Дебай температури

Дебай температури — харпăр хытă ĕскерти сулланусен мĕнпур модисене тамалтаракан (хускатакан, тапратакан) температура. Температурăна татах хăпартни сулланусеy çĕнĕ модисене çуралтармасть, халичченхисен амплитудисем çеç пысăкланаççĕ, çапла вара, температура ÿснĕçем сулланусен вăтам энергийĕ те ӳсет.

Дебай температурине хаклани

Кристалл решеткин ăшăшăнăçтарăшне палăртмалли Дебай формулине шутласа кăларнă чухне хăшпĕр пултăрахăшсене (выр. допущение) йышăнаççĕ, акустика фононĕсен дисперсин линейлĕ саккунне йышăнаççĕ, оптика фононĕсем пуррине шутах илмеççĕ, Бриллюэн зонине çавăнпек калăпăшлă сферăпа ылмаштараççĕ. ${\displaystyle q_{D}}$ — çавнашкал сферăн радиусĕ пулсан, вара ${\displaystyle \omega _{D}=q_{D}s}$, кунта ${\displaystyle s}$ — сасă хăвăртлăхĕ, Дебай тăтăшлăхĕ . Дебай температурине çапла тупаççĕ

${\displaystyle \hbar \omega _{D}=k_{B}\theta _{D}}$.

Хăшпĕр япалалăхсен Дебай температури пĕлтерĕшĕсене тапăлра кăтартнă^[1]:

Алюминий 394 K Кадмий 120 K Хром 460 K Пăхăр 315 K Ылтăн 170 K Тимĕр 420 K Галлий 240 K

Кĕмĕл 215 K Таллий 96 K Тăхлан (шурă) 170 K Тăхлан (сăрă) 260 K Вольфрам 310 K Цинк 234 K Алмаз 2230 K[2][3]

Мышьяк 285 K Хура тăхлан 88 K Марганец 400 K Никель 375 K Платина 230 K Кобальт 385 K Гадолиний 152 K

Литература

• O. Madelung (1972). Festkorpertheorie. I,II (німецька). Berlin, Heidelberg, New York: Springer-Verlag.
• P. Debye. Zur Theorie der spezifischen Wärmen // Annalen der Physik. — 1912. — Т. 344, вип. 14. — С. 789-839. — DOI:10.1002/andp.19123441404.
• [ Дебай температури] — ПСЭ