Добасна, Дабасна, Дабосна, Добысна, Дубосьня — рака ў Кіраўскім раёне Магілёўскай вобласці, Рагачоўскім і Жлобінскім раёнах Гомельскай вобласці Беларусі, правы прыток ракі Дняпро.
| Добасна | |
|---|---|
 | |
| Характарыстыка | |
| Даўжыня | 81 км |
| Басейн | 874 км² |
| Вадацёк | |
| Выток | Скачок |
| • Каардынаты | 53°21′54″ пн. ш. 29°37′14″ у. д.HGЯO |
| Вусце | Дняпро |
| • Каардынаты | 52°51′00″ пн. ш. 30°03′47″ у. д.HGЯO |
| Размяшчэнне | |
| Водная сістэма | Дняпро → Чорнае мора |
| Краіна | |
| Рэгіёны | Магілёўская вобласць, Гомельская вобласць |
| Раёны | Кіраўскі раён, Рагачоўскі раён, Жлобінскі раён |
   |
|
 выток вусце |
|
|
— выток, — вусце |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Назва
Назва балцкага паходжання[1].
Варыяцыя ў корані Даб- / Дуб- суадносная з варыяцыяй у літоўскім daburys, duburys «рачны вір (паглыбленае, „увагнутае“ месца)», якія звязаныя з dubti «ўгінацца» і далей з індаеўрапейскім *dheu-b- з семантыкай паглыблення, глыбіні[2][3].
Варыянт гэтага кораня *dheu-p- у назве прыпяцкай ракі Дуполка (прыток Пцічы)[4].
З коранем Dub- літоўскія гідронімы тыпу Dubė, Dubis, Dubija, Dubinga, Dubysa. Гідронімы Dabinta, Dabinčius, Dabotis, Dabulis звязваюцца з doba «яма»[5].
На карысць пярвейшасці назоўнай формы Дубосьня кажа наяўнасць гідроніма Дубасна ў гэтым жа дняпроўскім рэгіёне (прыток Віхры перад Мсціславам).
У гэтых назвах корань пашыраны тыповым балцкім гідранімічным пашыральнікам -sn-. Ён таксама ў назвах задзвінскага возера Мядзесна, дзвінскай ракі Лужасна, дняпроўскіх рэк Опісна (< *Apesna), Нерасна, Турасна[6].
Гэты пашыральнік прысутны і ў літоўскім назва- і словаўтварэнні: upė «рака» — upėsnis «рачулка; месца, дзе цекла рэчка або дзе рэчка ўцякае ў возера»[7].
Назва матываваная асаблівасцямі рэчышча (яго глыбіні) і значыла «Глыбокая (рака)».
Гідраграфія
Даўжыня 81 км. Плошча вадазбору 874 км². Сярэднегадавы расход вады ў вусці 4 м³/с. Сярэдні нахіл воднай паверхні 0,6 м/км.
Пачынаецца каля пасёлка Скачок Кіраўскага раёна, вусце на паўднёвай ускраіне горада Жлобін. Цячэ ў межах паўночнай часткі Гомельскага Палесся. Даліна ў высокай плыні невыразная, ніжэй трапецападобная, шырынёй 700—900 м. Абалона двухбаковая, яе шырыня 200—300 м. Рэчышча каналізаванае амаль на ўсім працягу. Шырыня ракі ў межань 5—15 м. Найвышэйшы ўзровень разводдзя ў пачатку 3-й дэкады снежня, сярэдняя вышыня над межанным узроўнем 1,8 м. Замярзае ў сярэдзіне снежня, крыгалом у 3-й дэкадзе сакавіка. Веснавы ледаход 3—5 дзён.
У басейне ракі вадасховішча Скрыпліца.
Прытокі
Заўвагі
Літаратура
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
