Прэмія імя Алеся Адамовіча

Прэмія імя Алеся Адамовіча — штогадовая літаратурная прэмія Беларускага ПЭН-цэнтра. Заснаваная ў 1995 годзе^[1] і ўручаецца за найлепшую публіцыстычную кнігу года.

Напачатку ўручалася 3 верасня — у дзень народзінаў культавага беларускага пісьменніка, пазней — у дзень яго смерці 26 студзеня.

Мае выгляд медаля, дыплома і грашовай сумы. З 1996 лаўрэатамі прэміі сталі Сяргей Пятроўскі, Рыгор Барадулін, Віталь Тарас, Аляксандр Ступнікаў, Людміла Хейдарава, Ігар Гермянчук, Барыс Хамайда, Герман Кірылаў, Жанна Літвіна, Сяргей Дубавец, Міхась Скобла, Сяргей Шупа^[2].

Спіс лаўрэатаў

• 1995 — Павел Шарамет (ТБ), Анатоль Казловіч, Віталь Цыганкоў, Валянцін Жданко (газетная публіцыстыка), Самсон Палякоў і рэжысёр Анатоль Алай (кіно)^[1]
• 1996 — Віталь Тарас^[3], Людміла Хейдарава (ТБ)
• 1998 — Сяргей Дубавец за цыкл перадач «Вострая Брама»
• 2000 — Міхась Скобла за цыкл перадач «Вольная студыя» 1999—2000 гадоў і Сяргей Шупа за публікацыю дзвюх кніг «Архіва Беларускай Народнай Рэспублікі»
• 2001 — Валянцін Акудовіч за культуралагічныя эсэ, прысвечаныя самаідэнтыфікацыі беларусаў, і Валерый Дранчук за публіцыстычныя артыкулы ў абарону беларускай прыроды.
• 2002 — Ганна Соўсь за цыкл рэпартажаў з урочышча Курапаты ў часе будаўніцтва там кальцавой дарогі.
• 2004 — Генадзь Бураўкін за кнігу паэзіі «Жураўліная пара», складанне кнігі ўспамінаў «Наш Быкаў» і серыю публіцыстычных артыкулаў, надрукаваных у газеце «Салідарнасць»^[4]
• 2006 — Сяргей Навумчык «Сем гадоў Адраджэння»^[5]
• 2007 — Павел Севярынец «Лісты з лесу»^[6]
• 2010 — Сяргей Шапран «Васіль Быкаў. Гісторыя жыцця ў дакументах, публікацыях, успамінах, лістах»^[7]
• 2011 — Аляксандр Тамковіч кніга інтэрв’ю «Без палітыкі» і Мікалай Мельнікаў за вялікі ўнёсак у зберажэнне спадчыны Васіля Быкава^[8]
• 2012 — Валер Булгакаў за кнігу «Беларусь 1994—2004 гг.: разбудова дзяржавы і пераслед нацыі» і Аляксандр Фядута за кнігу «Амерыканскія вершы», напісаную падчас знаходжання ў СІЗА КДБ.
• 2013 — Алесь Бяляцкі за кнігу «Асвечаныя беларушчынай»
• 2014 — Уладзімір Някляеў за кнігу «Знакі прыпынку»
• 2015 — Уладзімір Арлоў за кнігу «Імёны Свабоды»^[9]
• 2016 — Зміцер Бартосік за кнігу «Быў у пана верабейка гаварушчы»
• 2017 — Аляксандр Лукашук за стварэнне кніжнай серыі «Бібліятэка Свабоды», а таксама за выданне кніг «Прыгоды АРА ў Беларусі» і «Сьлед матылька: Освальд у Менску»^[10].
• 2018 — Вячаслаў Ракіцкі за цыкл дакументальных фільмаў «Сведкі» і Наста Захарэвіч за сістэмнае асвятленне і аналітыку праблем, звязаных з гвалтам і дыскрымінацыяй.
• 2019 — Ірына Раманава за кнігу «Улада і грамадства: БССР у 1929—1939 гады».
• 2021 — газета «Новы час» і яе рэдактарка Аксана Колб, кніга «(Не)расстраляныя» (укладальнікі Сяргей Будкін, Віктар Жыбуль), Дзмітрый Строцаў і яго кніга «Беларусь перакуленая», Вольга Шпарага і яе кніга «У рэвалюцыі жаночы твар. Выпадак Беларусі».
• 2022 — Ганна Кандрацюк з кнігай «У прысценку старога лесу» і Максім Знак з кнігай «Зэкамерон».
• 2023 — Віка Біран з кнігай «Я танцую» і Ганна Янкута з кнігай «Час пустазелля».