Skógarlilja

Erythronium (skógarlilja, hundatönn) er ættkvísl jurta í Evrasía og Norður Ameríka í liljuætt.^{[1][2][3][4][5][6]} Skógarliljur eru nefndar Jöklaliljur (en. Glacier lily) í Bandaríkjunum, enda vaxa sumar tegundir ofan skógarmarka.^[7]

Skógarlilja
Erythronium dens-canis
Vísindaleg flokkun
Ríki: Plantae (óraðað): Angiosperms Flokkur: Einkímblöðungar Ættbálkur: Liljubálkur (Liliales) Ætt: Liljuætt (Liliaceae) Undirætt: Lilioideae Ættflokkur: Lilieae Ættkvísl: Erythronium L.
Einkennistegund
Erythronium dens-canis L.
Samheiti
Mithridatium Adans. 1763, illegitimate superfluous name Dens-canis Tourn. ex Rupp. 1745, not validly published

Tegundir

Erythronium inniheldur um 20–30 tegundir harðgerðra vorblómstrandi fjölæringa með löngum tannarlaga laukum. Grannir stönglar halda uppi lútandi blómunum með aftursveigðum krónublöðum í ýmsum litum (aðallega hvít, gul, bleik og rauðleit). Tegundirnar vaxa í skógum og engjum á Norðurhveli.^[8][9]

• Erythronium albidum Nutt. Perluskógarlilja - Ontario, austur til mið USA (MN til CT suður til TX + AL)
• Erythronium americanum Ker-Gawl. Sólarskógarlilja - austur Kanada (Ontario til Labrador), austur USA (ME til GA, vestur til Mississippi River)
• Erythronium californicum Purdy Brúnskógarlilja - norður Kalifornía
• Erythronium caucasicum Woronow - Kákasus + Íran
• Erythronium citrinum S. Wats. Mánaskógarlilja - Oregon og norður Kalifornía
• Erythronium dens-canis L. Hundaskógarlilja - suður og mið Evrópa frá Portúgal til Úkraína
• Erythronium elegans Hammond & Chambers - Oregon
• Erythronium grandiflorum Pursh Fagurskógarlilja - vestur Kanada, vestur USA
• Erythronium helenae Applegate - Kalifornía (Sonoma, Napa, Lake Cos.)
• Erythronium hendersonii S. Wats. Blæskógarlilja - Oregon og norður Kalifornía
• Erythronium howellii S. Wats. - Oregon og norður Kalifornía
• Erythronium idahoense H.St.John & G.N.Jones - USA (MT ID WA)
• Erythronium japonicum Decne. Katakuri - Japan, Kórea, Rússland (Kúrileyjar, Sakhalin), Kína (Jilin, Liaoning)
• Erythronium klamathense Applegate - Oregon og norður Kalifornía
• Erythronium krylovii Stepanov - Rússland (Tuva, Krasnoyarsk)
• Erythronium mesochoreum Knerr - central USA (TX to NE + IN)
• Erythronium montanum S. Wats. Snæskógarlilja - BC, WA, OR
• Erythronium multiscapideum (Kellogg) A. Nels. & Kennedy - Kalifornía
• Erythronium oregonum Applegate Roðaskógarlilja - BC, WA, Kalifornía, Oregon
• Erythronium pluriflorum Shevock, Bartel & Allen > - Madera Co í Kaliforníu
• Erythronium propullans Gray - Minnesota
• Erythronium purpurascens S. Wats. - Kalifornía
• Erythronium pusaterii (Munz & J.T. Howell) Shevock, Bartel & Allen - Tulare Co í Kaliforníu
• Erythronium quinaultense G A Allen - Olympic Peninsula í WA
• Erythronium revolutum Sm. Rósaskógarlilja - BC, WA, Oregon, Kalifornía
• Erythronium rostratum W. Wolf - suður og mið USA
• Erythronium sajanense Stepanov & Stassova - Krasnoyarsk í Rússlandi
• Erythronium sibiricum (Fisch. & C.A.Mey.) Krylov Fjallskógarlilja- Síbería, Kazakhstan, Xinjiang, Mongólía
• Erythronium sulevii (Rukšans) Stepanov - Altay Krai í Rússlandi
• Erythronium taylorii Shevock & G A Allen - Tuolumne Co Kalifornía
• Erythronium tuolumnense Applegate Gullskógarlilja - Tuolumne Co in Kalifornía
• Erythronium umbilicatum Parks & Hardin - suðaustur USA (FL til KY + WV + MD)

• Photos
• 
  Erythronium albidum
• 
  Erythronium americanum
• 
  Erythronium californicum
• 
  Erythronium citrinum
• 
  Erythronium dens-canis
• 
  Erythronium grandiflorum
• 
  Erythronium helenae
• 
  Erythronium hendersonii
• 
  Erythronium japonicum
• 
  Erythronium montanum
• 
  Erythronium oregonum
• 
  Erythronium propullans
• 
  Erythronium purpurascens
• 
  Erythronium purpurascens, lok blómgunar
• 
  Erythronium revolutum
• 
  Erythronium sibiricum

Áður meðtaldar

Tvær tegundir voru áður nefndar Erythronium en eru nú taldar til annarra ættkvísla;

• Erythronium carolinianum, nú nefnd Uvularia perfoliata
• Erythronium hyacinthoides, nú nefnd Drimia indica

Nytjar

Laukurinn er ætur sem rótargrænmeti, eldaður eða þurrkaður, og er hægt að mala í mjöl. Laufin er einnig hægt að elda. Í Japan er Erythronium japonicum nefnd katakuri, og laukurinn notaður fyrir sterkjuna, sem er notuð í mat og annað^[10].

Skógarliljurnar eru einnig víða ræktaðar til skrauts, með fjölda blendinga. Vinsæl yrki eru Erythronium 'Pagoda', E. 'Sundisc', E. 'Joanna', E. 'Kondo', E. 'Citronella', E. californicum 'White Beauty', og E. 'Rosalind'. Fjölgun er best með fræi að hausti eða skifting lauka, fer eftir tegundum. Plönturnar eru yfirleitt góðar sem þekjuplöntur.