André

nome masculino From Wikipedia, the free encyclopedia

André
Remove ads

André[1][2][3] é un nome propio masculino galego. A súa orixe é o grego ανήρ (anēr), xenitivo ανδρός (andrós), que indica o home como oposto da muller (mentres que home na súa acepción de humano é άνθρωπος, ánthropos, ανθρώπου, anthrópou); ανήρ pode estar ligado coa raíz indoeuropea ner que significa home, forza vital.[4] Pode entenderse o seu significado coma home forte, viril e bravo. En galego tamén ten as variantes Arandel, Andreu e Andel, e os hipocorísticos Nes, Neso e Necho.[2]

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: André (homónimos).
Thumb
Imaxe en Santo André de Cesar (Caldas de Reis).

En xaneiro de 2023 existían 1.070 varóns en Galicia co nome André, cunha media de idade de 14,1 anos.[5]

Remove ads

O nome en Galiza

Thumb
André, o apóstolo.

O nome de André foi moi común en Galiza, infinidade de parroquias teñen a Santo André como padroeiro, e até 10 levan incluído no nome da aldea Santo André (ás veces pronunciado santandré).

A forma galega do nome, André, coincidente coa portuguesa e a francesa, foi desprazada en gran parte pola castelá Andrés, con todo nos últimos anos estase a recuperar a forma propia en nenos.

O apelido André aparece nas catro provincias galegas, cun total de 429 persoas, sendo máis frecuente en Pontevedra e especialmente en Ourense, cunha porcentaxe de 0,23, a maior de toda España.[6]

Remove ads

Santoral

30 de novembro: Santo André, apóstolo de Xesús Cristo.

Variantes galegas

  • Feminino: Andrea, ás veces coa variante arcaica Andreia.

Variantes noutras linguas

Máis información Variantes noutras linguas ...
Remove ads

Historia

A forma na que coñecemos o nome André, en grego é Andreas, que atopamos xa nunha das historias de Heródoto. É, polo tanto, un nome que en tempos de Xesús levaba xa a usarse máis de 500 anos, como o de Filipe ("aquel que ama os cabalos"), o outro discípulo con nome grego. É da familia léxica de "anhr" (anér), que significa "home valoroso" ou "viril", e de andreia (andréia), que significa "valentía" pola súa proximidade aos valores masculinos.

As orixes deste nome remóntanse á antiga Grecia, onde os loiadores calificaban de "andré" aos gañadores. Entendendo así por este termo un cualificativo cunha carga emotiva importante, razón pola que levar a cabo unha revolución uníndose varios "andrés" e agrupándose baixo o pseudónimo de 'Andreanos', cuxo berro de guerra característico ao comezaren cada batalla era "Andreano a morrer!"

Remove ads

Santo André

Artigo principal: André Apóstolo.

Segundo a tradición cristiá Santo André é un dos doce apóstolos de Xesús, cuxo nome figura nas enumeracións que os catro Evanxeos fan dos apóstolos. Era irmán de Pedro, o primeiro dos apóstolos, ao que Xesús encomendaría a misión de rexer a Igrexa.

De acordo con dita tradición, procedía de Betsaida e era un modesto pescador no lago de Xenezaret. Moraba en Cafarnaum, par de Pedro e maila dona deste. Escoitaba con interese as predicacións de Xoán o Bautista, cando este anunciou aos que acodían a se bautizar, que el non era ninguén, que non era digno nin de desagulletar as fitas das sandalias de Xesús. Encarreirouse, logo, cara a el. André escoitou a Xesús durante horas e quedou conturbvdo. Contoullo a seu irmán Pedro e conduciuno até Xesús. Un día atopounos aos dous a pescar e díxolles: "Seguídeme, que eu vos farei pescadores de homes". E dende aquela rexeitaron canto tiñan e se dedicaron a axudar a Xesús na súa misión evanxelizadora.

Trala morte de Xesús, logo de ter evanxelizado André os escitas e os colonos gregos de Heraclea, Sinop e Trebisonda, tornou a Xerusalén, onde sufriu martirio nunha cruz en forma de aspa, que pasaría a se chamar a "Cruz de Santo André". Isto tería ocorrido polo ano 95 da nosa era, e o seu corpo foi trasladado a Constantinopla o ano 357.

Etnografía galega

  • Por Santo André, toma o porco polo pé[7].
Remove ads

Toponimia

Artigo principal: Santo André.

O nome de Santo André proliferou extraordinariamente na xeografía. En Galiza é un topónimo frecuente, levándoo 10 parroquias e 18 lugares ou aldeas como nome, ademais de ser patrón de moitas outras. Un dos santuarios desta advocación máis famoso é o de Santo André de Teixido, no concello coruñés de Cedeira, onde se mesturan lendas cristiás e pagás.

Personaxes célebres

Santos

  • André Apóstolo, un dos doce apóstolos;
  • André de Fiesole, relixioso irlandés e bispo de Fiesole (século IX);
  • André Corsini, bispo de Fiesole (1302 - 1377), venerado o 4 de febreiro;
  • André Corsini, carmelita e bispo italiano (1521 - 1608);
  • André Bobola, xesuíta polaco (1591 - 1657), festexado o 16 de maio;
  • André Kim Taegon, primeiro presbítero coreano, mártir (1821 - 1846), festexado o 20 de setembro;
  • André Avelino, sacerdote do século XVI.

Reis

Monarcas e membros de casas reais
Hungría André I, rei de Hungría (1047-1061).
André II, rei de Hungría e de Croacia (1205-1235).
André III, rei de Hungría (1290-1301).
Nápoles André I, rei de Nápoles e conde da Provenza (1343-1345).
Rusia Tsares de Rusia
André I Bogolyubsky, primeiro Gran Príncipe de Vladimir (1168-1174).
André II, oitavo Gran Príncipe de Vladimir (1249-1252).
André III, décimo terceiro Gran Príncipe de Vladimir (1294 - 1304).

Outras personalidades

Galegos

  • André de Iria, (século VI), primeiro bispo galego da diocese de Iria documentado.
  • André Pena Graña, Ferrol, 1955, é un historiador contemporáneo galego especializado en investigacións sobre a cultura céltica.
  • Eloy Luís André, Verín, 1878, foi un filósofo e psicólogo galego.

Outras personalidades

Nomes en diferentes linguas: André, Andrés, Andreu, Andrew, Andrei...

Thumb
André-Marie Ampère.
Thumb
André Masséna.
Thumb
Andrew Johnson.
Thumb
Andrés Bello.
  • Andrés Aberasturi, escritor e xornalista español.
  • Andre Agassi, ex xogador de tenis estadounidense.
  • Andrés Aguilera, piloto e esquiador español.
  • Andreu Aleu, escultor catalán.
  • Andreu Alfaro, escultor valenciano.
  • André Marie Ampère, matemático e físico francés.
  • André André futbolista portugués.
  • Andrei Arshavin, futbolista ruso.
  • Andrea Bargnani, xogador de baloncesto italiano.
  • André Bellessort, poeta e novelista francés.
  • Andrés Bello, poeta, filólogo, educador, xurista venezolano e primeiro reitor da Universidade de Chile.
  • Andrés Eloy Blanco, avogado, escritor, humorista, poeta e político venezolano.
  • Andrea Bocelli, cantante italiano.
  • André Breton, escritor francés.
  • André Brink, escritor surafricano.
  • Andreu Buenafuente, humorista, presentador e produtor catalán.
  • Andrés Avelino Cáceres, tres veces Presidente do Perú no século XIX.
  • Andrés Caicedo, escritor colombiano.
  • Andrew Carnegie, industrial, empresario e filántropo estadounidense.
  • André Chénier, poeta francés.
  • André Citroën, enxeñeiro francés.
  • André da Silva Gomes, compositor clásico portugués.
  • André Derain, pintor e ilustrador francés.
  • André Gaboriaud, tirador de esgrima francés.
  • Andy García, actor e produtor de cinema cubano-estadounidense.
  • André Gide, escritor francés.
  • André Greipel, ciclista alemán.
  • Andrei Gromyko, economista, diplomático, político e chanceler soviético.
  • Andreas Gryphius, poeta e dramaturgo barroco alemán.
  • Andrew Fielding Huxley, fisiólogo e biofísico británico, Premio Nobel de medicina en 1963.
  • Andrés Iniesta, futbolista español.
  • Andrew Jackson, sétimo Presidente dos Estados Unidos.
  • Andrew Johnson, décimo sétimo Presidente dos Estados Unidos.
  • Andrija Kačić Miošić, poeta e freire franciscano croata.
  • André Kertész, fotógrafo húngaro.
  • André Kolingba, presidente da República Centroafricana.
  • Andréi Kolmogórov, matemático ruso.
  • Andrzej Kuśniewicz, escritor, ensaísta e poeta polonés.
  • André Le Nôtre, xardineiro francés.
  • André Leroi-Gourhan, etnólogo francés.
  • Andrew Lloyd Webber, compositor británico.
  • Andrés Manuel López Obrador, político mexicano.
  • André Maginot, político francés.
  • André Malraux, novelista, aventureiro e político francés.
  • André Martinet, lingüista francés.
  • André Martins, xogador de fútbol portugués.
  • André Masséna, militar francés.
  • André Maurois, novelista e ensaísta francés.
  • Andreas Metaxas, político grego.
  • André Michaux, botánico, briólogo e explorador francés.
  • André Michel Lwoff, microbiólogo francés .
  • Andy Murray, tenista escocés.
  • Andrés Nin, político español.
  • Andrés Pajares, actor, director, guionista e cómico de cinema, teatro e televisión español.
  • Andrzej Panufnik, compositor, pianista, director e pedagogo polonés.
  • Andreas Papandreu, economista e político grego.
  • Andrés Pastrana Arango, político colombiano, presidente de Colombia entre 1998 e 2002.
  • André Pichot, científico francés , investigador en epistemoloxía e historia da ciencia.
  • Andrea Pirlo, futbolista italiano.
  • Andréi Platónov, escritor ruso.
  • André Rieu, director de orquestra e violinista holandés.
  • Andy Roddick, tenista estadounidense.
  • Andrei Rublev, relixioso e pintor ruso.
  • Andrei Sakharov, físico nuclear ruso.
  • Andreu Sala, escultor barroco catalán.
  • Andrés de Santa Cruz, militar e político boliviano, foi Presidente do Perú (1827), Presidente de Bolivia (1829-1839) e Supremo Protector da Confederación Perú-Boliviana (1836-1839).
  • André Santos, futbolista portugués.
  • Andrés Segovia, guitarrista clásico español.
  • Andriy Shevchenko, futbolista ucraíno.
  • André Soares, arquitecto portugués.
  • András Szőllősy, compositor e musicólogo húngaro.
  • Andrei Tarkovskii, director de cinema, actor e escritor ruso.
  • Andrei Túpolev, deseñador e construtor aeronáutico ruso.
  • Andrés de Urdaneta, militar, cosmógrafo, mariño, explorador e relixioso agustiño español.
  • Andrés de Vandelvira, arquitecto renacentista español.
  • André Vesalio, anatomista flamengo.
  • André Villas-Boas, adestrador de fútbol portugués .
  • Andrei Vyshinski, xurista e diplomático ruso.
  • Andrzej Wajda, director de cinema polonés.
  • Andrew Warhola, (Andy Warhol), artista visual.
  • Andrés Wiese, actor e modelo peruano.
  • Andrés Zaldívar, político chileno.
  • Andrei Zhdánov, político soviético.
Remove ads

Notas

Véxase tamén

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads