзеянняў урада Украінскай Народнай Рэспублікі, у якім прынялі ўдзел каля 20 чыс. чал.

26 верасня 1939 г. нямецкая авіяцыя бамбардзіравала горад, у выніку чаго быў разбураны гістарычнае Вялікае прадмесце. 27 верасня горад заняў 17-ы стралковы корпус Чырвонай Арміі.

У савецкі перыяд (з 1939 г.) у Явараве камуністычнай уладай здзяйсняўся прыгнёт нацыянальных і рэлігійных патрэб мясцовага насельніцтва, хоць патрыятычны рух у горадзе быў бесперапынным. З дэмакратызацыяй жыцця ў СССР у канцы 1980-х гг. у Явараве з новай сілай падымаецца хваля ўкраінскага нацыянальнага ўздыму, афіцыйна адраджаецца рэлігійнае жыццё.

Рэлігія

Першым сакральным будынкам у горадзе быў драўляны парафіяльны касцёл Найсвяцейшай Марыі Панны, заснаваны ў 1454 г. і існавалы да 1776 года. У гэтым касцёле ў 1678 г. быў ахрышчаны сын караля Яна Сабескага Канстанцін. Другі парафіяльны касцёл быў пабудаваны ў 1639 годзе з каменя.

Праваслаўны прыход вядомы з сярэдзіны XVI ст. У Яварове быў шэраг праваслаўных (пазней — уніяцкіх) цэркваў:

• Царква на Вялікім прадмесці Успення Багародзіцы, пабудаваная 1568 г., зацверджаную каралём Стэфанам Баторыем 15 мая 1578 г. Царква была пабудавана з дрэва, у тыповай для украінскіх зямель таго часу манеры.
• Царква Святога Юрыя, пабудаваная ў 1588 г. на падставе прывілеі караля Жыгімонта ІІІ.
• Царква Раства Багародзіцы на Малым прадмесці. Першы дакумент, які сведчыць пра яе, датуецца 12 красавіка 1573 г., драўляная.
• Царква Святога Юрыя новая, пабудаваная ў 1904 г. з каменя.
• Манастыр васіліянак, заснаваны ў 1621 г.

У 1658 годзе была заснавана сінагога.

Галерея

• 
  Гарадская адміністрацыя
• 
  Царква Раства Багародзіцы УГКЦ
• 
  Каталіцкі касцёл св. Пятра і Паўла
• 
  Цэнтральная плошча
• 
  Рынак
• 
  Старая вуліца

Гарады-пабрацімы

•  Tsalenjikha^[d], Грузія^[2]
•  Вэнгажэва, Польшча^[2]
•  Гміна Кальбуды, Польшча (23 кастрычніка 2014)^[2]
•  Гміна Медзіхова, Польшча^[2]
•  Гміна Страўчын, Польшча (20 лістапада 2008)^[2]
•  Любачаў, Польшча (28 студзеня 2000)^[2]
•  Нараль, Польшча (20 лістапада 2008)^[2]
•  Трокі, Літва
•  Цяшанаў, Польшча^[2]
•  Ярослаў, Польшча^[2]