From Wikipedia, the free encyclopedia
Բուխարեստ (ռումիներեն՝ Bucureşti, [bukuˈreʃtʲ]), Ռումինիայի մայրաքաղաքը։ Տնտեսական և մշակութային կարևոր կենտրոն է։ Բուխարեստում և նրա արվարձաններում ապրում է ավելի քան 1 883 425 մարդ։ Քաղաքի ընդհանուր մակերեսը 238 կմ² է։ Դա ամենամեծ քաղաքն է Բալկանյան թերակղզում։
Քաղաք | |||||
---|---|---|---|---|---|
Բուխարեստ | |||||
ռումիներեն՝ Bucureşti | |||||
| |||||
տեսարաններ Բուխարեստ քաղաքից | |||||
Երկիր | Ռումինիա | ||||
Ենթարկում | Մայրաքաղաք | ||||
Համայնք | Ռումինիա | ||||
Քաղաքապետ | Սորին Օպրեսկու | ||||
Հիմնադրված է | 1459 թ. | ||||
Առաջին հիշատակում | 1459 | ||||
Այլ անվանումներ | Բուկարեշտ | ||||
Մակերես | 238[1] կմ² | ||||
ԲԾՄ | 75 մ | ||||
Պաշտոնական լեզու | Ռումիներեն | ||||
Բնակչություն | ▼1 883 425[2][3] մարդ (2011) | ||||
Խտություն | 8,260 մարդ/կմ² | ||||
Ազգային կազմ | ռումինացիներ, գնչուներ, հունգարացիներ, հրեաներ, չինացիներ | ||||
Կրոնական կազմ | ուղղափառներ, կաթոլիկներ, մուսուլմաններ | ||||
Տեղաբնականուն | բուխարեստցի | ||||
Ժամային գոտի | UTC+2, ամառը UTC+3 | ||||
Հեռախոսային կոդ | (+40) x1 | ||||
Փոստային ինդեքս | 0xxxxx | ||||
Փոստային դասիչ | 010011–062397[4] | ||||
Ավտոմոբիլային կոդ | B | ||||
Պաշտոնական կայք | pmb.ro(ռում.) (անգլ.) | ||||
| |||||
Բուխարեստի մասին առաջին հիշատակումները պատմիչները գտնում են Վլադ Դրակուլայի 1459 թվականի փաստաթղթերում, ով ժամանակակից քաղաքի տեղում ամրոց է կառուցել Վալախիան թուրքերից պաշտպանելու համար։
200 տարի անց Բուխարեստը դառնում է Վալախիայի մայրաքաղաքներից մեկը, իսկ դքսության մայրաքաղաքն այստեղ վերջնականապես տեղափոխել է Կոնստանտին Բրինկովյանուն։
1862 թվականին Բուխարեստը հռչակվել է Ռումինիայի մայրաքաղաքը։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից առաջ Բուխարեստը կառուցապատվում էր ֆրանսիական բոզար ոճով։
Ժամանակակից անունով հայտնի է 17-րդ դարից։ Ենթադրում են, որ անվանումն առաջացել է Բուկուր անձնանունից (հավանաբար եղել է ֆեոդալ տիրոջ անունը)[5]։ Արևմտահայերենում տարածված է Պուքրէշ ձևը։
Բուխարեստը գտնվում է հարավային Ռումինիայում, Ստորին դանուբյան հարթավայրի կենտրոնում՝ ոչ նավարկելի Դիմբովիցա (ռումիներեն՝ Dâmboviţa) գետի վրա, Դանուբից 45 կմ հեռավորության վրա։
Դիմբովիցա գետի ոչ մեծ վտակից՝ Կոլենտինա գետից բացի, քաղաքի հյուսիսային ծայրամասում գտնվում է լճերի շղթա։ Դրանցից ամենախոշորներն են՝ Ֆլորյասկա, Տեյ, Հերաստրաու լճերը։ Քաղաքի կենտրոնում ստեղծվել է արհեստական Չիշմիջիու լիճը, որը շրջապատված է այգիներով և զբոսայգիներով։
Քաղաքի ընդհանուր մակերեսը 238 կմ²։ Բարձրությունը ծովի մակարդակից տատանվում է 55,8 մետրի (Բուխարեստի հարավարևելյան հատվածում) և 91,5 մետրի (եկեղեցու մոտ, Միլիտար շրջանում) միջև։
Մինչ վերջերս Բուխարեստը հիմնականում շրջապատում էր գյուղական տեղանքը, սակայն 1989 թվականից հետո Իլֆով գավառում սկսվեց ակտիվ կառուցապատումը նոր արվարձանային շրջաններում։
Բուխարեստի կլիման չափավոր ցամաքային է։ Այստեղ բնորոշ են հարաբերականորեն տոթ ամառներ և մեղմ փոփոխական ձմեռներ։ Այդպիսի կլիման պայմանավորված է քաղաքի համեմատաբար ցածր լայնությամբ։ Օդի միջին ջերմաստիճանը կազմում է +10,8 °C:
Բուխարեստի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
Ռեկորդային բարձր °C (°F) | 17.1 (62.8) |
24.1 (75.4) |
29.0 (84.2) |
32.2 (90) |
36.9 (98.4) |
39.0 (102.2) |
42.2 (108) |
41.0 (105.8) |
38.5 (101.3) |
35.2 (95.4) |
25.1 (77.2) |
18.4 (65.1) |
42.2 (108) |
Միջին բարձր °C (°F) | 2.8 (37) |
5.5 (41.9) |
11.4 (52.5) |
18.0 (64.4) |
24.0 (75.2) |
27.7 (81.9) |
29.8 (85.6) |
29.8 (85.6) |
24.6 (76.3) |
17.9 (64.2) |
9.8 (49.6) |
3.8 (38.8) |
17.1 (62.8) |
Միջին օրական °C (°F) | −1.3 (29.7) |
0.4 (32.7) |
5.4 (41.7) |
11.2 (52.2) |
16.8 (62.2) |
20.6 (69.1) |
22.5 (72.5) |
22.0 (71.6) |
16.9 (62.4) |
11.0 (51.8) |
4.7 (40.5) |
0.2 (32.4) |
10.8 (51.4) |
Միջին ցածր °C (°F) | −4.8 (23.4) |
−4.0 (24.8) |
0.1 (32.2) |
4.9 (40.8) |
9.6 (49.3) |
13.6 (56.5) |
15.4 (59.7) |
14.9 (58.8) |
10.5 (50.9) |
5.4 (41.7) |
0.6 (33.1) |
−3.4 (25.9) |
5.2 (41.4) |
Ռեկորդային ցածր °C (°F) | −32.2 (−26) |
−29.0 (−20.2) |
−19.9 (−3.8) |
−9.5 (14.9) |
−1.1 (30) |
4.5 (40.1) |
7.4 (45.3) |
5.2 (41.4) |
−3.1 (26.4) |
−8.0 (17.6) |
−19.4 (−2.9) |
−25.6 (−14.1) |
−32.2 (−26) |
Տեղումներ մմ (դյույմ) | 37 (1.46) |
37 (1.46) |
44 (1.73) |
50 (1.97) |
56 (2.2) |
83 (3.27) |
70 (2.76) |
56 (2.2) |
64 (2.52) |
53 (2.09) |
46 (1.81) |
48 (1.89) |
643 (25.31) |
Ձյան տեղումներ սմ (դյույմ) | 13.7 (5.39) |
11.0 (4.33) |
10.5 (4.13) |
1.5 (0.59) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
8.8 (3.46) |
10.5 (4.13) |
56.0 (22.05) |
Միջ. անձրևոտ օրեր | 6 | 6 | 9 | 11 | 12 | 11 | 9 | 8 | 8 | 10 | 10 | 9 | 109 |
Միջ. ձնառատ օրեր | 8 | 7 | 5 | 1 | 0.03 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0.3 | 3 | 7 | 31 |
% խոնավություն | 89 | 83 | 75 | 71 | 69 | 70 | 68 | 68 | 73 | 79 | 85 | 88 | 76 |
Միջին ամսական արևային ժամ | 70.6 | 84.5 | 138.0 | 184.8 | 246.3 | 265.8 | 289.2 | 281.4 | 224.1 | 177.4 | 87.5 | 62.8 | 2112,4 |
Աղբյուր #1: Pogoda.ru.net (average temperatures, humidity, precipitation, and snowy days)[7] | |||||||||||||
Աղբյուր #2: NOAA (snowfall and sunshine, 1961–1990)[8], Administrația Națională de Meteorologie (extremes)[9] |
Բուխարեստի բնակչության թիվը զգալիորեն աճել է վերջին երկու հարյուրամյակների ընթացքում Ռումինիայի ուրբանիզացման շնորհիվ։ Մինչև 20-րդ դարի կեսերը Ռումինիան ագրարային երկիր էր։ Ներկայումս Ռումիայի բնակչության մոտ 9%-ը բնակվում է Բուխարեստում։
Բուխարեստում բնակիչների կյանքի միջին տևողությունը 2000-2002 թվականների դրությամբ 73,1 տարեկան էր, ինչը 2 տարով ավելի շատ է, քան միջին ցուցանիշն ամբողջ Ռումինիայում։
Բուխարեստի բնակչության մոտ 97 %-ը կազմում են էթնիկ ռումինացիները։ Երկրորդ խոշոր էթնիկ խումբը կազմում են գնչուները (1,4 %), այնուհետև հունգարացիները (0,3 %), հրեաները (0,1 %) և չինացիները (0,1 %)[10]։ Բուխարեստի բնակիչների 96,1 %-ը ուղղափառ են, 1,2 %-ը՝ կաթոլիկներ, 0,5 %-ը՝ մուսուլմաններ, 0,4 %-ը՝ հույն կաթոլիկներ։
Բնակչության 1798-2021 թվականների վիճակագրություն | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Բուխարեստի տրանսպորտային ցանցը համարվում է Ռումինիայի խոշորագույնը և Հարավ-արևելյան Եվրոպայի խոշորագույններից մեկը։
Բուխարեստի տրանսպորտային համակարգը կարելի է բաժանել հետևյալ մասերի՝
Բուխարեստի մոտ գտնվում է Անրի Կոանդայի անվան միջազգային օդանավակայանը (նախկին «Օտոպեն» օդանավակայանը)։ Այնտեղ գործում են TAROM, Alitalia, Lufthansa, Air Canada և Air France ավիաընկերությունները։ Ռումինական այլ մասնավոր ավիաընկերություններն օգտագործում են «Աուրել Վլայկու» օդանավակայանը։
Բուխարեստում գործում է մի քանի թատրոն, որոնցից են՝
Ռումինիայի առաջին բարձրագույն ուսումնական հաստատությունը՝ Սուրբ Սավվայի ակադեմիան, ստեղծվել է 1694 թվականին։ 1864 թվականին ստեղծվել է Բուխարեստի համալսարանը։ Ներկա դրությամբ մայրաքաղաքում 21 բարձրագույն ուսումնական հաստատությունում կրթություն է ստանում մոտ 100 հազար ուսանող։
1908 թվականի ապրիլի 1-ին Գիտության և ազգային կրթության նախարարի հրամանով ստեղծվել է Բուխարեստի աստղագիտական աստղադիտարանը՝ Ռումինիայի առաջին պետական աստղագիտական աստղադիտարանը։ Այդ աստղադիտարանը հիմք է հանդիսացել Ռումինիայի առաջին գիտա-հետազոտական ինստիտուտի՝ Ռումինիայի Գիտությունների ակադեմիայի Աստղագիտական ինստիտուտի համար։
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.