Сахюур

Сахюур (лата: Silicium, Si гэжэ тэмдэглэгдэдэг) — химиин элемент юм. Атомай дугаарынь 14. Оршолон юртэмсын хэмжээндэ наймадахи, дэлхэйн сарсадаста хоёр дахи (хүшэлтүрэгшын дараа) үргэн тархалтатай элемент болоно. Дэлхэйн сарсадасай 25.7% -ые (массын) сахюур бүридүүлнэ.

Цахиур (Si)
Атомай дугаар	14
Атомай масса	28.0855 г/моль
Үнгэ	Хара сэхигэр
Электроной бүридэл	[Ne] 3s2 3p2
Бодос зүйн шэнжэ шанар
Бодосой түлэб	Хатуу
Нягта	2.33 г/см³
Хайлаха температура	(1414 °C), 1687 K
Бусалха температура	(3265 °C), 3538 K
Хайлалтын хубиин дулаан	50.21 кЖ/моль
Ууршалтын хубиин дулаан	359 кЖ/моль
Дулаан багтаамжа	(25 °C) 19.789 кЖ/(моль·K)
Атомай шэнжэ шанар
Орондо тороной бүтэсэ (Сингони)	Таладаа түбтэй куб
Эһэлдэлтын зэрэг	4
Ионизациин энерги (эхинэй электроноор)	786.5 кЖ/моль
Атомай радиус	110 пм
Ковалентай радиус	111 пм

Si	14
28,0855
[Ne]3s23p2
Сахюур

Сахюурые шэл, цемент, эмнэлигтэ хэрэглэхэһээ гадна, хамагай голынь хахад дамжуулагшын үйлэдбэрилэлдэ үргэн хэрэглэнэ.

Сахюурынь ургамалай, илангаяа үбэһэлиг ургамалай метаболизмын үйлэ ажалалгаанда маша шухала үүргэ гүйсэдхэнэ.

Изотопи

Нундаглаһан сахюур

22-һоо 44 хүрэтэр атом масса бүхы изотопинууд мэдэгдэжэ байгааһаа ²⁸Si (92.23%), ²⁹Si (4.67%), ба ³⁰30Si (3.1%) гэһэн тогтоборитой изотопинууд, мүн Аргоной задаралаар үүдэдэг ³²Si (хахад задаралай хугасаань 170 жэл) үргэн тархалтатай болоно.

Холбооһон

• Энэ хуудаһан Сахюур гэһэн Викимедиа сангай ангилал холбооһотой.
• WebElements.com – Silicon
• Mineral.Galleries.com – Silicon Архивировалһан 16 арба һара 2008 оной.

Менделеевэй химиин элементнүүдэй үелхэ системэ

H He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba * Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra ** Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og Uue Ubn * La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu ** Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr