Марыя Мацвееўна Ямант

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Ямант.

Мары́я Я́мант, у шлюбе Дмахоўская (польск.: Maria Jamontt; 1842, Вільня — 3 верасня 1908(1908-09-03), Будапешт), у расійскай традыцыі Марыя Мацвееўна Ямант — удзельніца паўстання 1863—1864 гадоў, нарачоная Канстанціна Каліноўскага. Сястра Юзафа Яманта і Людвікі Ямант.

Марыя Мацвееўна Ямант
Дата нараджэння	1842
Месца нараджэння	Вільня, Віленскі павет, Віленская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	3 верасня 1908(1908-09-03)
Месца смерці	Будапешт, Венгрыя
Месца пахавання	Старыя Павонзкі
Бацька	Мацей Ямант[d]
Маці	Схаластыка з Макрыцкіх[d]
Муж	Войцех Дмахоўскі[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сям’я Ямантаў. Паміж бацькамі стаяць Марыя (злева) і Гелена. Фотаздымак часоў сібірскай ссылкі.

Біяграфія

З роду Ямантаў. Дачка надворнага саветніка Мацея Яманта і Схаластыкі з Макрыцкіх. Мела чатырох братоў (сярод іх Юзаф Ямант — паплечнік Каліноўскага) і трох сясцёр (Людвіку, Гелену, Схаластыку). Бацька меў вышэйшую юрыдычную адукацыю, узначальваў адміністрацыю маёнткаў князя Пятра Сайн-Вітгенштэйна^[1].

Атрымала добрую дамашнюю адукацыю, скончыла прыватны пансіён, ведала некалькі моў, мела глыбокія веды ў гісторыі і літаратуры^[1]. Уваходзіла ў нелегальны Жаночы камітэт у Вільні^[2]. Вучылася ў вядомага педагога Аляксандра Здановіча.

У 1861 годзе праз брата Юзафа пазнаёмілася ў Вільні з кіраўніком нацыянальнага паўстання Канстанцінам Каліноўскім^[1]. На мяжы 1861—1862 гадоў адбыліся іх заручаны^[3]. Пазней Каліноўскі напіша ёй з-пад варты вядомы верш «Марыська чарнабрэва, галубка мая».

З чэрвеня 1863 года на кватэры Ямантаў у доме Шышкіна на Вялікай вуліцы^[4] ў Вільні знаходзілася адна з галоўных канспіратыўных явак Канстанціна Каліноўскага^[1] і нелегальная друкарня^[5], дзе сакратаром быў яе брат Юзаф.

На пачатку 1864 года Марыя арыштавана і зняволена ў былым віленскім кляштары місіянераў, пасля чаго саслана разам з роднымі ў Табольск.

Каля 1874 года вярнулася з Сібіры і пасялілася ў Варшаве, пазней узяла шлюбам з былым паўстанцам Войцехам Дмахоўскім, сынам Казіміра Юстынавіча і пляменнікам вядомага мастака і ўдзельніка нацыянальна-вызваленчага руху Генрыха Дмахоўскага^[6]. Пахавана на Паванзкоўскіх могілках у Варшаве.

Звязаныя факты

• Дзякуючы цётцы Марыі Ямант — Ядвізе Макрыцкай, Каліноўскі перадаў на волю «Лісты з-пад шыбеніцы».
• Месца пахавання Марыі Ямант працяглы час было малавядомым, для шырокай вядомасці яго знайшла арганізацыя «Беларуская нацыянальная памяць» 6 лютага 2008 года.