Старажытнаяўрэйская мова

Старажытнаяўрэйская мова або святая мова (іўр: לְשׁוֹן הַקֹּדֶשׁ), сустракаецца таксама біблейскі іўрыт або іўрыт Бібліі — першая мова яўрэяў, распаўсюджаная ў Старажытным Ізраілі (Ханаан, (стар.-яўр.: אֶרֶץ כְּנַעַן — краіна Ханаанская; стар.-яўр.: אֶרֶץ יִשְׂרָאֵל — краіна Ізраільская). На працягу 1-га тысячагоддзя да н.э. была як у вусным, так і ў пісьмовым ужытку, выйдучы пасля з вуснага ўжывання^[1]. Асноўным помнікам старажытнаяўрэйскай мовы з’яўляецца яўрэйскае Свяшчэннае Пісанне (Танах, Стары Запавет), акрамя яго захаваліся нешматлікія эпіграфічныя тэксты і фрагменты Кнігі Прамудрасці Ісуса, сына Сірахава^[2].

Старажытнаяўрэйская мова
Саманазва	ŝəpat kənáʕan, yəhudit, ʕibrit
Краіны	Эрэц-Ісраэль, дыяспара
Статус	мова набажэнства
Вымерла	з II стагоддзя н.э. перастала быць гутарковай
Класіфікацыя
Катэгорыя	Мовы Еўразіі
Афразійская макрасям'я Семіцкая сям'я Заходнесеміцкая галіна Ханаанейская група
Пісьменнасць	яўрэйскае пісьмо
Моўныя коды
ISO 639-1	—
ISO 639-2	—
ISO 639-3	hbo
Ethnologue	hbo
LINGUIST List	hbo
IETF	hbo
Glottolog	anci1244
Вікіпедыя на гэтай мове

Сучасны іўрыт з’яўляецца штучна адроджанай формай старажытнаяўрэйскай мовы^[3].

Пісьменнасць

Алфавітам старажытнаяўрэйскай мовы служыла палеаяўрэйскае пісьмо, вельмі блізкае да фінікійскага, найстаражытнейшага алфавітнага пісьма ў свеце. Палеаяўрэйскае пісьмо выкарыстоўваўся да апошніх стагоддзяў 1-га тыс. да н.э., калі было выцеснена т.зв. «квадратным», ці «асірыйскім», пісьмом, якое ўжо ўжывалася да гэтага часу для арамейскіх моў. Іменна гэта пісьмо вядома цяпер як яўрэйскае пісьмо.

Уласна ж палеаяўрэйскае пісьмо захавалася ў некалькі перайначанай форме ў самарыцян, якія выкарыстоўваюць гэта т.зв. самарыцянскае пісьмо выключна для сакральных мэт.

Гл. таксама

• Яўрэйскія мовы
• Іўрыт

Зноскі

1. Дакладны час, калі старажытнаяўрэйская мова перастала ўжывацца ў якасці паўсядзённай, застаецца прадметам дыскусіі.
2. Ламбдин 2003: 21.
3. Коган, Лезов 2009: 296.