Kentucky
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Kentucky esas Usana stato. Lu havas kom vicini Westal Virginia este, Virginia sud-este, Tennessee sude, Missouri ed Illinois weste, ed Indiana ed Ohio norde. Segun la demografiala kontado di 2020, ol havis 4 505 836 habitanti. Lua tota surfaco esas 104 659 km².
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Remove ads
Historio
L'epoko di arivo dil unesma habitanti esas nekonocata. Segun restaji trovita en altra regioni, homi posible ja habitis la nuna Kentucky cirkume 9,5 mil yari aK. Ta grupi di paleoindijeni* ordinare konsistis ek tribui kun 20 til 50 membri, qui translojis su freque tra la regiono. Inter 7500 aK e 1000 aK, pos ke granda mamiferi extingesis, lokala populi duris chasar mikra animali e komencis kultivar kukombri. Inter 1000 aK e 1600, l'agrokultivo e l'uzo di ceramiko expansesis, e lokala populi komencis konstruktar funerala ter-amasi. Inter yari 900 e 1750, la precipua kultivi esis fazeolo, maizo e kukombro, e la quanto di individui po tribuo augmentis. Kande l'unesma Europani komencis explorar la regiono, ol habitesis precipue da etnii Cherokee e Shawnee.
Segun letro da James la 1ma di Anglia, la nuna teritorio di Kentucky atribuesis a kolonio Virginia. Tamen, granda parto di lua teritorio duris nekonocita kande l'unesma blanka koloniigisti arivis en la regiono, cirkume 1750. Granda parto di la regiono kompresis de indijeni per traktati di Fort Stanwix (1768) e Sycamore Shoals (1775). L'unesma koloniigisti establisis su weste de Apalachi, veninta de Virginia, Nordal Karolina e Pensilvania.
Dum la milito pri nedependo di Usa, la regiono apartenis a kolonio Virginia, ed eventis diversa batalii en la regiono. En 1776, la regiono divenis un ek la komtii di Virginia, tamen indijeni duris atakar Usana kolonieti kun armi furnisita da Angli. Pos ke George Rogers Clark konquestis tri Britaniana kolonieti nord-weste de la regiono, qui furnisis armi a le Iroquois, indijena ataki diminutis. Pos serio di konvencioni en Danville, aprobesis la separo di Kentucky de Virginia. L'unesma konstituco di la teritorio aprobesis en april 1792, ed ye la 1ma di junio 1792 ol divenis la 15ma sitato dil Uniono. La stato esis dominacante rurala, e granda parto di lua habitanti esis farmisti e kultivisti. La precipua produkturi dil stato esis tabako, maizo e kanabo, e l'edukado di kavali anke divenis importanta. Sklavigo esis importanta por l'ekonomio lokala, nome en Bluegrass, Louisville e Lexington.
Dum l'interna milito di Usa, l'opinioni pri sklavigo en la stato esis dividita: habitanti di urbi favoris abolisismo, kontre ke farmisti suportis sklavigo. Komence, Kentucky probis mantenar neutreso, tamen ol ankore esis parto dil Uniono, do ol invadesis da Kunfederita trupi en januaro 1862. En oktobro sam yaro, Kunfederiti ekpulsesis da trupi del Uniono.
Remove ads
Geografio
.jpg)
Rivero Ohio formacas la norda frontiero di Kentucky, kontre ke fluvio Mississippi formacas lua westa frontiero. Tamen, la bazo di l'oficala frontiero esas la flui de la du fluvii quale existis en 1792. Exemple, veheri qui uzas la choseo U.S. 41 de Henderson, pos trairar rivero Ohio esos en Kentucky dum cirkume 3,2 kilometri (2 milii). En 1811, eventis forta ter-tremo qua modifikis la fluo di fluvio Mississippi, naturala frontiero inter Kentucky e Missouri.
La dominacanta klimato dil Kentucky esas humida subtropikala (Cfa, segun la klimatala klasifikuro da Köppen-Geiger), kun mezavalora temperaturi di 30,9°C dum la somero, e -4,9°C dum la vintro. Dum somero, temperaturi plu alta enrejistresas en regioni westala, ube altitudi esas plu basa.
La mezavalora pluvo-quanto en la stato esas 1170 mm. Pluvas plu intense en la sudo dil stato kam en la nordo. Dum vintro, la nordo dil stato recevas mezavalore 50 cm di nivo, kontre ke la sudo recevas mezavalore 20 cm.
Remove ads
Ekonomio
La precipua ekonomial agadi dil stato esas la sektori di agrokultivo, manufakturo di automobili, produkto di fuelo, e hospitali. Dum la komenco di la koloniigo, la regiono ganis notoreso pro lua ecelanta kondicioni por agrokultivo, nome la kultivo di vitobero por produktar vino.
En 2010, cirkume 24% del elektro konsumata en Usa dependis sive de uranio richigata che refinerio Paducah, sive de karbono extraktata de du jaceyi jacanta en la stato.
Demografio
| Precipua artiklo: Listo pri urbi en Kentucky |
Referi
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads