Kentucky

L'epoko di arivo dil unesma habitanti esas nekonocata. Segun restaji trovita en altra regioni, homi posible ja habitis la nuna Kentucky cirkume 9,5 mil yari aK. Ta grupi di paleoindijeni* ordinare konsistis ek tribui kun 20 til 50 membri, qui translojis su freque tra la regiono. Inter 7500 aK e 1000 aK, pos ke granda mamiferi extingesis, lokala populi duris chasar mikra animali e komencis kultivar kukombri. Inter 1000 aK e 1600, l'agrokultivo e l'uzo di ceramiko expansesis, e lokala populi komencis konstruktar funerala ter-amasi. Inter yari 900 e 1750, la precipua kultivi esis fazeolo, maizo e kukombro, e la quanto di individui po tribuo augmentis. Kande l'unesma Europani komencis explorar la regiono, ol habitesis precipue da etnii Cherokee e Shawnee.

Segun letro da James la 1ma di Anglia, la nuna teritorio di Kentucky atribuesis a kolonio Virginia. Tamen, granda parto di lua teritorio duris nekonocita kande l'unesma blanka koloniigisti arivis en la regiono, cirkume 1750. Granda parto di la regiono kompresis de indijeni per traktati di Fort Stanwix (1768) e Sycamore Shoals (1775). L'unesma koloniigisti establisis su weste de Apalachi, veninta de Virginia, Nordal Karolina e Pensilvania.

Dum la milito pri nedependo di Usa, la regiono apartenis a kolonio Virginia, ed eventis diversa batalii en la regiono. En 1776, la regiono divenis un ek la komtii di Virginia, tamen indijeni duris atakar Usana kolonieti kun armi furnisita da Angli. Pos ke George Rogers Clark konquestis tri Britaniana kolonieti nord-weste de la regiono, qui furnisis armi a le Iroquois, indijena ataki diminutis. Pos serio di konvencioni en Danville, aprobesis la separo di Kentucky de Virginia. L'unesma konstituco di la teritorio aprobesis en april 1792, ed ye la 1ma di junio 1792 ol divenis la 15ma sitato dil Uniono. La stato esis dominacante rurala, e granda parto di lua habitanti esis farmisti e kultivisti. La precipua produkturi dil stato esis tabako, maizo e kanabo, e l'edukado di kavali anke divenis importanta. Sklavigo esis importanta por l'ekonomio lokala, nome en Bluegrass, Louisville e Lexington.

Dum l'interna milito di Usa, l'opinioni pri sklavigo en la stato esis dividita: habitanti di urbi favoris abolisismo, kontre ke farmisti suportis sklavigo. Komence, Kentucky probis mantenar neutreso, tamen ol ankore esis parto dil Uniono, do ol invadesis da Kunfederita trupi en januaro 1862. En oktobro sam yaro, Kunfederiti ekpulsesis da trupi del Uniono.

Malgre ke Kentucky votis kontre la 13ma, la 14ma e la 15ma emendi, sklavigo oficale abolisesis en la stato ye la 18ma di decembro 1865, kun la ratifiko di la 13ma emendo a la konstituco di Usa. Kentucky nek separis su, nek submisesis a milital okupo dum tale nomizita "Rikonstrukto". Tamen, violento duris, e membri de Ku Klux Klan probis impozar prepondero di blanki. De 1867 til 1871 enrejistresis 115 kazi di lincho e flogado kontre negri. Dum la fino dil 19ma yarcento, eventis epizodi di enemikeso inter familii, exemple inter le Hatfield e le McCoy. En 1900, epoko di granda rivaleso politikala, lora guvernisto William Goebel pafesis, e mortis 3 dii pose. Ta evento preske efektigis interna milito.

Exploto di karbono developesis rapide dum la komenco dil 20ma yarcento, nome en Apalachi. To atraktis rurani qui kultivis nur por transvivo. Tamen, minado kreis ambientala problemi. En 1920, ratifikesis la 18ma emendo, qua proskriptis produktado e vendo di alkoholala drinkaji. To domajis multe l'ekonomio dil stato, qua esis granda produktero di bourbono*. Ye la sam yaro, Kentucky ratifikis la 19ma emendo, segun quo mulieri darfis votar.

Dum la komenco dil yari 1930a, Kentucky subisis efekti dil ekonomiala krizego di 1929, tamen min intense kam en altra regioni. La politiki de New Deal plubonigis la substrukturo, kun la konstrukto di nova chosei, expanso di la distributo di elektro en rurala zoni, e la konstrukto di aquobarili. En 1937, granda inundado di rivero Ohio kovris 70% di Louisville dum plua kam 1 semano, ed anke devastis altra urbi. La duesma mondomilito stimulis lokala industrii, e fuorto Fort Knox expansesis. Louisville divenis la maxim granda produktero di artificala kauchuko, e la fabrikerio di Ford en la stato produktis plua kam 100 mil automobili Jeep. Entote 306 364 civitani de Kentucky luktis en Usan armei dum la duesma mondomilito.

Rivero Ohio formacas la norda frontiero di Kentucky, kontre ke fluvio Mississippi formacas lua westa frontiero. Tamen, la bazo di l'oficala frontiero esas la flui de la du fluvii quale existis en 1792. Exemple, veheri qui uzas la choseo U.S. 41 de Henderson, pos trairar rivero Ohio esos en Kentucky dum cirkume 3,2 kilometri (2 milii). En 1811, eventis forta ter-tremo qua modifikis la fluo di fluvio Mississippi, naturala frontiero inter Kentucky e Missouri.

La dominacanta klimato dil Kentucky esas humida subtropikala (Cfa, segun la klimatala klasifikuro da Köppen-Geiger), kun mezavalora temperaturi di 30,9°C dum la somero, e -4,9°C dum la vintro. Dum somero, temperaturi plu alta enrejistresas en regioni westala, ube altitudi esas plu basa.

La mezavalora pluvo-quanto en la stato esas 1170 mm. Pluvas plu intense en la sudo dil stato kam en la nordo. Dum vintro, la nordo dil stato recevas mezavalore 50 cm di nivo, kontre ke la sudo recevas mezavalore 20 cm.

Historio

Geografio

Ekonomio

Demografio

Referi

Wikiwand - on