Խմելնիցկու մարզ

Խմելնիցկու մարզ (ուկրաիներեն՝ Хмельни́цька о́бласть), մարզ Ուկրաինայի կենտրոնական մասում։ Տեղաբաշխված է Արևմտյան Ուկրաինայում։ Ստեղծվել է 1937 թվականի սեպտեմբերի 22-ին։ Մինչև 1954 թվականի հունվարի 4-ը կոչվում էր Կամենեց-Պոդոլսկի մարզ։ Մինչև 1941 թվականը վարչական կենտրոնն է եղել Կամենեց-Պոդոլսկի քաղաքը։ Տարածությունը 20 600 Կմ² է, բնակչությունը՝ 1 314 818 (2012)։ Բաժանվում է 20 վարչական շրջանի, ունի 11 քաղաք, 24 քտա։ Կենտրոնը՝ Խմելնիցկի։

Խմելնիցկու մարզ Хмельницька область
flag of Khmelnytskyi Oblast? Զինանշան
Երկիր	Ուկրաինա
Կարգավիճակ	մարզ
Մտնում է	Ուկրաինա
Ներառում է	20 շրջան, 13 քաղաք, 24 քաղաքատիպ ավան, 1415 գյուղ
Վարչկենտրոն	Խմելնիցկի
Խոշորագույն քաղաք	Կամենեց-Պոդոլսկի
Մարզային պետական վարչության ղեկավար	Վասիլ Ստեպանովիչ Յադուխա
Հիմնական լեզու	ուկրաիներեն
Բնակչություն (2012)	1 314 818 (2,93 %, 13 տեղ)
Խտություն	64,2
Տարածք	20,6 հազ.  (3,41 %, 5 տեղ)
Բարձրություն ծովի մ-ից՝  - Բարձրագույն կետ  - Ցածրագույն կետ	401 մ  121 մ
Հիմնադրված է	1937 թ. սեպտեմբերի 22 թ.
Սահմանակցում է	Տերնոպոլի մարզ, Ռովնոյի մարզ, Ժիտոմիրի մարզ, Վիննիցայի մարզ և Չեռնովցիի մարզ
Ժամային գոտի	UTC+2
Հապավում	Хмельницька область
ISO 3166-2 կոդ	UA-68
Հեռախոսային կոդ	+380 38
Փոստային ինդեքսներ	29xxx, 30xxx, 31xxx, 32xxx
Ինտերնետ-դոմեն	khmelnitskiy.ua; km.ua
Ավտոմոբիլային կոդ	BX
adm-km.gov.ua
Խմելնիցկու մարզ Վիքիպահեստում

Խմելնիցկու մարզը գտնվում է Վոլինո-Պոդոլյան բարձրության կենտրոնական մասում։ Սահմանակից է հյուսիսում՝ Ռովնոյի մարզի, հյուսիս-արևելքում՝ Ժիտոմիրի մարզի, հարավում-արևելքում՝ Վիննիցայի մարզի, հարավում՝ Չերնովցիի մարզի, և արևմուտքում՝ Տերնոպոլի մարզի հետ։ Մակերևույթը ալիքավոր հարթություն է՝ մասնատված գետահովիտներով, հեղեղատներով ու խանդակներով։

Մարզի վարչական կառուցվածք

Ընդհանուր տեղեկություններ

Խմելնիցկիի մարզի վարչական կենտրոնն է Խմելնիցկի քաղաքը։

Մարզի վարչական միավորների քանակները՝

• շրջաններ - 20;
• բնակավայրեր - 1452, այդ թվում՝
  • գյուղական - 1415;
  • քաղաքային - 37, այդ թվում՝
    • քաղաքատիպ ավաններ - 24;
    • քաղաքներ - 13, այդ թվում՝
      • մարզային նշանակության քաղաքներ - 6;
      • շրջանային նշանակության քաղաքներ - 7;
• գյուղական խորհուրդներ - 568։

Մարզում տեղական ինքնակառավարումը իրականացվում է Խմելնիցկիի մարզային խորհրդի կողմից, գործադիր իշխանությունն է՝ մարզային պետական վարչությունը։ Մարզի ղեկավարն է հանդիսանում մարզային վարչության նախագահը, որը նշանակվում է Ուկրաինայի նախագահի կողմից։

Շրջաններ

• Բելոգորսկի շրջան
• Վինկովեցկի շրջան
• Վոլոչիսկի շրջան
• Գորոդոկի շրջան
• Դերաժնյայի շրջան
• Դունաևցիի շրջան
• Իզյասլավի շրջան
• Կամենեց-Պոդոլսկիի շրջան
• Կրասիլովի շրջան
• Լետիչևի շրջան
• Նովոուշիցկի շրջան
• Պոլոննոեի շրջան
• Սլավուտայի շրջան
• Ստարոկոնստանտինովի շրջան
• Ստարոսինյավսկի շրջան
• Տեոֆիպոլի շրջան
• Խմելնիցկիի շրջան
• Չեմերովեցի շրջան
• Շեպետովի շրջան
• Յարմոլինի շրջան

Քաղաքներ

Մարզային նշանակության քաղաքներ՝

• Կամենեց-Պոդոլսկի
• Նետեշին
• Սլավուտա
• Ստարոկոնստանտինով
• Խմելնիցկի
• Շեպետովկա

Շրջանային նշանակության քաղաքներ՝

• Վոլոչիսկ
• Գորոդոկ
• Դերաժնյա
• Դունաևցի
• Իզյասլավ
• Կրասիլով
• Պոլոննոե

Բնակչություն

Խմելնիցկիի մարզում 2010 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ բնակվում էր 1, 334 միլիոն մարդ, այդ թվում 726, 2 (54, 5%) հազար մարդ քաղաքային և 607, 8 (45, 5%) հազար մարդ գյուղական բնակչություն։

Բնակչության ազգային կազմ

Խմելնիցկիի մարզի բնակչությունը ըստ ազգային պատկանելության^[1]`

№	Ազգություն	Քանակ	Տոկոսը ընդհանուրից
1	Ուկրաինացիներ	1 339 331	93, 88%
2	Ռուսներ	50 686	3, 55%
3	Լեհեր	23 005	1, 61%
4	Բելառուսներ	2 750	0, 19%
5	Հրեաներ	1 410	0, 10%
6	Մոլդավացիներ	1 353	0, 09%
7	Հայեր	1 159	0, 08%
8	Գնչուներ	490	0, 03%
9	Թաթարներ	464	0, 03%
10	Գերմանացիներ	365	0, 03%
11	Այլ	5 636	0, 40%
	Ընդհանուր	1 426 649	100%

Խոշոր բնակավայրեր

Բնակավայրեր, որոնց բնակչությունը գերազանցում է 6 հազարը 2012 թվականի հունվարի 1-ի տվյալներով

Խմելնիցկի 263, 7 Իզյասլավ 17, 2 Կամենեց-Պոդոլսկի 103, 0 Գորոդոկ 16, 8 Շեպետովկա 43, 5 Դունաևցի 16, 2 Նետեշին 36, 5 Լետիչև 10, 5 Սլավուտա 35, 5 Դերաժնյա 10, 3 Ստարոկոնստանտինով 35, 0 Յարմոլնիցի 7, 8 Պոլոննոե 21, 9 Պոնինկա 7, 5 Կրասիլով 19, 8 Տեոֆիպոլ 6, 8 Վոլոչիսկ 19, 7 Վինկովիցի 6, 4

Օգտակար հանածոներ

Օգտակար հանածոներից կան շինանյութեր, ֆոսֆորիտներ, տորֆ, ինչպես նաև հանքային աղբյուրներ։

Կլիմա

Կլիման չափավոր ցամաքային է։ Հունվարի միջին ջերմաստիճանը - 5, 3 °C-ից - 5, 4 °C է, հուլիսինը՝ 18, 1 °C-ից 19, 2 °C։ Տարեկան տեղումները 550 - 600 մմ են։

Գետերը պատկանում են Դնեպրի, Հարավային Բուգի և Դնեստրի ավազաններին։ Տարածված են ճմապոդզոլային, թույլ հումուսային ու պոդզոլացված սևահողերը, մոխրագույն և պոդզոլացված ավազակավային հողերը, գետահովիտներում՝ ճմային և մարգագետնային հողերը։ Խմելնիցկու մարզը գտնվում է անտառատափաստանային գոտում։ Անտառները և թփուտները գրավում են մարզի տերիտորիայի 12%-ը։

Արդյունաբերություն

Խմելնիցկու մարզում զարգացած են սննդի արդյունաբերությունը, մեքենաշինությունը, թեթև, սննդի և շինանյութերի արդյունաբերությունը, մեքենայացված գյուղատնտեսությունը։ Շաքարի արդյունաբերությունն ունի համամիութենական նշանակություն։ Մեքենաշինությունը և մետաղամշակումը հիմնված են բերովի հումքի վրա։ Խմելնիցկու մարզում էներգետիկ տնտեսությունը զարգանում է ներմուծվող ածխի, նավթամթերքների, բնական գազի, ինչպես նաև տեղական տորֆի և հիդրոէներգետիկ պաշարների հիմքի վրա։

Գյուղատնտեսություն

Խմելնիցկու մարզի գյուղատնտեսության ճյուղերն են հացահատիկի, շաքարի ճակնդեղի մշակությունը և կաթնամսատու անասնապահությունը։ Զարգացած է այգեգործությունը։

Տրանսպորտ

Երկաթուղիների երկարությունը 732 Կմ է, ավտոճանապարհներինը՝ 8 400 Կմ (1975)։ Զարգացած է օդային տրանսպորտը։

Մշակույթ

1976 թվականին Խմելնիցկու մարզում գործում էին 1420 գրադարան, 3 թանգարան, 2 թատրոն։ Լույս են տեսնում «Ռադյանսկե Պոդիլյա» (Սովետական Պոդոլյա), «Կորչագինեց» մարզային լրագրերը (1980 թ-ի դրությամբ)։

Տես նաև

• Ուկրաինայի վարչական բաժանում

Ծանոթագրություններ

1. «Всеукраїнський перепис населення 2001 року». Վերցված է 21 вересня 2011-ին.(ռուս.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Խմելնիցկու մարզ» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 58)։