Monfero

Monfero é un concello da provincia da Coruña, pertencente á comarca do Eume. Segundo o IGE en 2017 tiña 1.985 habitantes. O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é «monferés».

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Monfero (homónimos).

Monfero

Localización
43°19′36″N 8°02′58″O
Estado	España
Comunidade autónoma	Galicia
Provincia	Provincia da Coruña
Capital	Rebordelo
Contén a división administrativa	O Alto de Xestoso O Val de Xestoso Queixeiro San Fiz de Monfero Santa Xiá de Monfero Taboada Vilachá
Poboación
Poboación	1.838 (2023) (10,66 hab./km²)
Xentilicio	Monferés
Xeografía
Parte de	Eume
Superficie	172,43 km²
Comparte fronteira con	Xermade Pontedeume Cabanas A Capela Vilarmaior Aranga Irixoa Guitiriz As Pontes de García Rodríguez
Organización política
• Alcalde	Andrés Feal Varela (2015–)
Eleccións municipais en Monfero
Identificador descritivo
Código postal	15619/15617
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	15050

A maior parte do parque natural das Fragas do Eume está en Monfero, na súa franxa norte.

Demografía

Censo total 2017	1.985 habitantes
Menores de 15 anos	144 (7.25 %)
Entre 15 e 64 anos	1.151 (57.98 %)
Maiores de 65 anos	690 (34.76 %)

Evolución da poboación de Monfero   Fontes: INE e IGE.
1900	1930	1950	1981	2004	2009	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
5.715	6.473	6.530	3.587	2.490	2.239	2.178	2.129	2.109	2.089	2.037	2.019	1.985
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

Xeografía

Monfero ten 173,28 km², e abrangue sete parroquias. A casa consistorial está no lugar de Rebordelo, na parroquia de San Fiz de Monfero. Está no leste da provincia da Coruña, por onde limita cos concellos lugueses de Xermade e Guitiriz; ao norte limita coas Pontes de García Rodríguez, A Capela e Cabanas; ao sur con Irixoa e Aranga; e ao oeste con Vilarmaior e Pontedeume.

Está atravesado pola estrada AC-151 (que o une coa A-6), a C-640 que vai de Betanzos a Viveiro, e a AC-144, que vai cara a Pontedeume. Está a 45 km da Coruña e a 80 de Santiago de Compostela.

A Serra da Loba é a rexión montañosa máis destacada, destacando no centro do concello o Monte da Pendella (712 m). O río Eume fai de fronteira polo norte, e a el van dar os afluentes do Frai Bermuz e San Bartolomeu. No oeste están amais os ríos Lambre e Lambruxo.

Unha parte das Fragas do Eume, declaradas parque natural en 1997, áchanse dentro do territorio de Monfero.

Historia

Hai restos de presenza humana na prehistoria, como as mámoas na Pena do Moncouso. Amais, hai varios topónimos que denotan presenza castrexa.

Na Idade Media a zona era xurisdición do mosteiro cisterciense, xa reflectida en documentos de 1135.

Patrimonio

O mosteiro de Monfero pertenceu á Orde do Císter, e ten as súas orixes cara ao século X. Está recoñecido como un ben de interese cultural.

Consérvanse varias pontes do século XV, todas dun só arco: a ponte do Dez sobre o río Frai Bermuz, a ponte de San Paio sobre o Lambre (co concello de Irixoa á outra beira) e outra sobre o río Lambruxo, entre os lugares das Travesas e Vilarboi.

Amais das igrexas parroquiais, hai varias pequenas ermidas, como a da Ascensión en Boicornello (Val de Xestoso), as de Santo André da Ribeira e Lagares (San Fiz de Monfero), e a de San Bartolomeu na Ermida (Queixeiro).

Hai 5 casas de turismo rural: Casa de Graña da Acea, Casa Don Bernardo, Casa Lourán, Casa Piñeiro e Rodeo da Casa.

Galería de imaxes

Artigo principal: Galería de imaxes de Monfero.

• 
  Mosteiro de Monfero
• 
  Fachada do Mosteiro de Monfero
• 
  Cruceiro das misións en Taboada
• 
  Queixeiro
• 
  Igrexa de Vilachá
• 
  Parque natural das Fragas do Eume
• 
  Encoro do Eume entre Monfero e As Pontes.
• 
  Panorámica do Eume

Parroquias

Galicia | Provincia da Coruña | Parroquias de Monfero
O Alto de Xestoso (Santa María) | Queixeiro (San Xurxo) | San Fiz de Monfero (San Fiz) | Santa Xiá de Monfero (Santa Xiá) | Taboada (Santa Mariña) | O Val de Xestoso (San Pedro) | Vilachá (Santa María)

Lugares de Monfero

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Monfero vexa: Lugares de Monfero.

Notas

Véxase tamén

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Monfero

Bibliografía

• Grupo de Arqueoloxía da Terra de Trasancos (2004). "Túmulos prehistóricos no Concello de Monfero" (PDF). Anuario Brigantino (Betanzos) (27): 11–36. ISSN 1130-7625.
• Grupo de Arqueoloxía da Terra de Trasancos (2016). "Gravados rupestres no Concello de Monfero (A Coruña)" (PDF). Anuario Brigantino (Betanzos) (39): 11–26. ISSN 1130-7625.
• Veiga Ferreira, Xosé María; Sobrino Ceballos, Juan (2001). "As mámoas de Galiñeiro: Da ermida da Ascensión (Monfero) á de San Vitorio (Cambás)" (PDF). A Xanela. Revista cultural das Mariñas (Betanzos) (12): 13–15.
• Veiga Ferreira, Xosé María; Sobrino Ceballos, Juan (2002). "As medoñas da Serra Vella e as Capelas de San Andrés da Ribeira e San Bartolomeu (Monfero)" (PDF). A Xanela. Revista cultural das Mariñas (Betanzos) (13): 15–16.

Outros artigos

• Eleccións municipais en Monfero

---

Este artigo sobre concellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---