2024
Ҫулталӑк From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
2024 ҫул (икӗ пин те ҫирӗм тӑваттӑмӗш ҫул) — Кӗркури календарӗпе — йӗкӗр ҫул. 2024 ҫул тунтикунран пуҫланнӑ. Вӑл пирӗн эрӑн 2024-мӗш ҫулӗ. Вӑл 3-мӗш пин ҫулӑн XXI ӗмӗрӗн 3-мӗш вун ҫулӑн 4-мӗш ҫулӗ, вӑл 2020-мӗш ҫулсен 5-мӗш ҫулӗ. Ку иртнӗ ҫул.
Чӑваш Республикинче вӑл Экологи культурин тата ҫутҫанталӑкпа перекетлӗ усӑ курмалли ҫулталӑк[1][2].
ПНО йышӑнӑвӗпе ку Тӗвесен тӗнчери ҫулталӑкӗ[3].
Белорусире вӑл килӗшӳ, пултару та пахалӑх ҫулталӑкӗ[4].
Раҫҫейре вӑл этеплӗх, ӳнер, кил-йыш та спорт ҫулталӑкӗ[5][6][7].
Пӑхӑнман Патшалӑхсен Пӗрлешӗвӗнче вӑл ниме юхӑмӗн ҫулталӑкӗ[8].
Remove ads
Пулса иртнӗ
Кăрлач
- Кӑрлач, 1:
- Тури Карабах Азербайджан йышне вӗҫлесе интеграциленӗ, Тури Карабах Республики пӑрахӑҫ кӑларнӑ[9].
- Бразили ОПЕК+ йӗркелӗве кӗнӗ[10].
- Египет, Иран, Пӗрлешӗннӗ Арап Эмирачӗсем, Сауд Аравийĕ те Эфиопи БРИКСа кĕнĕ[11].
- Раҫҫейри Отчуждени зони пӑрахӑҫ кӑларнӑ[12].
- Steam-ӗн пулӑшу пултарни Windows 7, 8, 8.1 валли вӗҫленӗ[13].
- Япони тинӗсӗнчи ҫӗр чӗтрени, Японире 7,6-ччен магнитудӑллӑ ҫӗр чӗтрени пулнӑ. 73 ҫын вилнӗ[14].
- Эфиопи Сомалилендпа Бербера порчӗн пӗтӗм усӑ курни валли килӗшӳ ҫырнӑ. Тата, Эфиопи Сомалилендӗн никамран пӑхӑнманлӑхне йышӑнчӗ, вӑл пӗрремӗш ҫӗр-шыв куна тунӑ пулса тӑнӑ[15].
- Кӑрлач, 2:
- Корей Республикинчи 3 уйӑх парламент суйлавӗсенччен Тобуро Демократи партийӗн пуҫлӑхӗ Ли Чжэ Мён ҫине вӗлерме тапӑнни пулнӑ, унӑн мӑйне ҫӗҫӗпе амантнӑ[16].
- Маршалл утравӗсенче пӗтӗм суйлавӗсем: Маршалл утравӗсен саккун тӑвакан канашӗ Хайн Хильдӑна президент иккӗмӗш хутпа суйланӑ[17].
- Кӑрлач, 3 – Иранти Керман масарӗнче теракт пулнӑ[18].
- Кӑрлач, 7 – Бангладешри парламент суйлавӗсем пулнӑ[19][20][21].
- Кӑрлач, 8 – Astrobotic Technology компанийӗ Перегрин коммерци уйӑха лартмалли модулне вӗҫтерсе яни тунӑ. Вӗҫтерсе яни ҫӗнӗ Vulcan ракета-йӑтакан пулӑшпа тунӑ[22][23][24][25].
- Кӑрлач, 9 – Los Choneros картелӗн лидерӗ тӗрмерен тухса тарнӑран Эквадор президенчӗ Даниэль Нобоа ҫӗр-шывра черетсӗр лару-тӑру йышӑннӑ[26].
- Кӑрлач, 11 – Полици ӗҫлекенӗсемпе салтаксем валли ӗҫ укҫи суса тухнин йӑнӑшӗнчен Папуа — Ҫӗнӗ Гвинейри йӗркесӗрлӗхсем пур ҫӗр-шыв тӑрӑх сиксе тухнӑ[27].
- Кӑрлач, 12 – АПШпа Аслӑ Британи Йемене авиатапӑсене тума пуҫланӑ та (ӗлӗкхине АПШ ҫакна тума пуҫланӑ)[28].
- Кӑрлач, 13 – Тайваньти президент суйлавĕсем: Лай Циндэ 40% сасӑсемпе ҫӗнтернӗ[29].
- Кӑрлач, 14 – Маргрете II Данин король хӗрӗ патшаран тухнӑ. Фредерик X Данин ҫӗнӗ королӗ патшана ларнӑ.[30].
- Кӑрлач, 15—18 – Паймакра, Пушкӑртстанти протестсем[31][32].
- Кӑрлач, 24 – Белгород облаҫӗнчи раҫҫей Ил-76 инкекӗ.
- Кӑрлач, 26 – Тувалури парламент суйлавӗсем[33].
- Кӑрлач, 28
- Буркина-Фасо, Мали тата Нигер ЭКОВАС-ран тухнӑ[34].
- Финляндири парламент суйлавӗсем[35].
- Кӑрлач, 31 – Малайзи корольне суйланă Ибрагим Исмаилӗн престолӗнче ларни, татах вӑл Джохор султанӗ пулса тӑнӑ[36].
Нарӑс
- Нарӑс, 2 – Бишкек ӐЭЦĕнчи шултра авари[37].
- Нарӑс, 3 – Тапнине пула Лисичанскри (ЛХР — аннексиленĕ Луганск облаҫӗ) пекарня ишӗлсе аннӑ, 28 ҫын вилнĕ[38].
- Нарӑс, 4 – Сальвадорти пӗтӗм суйлавӗсем.
- Нарӑс, 7 – Азербайджанти черетсӗр президент суйлавĕсем[39]. Хальхи президент Ильхам Алиев çӗнетсе суйланӑ пиллӗкмӗш срок ҫине, уншӑн 92,12% сасӑлакан ҫынсем сасӑ панӑ[40][41].
- Нарӑс, 8
- Пакистанти парламент суйлавĕсем[42]. Никамран пӑхӑнман политиксен нумайрахӑшӗ — "Тӗрӗслӗхшӗн юхӑм" чарнӑ политика партийӗн хутшӑнаканӗсем Наци ассамблейӗнчи вырӑнсен чылайӑшӗ илнӗ[43].
- Иртнӗ Бразили президенчӗ Жаир Болсонарӑва патшалӑх пӑтӑрмахӗ тума хӑтланнӑшӑн айӑплама арестленӗ[44].
- Нарӑс, 10 – Венгри президенчӗ Каталин Новак ӗҫлеме вырӑнтан тухнӑ[45].
- Нарӑс, 11 – Финлянди президент суйлавӗсен иккӗмӗш пайӗ[46].
- Нарӑс, 12—18 – Европа кӗрешӳ чемпионачӗ пулнӑ (Бухарест, Румыни)[47].
- Нарӑс, 14 – Индонезири президент суйлавĕсем.
- Нарӑс, 15 – Белгорода персе тăни. 7 ҫын вилнӗ, 20 ҫын аманнӑ[48].
- Нарӑс, 16 – ЯНАО-н Харп тӗрминчи Раҫҫей оппозиционерӗ Алексей Навальный вилчӗ.
- Нарӑс, 17 – УХВ Авдеевкӑран тухнӑ[49].
- Нарӑс, 22 – Nova-C лартмалли модуль АПШ-н Intuitive Machines компани пӗрремӗш коммерци аппарачӗ Уйӑхра анса ларнӑ[50].
- Нарӑс, 23 – Эрмени, де-факто, хӑйӗн КХКЙран хутшӑннине чарнӑ[51].
- Нарӑс, 25 – Беларуҫри пӗтӗм сасӑлани кунӗ[52].
- Нарӑс, 26 – Венгрири президент суйлавĕсем[53]. Тамаш Шуйока суйланă[54].
- Нарӑс, 29 – Израиль–ХАМАС вӑрҫи: Газӑри вӑрҫлакан Израиль хӳтӗленӳ вӑйӗсем гуманитарлӑ конвоя атака тунӑ. Атакӑна пула 100 ытла Палестина ҫыннисем вилнӗ. Палестина ҫухату тӳсӗвӗсем 30 пинччен ӳснӗ[55].
Пуш
- Пуш, 1:
- Пуш, 7 – Юлашки Скандинавири ҫӗр-шыв, Швеци, НАТО-на кӗнӗ[59][60].
- Пуш, 10 – Португалири парламент суйлавӗсем: Демократиллӗ альянс нумайрахӑш вырӑнсене илет, тата сахалрахӑш ертсе пырӑвӗ йӗркелет. Социалист партийӗ вырӑнсене пӗтет, сылтӑм парти Chega нумай вырӑнсене илет[61][62].
- Пуш, 11 – Гаити: премьер-министр ӗҫне вӑхӑтлӑ тӑваканӗ Анри Ариэль ӗҫлеме вырӑнтан тухнӑ, мӗншӗн тесен ҫӗр-шывра бандит кризисӗ пуҫланнӑ[63].
- Пуш, 13 – Европа Пӗрлешӗвӗ хайлавлӑ ӑс-тӑн акчӗ йышӑннӑ. Ку пӗрремӗш хайлавлӑ ӑс-тӑна ертсе пыракан хут[64].
- Пуш, 15–17 – Раҫҫейри президент суйлавӗсем: Владимир Путин пиллӗкмӗш хут президент ӗҫне суйланӑ[65].
- Пуш, 22 – Террористсем Мускав облаҫӗн Красногорскри "Крокус Сити Холл"а атакӑланӑ. 145 ҫын вилнӗ, 551 аманнӑ[66].
- Пуш, 25 – ПНО Хӑрушсӑрлӑх Канашӗ Газа вӑрҫинче "пени чарма" тата "тыткӑнти ҫынсене ирӗклетме" хутне йышӑннӑ[67].
- Пуш, 30:
Ака
- Ака, 1 – Израиль Дамаскри Иранӑн элчӗлӗхне авиаҫапу тунӑ, 16 ҫын вилнӗ[70].
- Ака, 3 – Тайванӗн тухӑҫ хӗрринче 7,4 магнитудӑллӑ ҫӗр чӗтрени пулнӑ, унран цунами Японин Окинава префектуриччен ҫитнӗ[71].
- Ака, 4 – Кувейтри парламент суйлавӗсем. Наци ассамблейӗнчи оппозици нумайрахӑш вырӑнсем илнӗ[72].
- Ака, 5 – Эквадор полицийӗ Китӑри Мексика элчӗлӗхне тапӑннӑ. Полици Эквадорӑн иртнӗ вице-президентне Хорхе Гласа арестленӗ, вӑл Мексика политика хӳтӗлӗхӗ илмеллеччӗ. Кун пек тапӑннисем Дипломатиллӗ ҫыхӑну Вена конвенцийӗ йӗркене пӑснӑран Мексикӑпа Никарагуа Эквадорпа дипломатиллӗ ҫыхӑну пӗтерсе татнӑ[73].
- Ака, 6 – Словакири президент суйлавӗсем: иккӗмӗш хутра Пеллегрини Петер Словаки президенчӗ суйланӑ[74].
- Ака, 8 – Ҫурҫӗр Америкӑра Хӗвел тӗттӗмленнине курма пулнӑ[75].
- Ака, 9 – Лео Варадкар ӗҫлеме вырӑнтан тухнӑ хыҫҫӑн Фине Гэл пуҫлӑхӗ Саймон Харрис Ирландин чи ҫамрӑк Тишекӗ пулса тӑнӑ. Вӑл Дойл Эрен сасӑлавӗнче 69 сасӑсене хирӗҫ 88 сасӑсемпе суйланӑ тата Ирланди президенчӗ Майкл Д. Хиггинс йышӑну тӑрӑх ӗҫе лартнӑ[76].
- Ака, 10 – Кӑнтӑр Корейри парламент суйлавӗсем: Демократиллӗ партипе Демократиллӗ альянс 176 вырӑнсене ҫӗнтернӗ, анчах Халӑх вӑйӗпе Халӑх пуласлӑхӗ (ӑҫта президент Юн Сок Ёль) 108 вырӑнсене кӑна ҫӗнтернӗ[77].
- Ака, 13 – Израиле хирӗҫ Иранӑн ракет ҫапнисем[78].
- Ака, 16 – Перс кӳлмекӗнчи ҫӗр-шывсене шыв илни. Ҫывӑх Тухӑҫра 32 яхӑн ҫын вилнӗ[79].
- Ака, 17
- Соломон утравӗсенчи парламент суйлавӗсем: ППТ партийӗ нумайрахӑш вырӑнсене ҫӗнтернӗ[80].
- Хорватири парламент суйлавӗсем: Хорват демократиллӗ пӗрлешӗвӗ нумайрахӑш вырӑнсене ҫӗнтернӗ[81].
- Ака, 19 – Ирана хирӗҫ Израилӗн авиаҫапӑвӗсем[82].
- Ака, 25 – Гаитин премьер-министрӗ ӗҫлеме вырӑнтан тухнӑран патшалӑх пуҫлӑхӗн ӗҫӗсем Транзитлӗ президентлӗ канаш аллине килнӗ[83].
- Ака, 29
- Ака, 30 – Мӑн Ҫиччӗлӗх ҫӗр-шывӗсем 2030–2035 ҫулсем патне кӑмрӑк энергетикине усӑ курма чарма килӗшнӗ[86].
Ҫу
- Ҫу, 5 – Панамӑри президент суйлавӗсем: Хосе Рауль Мулино президент пулса тӑнӑ[87].
- Ҫу, 6 – Чадри президент суйлавӗсем: Махамат Деби президент пулса тӑнӑ, унӑн ашшӗ Идрисс Деби вырӑнне[88].
- Ҫу, 7–11 – Еврокурни 2024: Юрӑ ӑмӑртӑвӗ Швецин Мальмё хулинче пулнӑ[89], швед юрӑҫӗ Немо "The Code" юрӑпа ҫӗнтернӗ[90].
- Ҫу, 8 – Ҫурҫӗр Македонири суйлавсенче сылтӑм парти ВМРО-ДПМНЕ парламент суйлавӗсенче ҫӗнтернӗ. Унӑн президенте кандидат Гордана Сильяновска-Давкова иккӗмӗш турта Ҫурҫӗр Македонин пӗрремӗш хӗрарӑм президент пулса тӑнӑ[91][92].
- Ҫу, 10 – Пӗрлешнӗ Нацисен Организацийӗн Тӗп Ассамблейӗн резолюцийӗ тӑрӑх Палестина Патшалӑхӗ ПНО пайташ патшалӑхӗсем хушшинче алфавит йӗрки тӑрӑх лартма пултарать. Ку йышӑну ПНО-н Тӗп Ассамблейӗн сессинче 2024 авӑнӑн 10-мшӗнче вӑя кӗрет[93].
- Ҫу, 15
- Ҫу, 19
- Доминикан Республикинчи президент суйлавӗсем: Луи Абинадер иккӗмӗш хут президент пулса тӑнӑ[96].
- Иран президенчӗ Ибрахим Раисипе Иран ютҫӗр ӗҫӗсен министрӗ Хосейн Амир Абдоллахиян тата экипажӑн урӑх ҫичӗ пассажир вертолёт арканнинче вилнӗ. Вӗҫекен транспорт Азербайджан–Иран чикки патӗнче ӳкнӗ[97].
- Конго Демократиллӗ Республикинче патшалӑх пӑтӑрмахӗн хӑтлану. Унӑн пуҫнӑҫласшӑнччӗ Кристиан Маланга каланине пула Киншасӑра протестсем пуҫланчӗҫ[98]. Ертсе пыруллӑ салтакӗсем лару-тӑрӑва тӗрӗслесе тӑнинче тытаҫҫӗ[99][100].
- Ҫу, 20 – Тӗнчери уголовлӑ судӑн тӗп прокурорӗ Израиль премьер-министрне Биньямин Нетаньяхупа ХАМАСӑн Газа секторӗнчи лидерне Яхья Синвара арестлес тесе ордер кӑларнӑ. Иккӗшӗ те ҫар усал ӗҫӗсем тунӑран ордер пулса тӑнӑ[101].
- Ҫу, 24
- ПНО-н ҫӳллӗ сучӗ, ПНО-н тӗнчери сучӗн йышӑнӑвӗ тӑрӑх Рафахри Израилӗн хӳтӗлев ҫарӗсен тапӑнса кайни чарӑнмалла[102].
- Папуа – Ҫӗнӗ Гвинейри пысӑк ҫӗр шуса аннине пула 160 - 2000 ытла ҫын вилнӗ, тата ытлах ҫӗр айне пулса тӑнӑ[103][104].
- Ҫу, 26 – Литвари президент суйлавӗсем: Хальхи президент Гитанас Науседа иккӗмӗш хут Литва президенчӗ пулса тӑнӑ[105].
- Ҫу, 28 – Испанипе Ирланди тата Норвеги Палестина Патшалӑхне йышӑннӑ[106].
- Ҫу, 29
- Кӑнтӑр Африка Республикинчи парламент суйлавӗсем: АНК парти хӑй нумайрахӑшне ҫӗнтермен. КАР-н демократиллӗ историнчи ку суйлавсем, АНК нумайрахӑш илмен чух чи пӗрремӗш пулса тӑнӑ[107][108].
- Мадагаскарти парламент суйлавӗсем: Президентӗн Андри Радзуэлинӑн партийӗ ҪВМ парти Наци Ассамблейӗнчи хӑй нумайрахӑшне 163 вырӑнтан 80 кӑна илсе пӗтнӗ[109].
- Ҫу, 30 – АПШ ӗлӗкхи Президенчӗ Дональд Трампа хӑй вӑрттӑн укҫа енӗпе тунӑ судӗнче 34 айӑппа айӑпланӑ. АПШ историнче президент тӗлӗшне кун пек айӑплани пӗрремӗш хут[110][111].
Remove ads
Ҫавӑн пекех
 |
2024 çул Викиампарта? |
|---|---|
 |
2024 çул Викихыпарта? |
- 2024 çул мусăкра
- 2024 çул литературăра
Асӑрхавсем
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads