Грекање

Грекање (служб. Грекај, албански: Grekaj) — село во Општина Маврово и Ростуше, Гостиварско.

Грекање Грекај
Стара колиба во Грекање
Грекање Местоположба на Грекање во Македонија Грекање на карта
Координати 41°43′27″N 20°35′05″E
Регион	Полошки
Општина	Маврово и Ростуше
Област	Горна Река
Население	3 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	1256
Повик. бр.	042
Шифра на КО	07026
Надм. вис.	1089 м
Грекање на општинската карта Атарот на Грекање во рамките на општината
Грекање на Ризницата

Географија и местоположба

Селото се наоѓа во областа Горна Река, на источните ограноци на планината Кораб и во горното сливно подрачје на реката Радика. Како планинско село, лежи на надморска височина од 1.089 м, а атарот зафаќа 18,2 км².^[2] Крај селото минува Рибничка Река, која тука ги прима притоките Грекајска Река од север и Завојски Поток од југ.

Отаде речниот дол, во близина на селото се наоѓа местото на некогашното село Завојско, уништено за време на Првата светска војна. Во непосредна близина на север е селото Нивиште.

Историја

Сите села во Горна Река порано биле македонски. Во почетокот на XIX век, Грекање како и останатите села во областа биле во процес на албанизација. Во 1852 г. жители на Грекање го поддржале издавањето на „Утешение грешним“ на Кирил Пејчиновиќ.^[3]

На крајот на XIX век Грекање веќе било „албанско“ село во Реканската каза на Отоманскто Царство. Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 г. Грекање има 25 жители Арнаути христијани и 14 Арнаути муслимани.^[4] Се поставува прашањето колкав дел од нив биле вистински Албанци доселени од Албанија, а колку биле албанизирани (или неалбанизирани) Македонци.

На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Грекане е претставено како албанско село од мешана (муслиманска и православна) вероисповед во Реканската каза на Дебарскиот санџак со 36 куќи.^[5]

Работејќи во полза на српската пропаганда, патријаршискиот митрополит Поликарп Дебарски и Велешки напишал дека во 1904 г. во Грекање имало 2 „српски“ куќи, кои всушност биле македонски.^[6] Според секретарот на Бугарската егзархија Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 г. христијанското на Грекање се состело од 12 „Албанци“.^[7]

Стопанство

Грекање има сточарско-шумарско стопанство. Според податок од 1998 г. атарот опфаќа 1.111,7 ха шуми, 681,3 ха пасишта и само 22,6 ха обработливо земјиште.^[2]

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 45 —     1953 53 +17.8% 1961 65 +22.6% 1971 110 +69.2% 1981 53 −51.8%	Година Нас. ±% 1991 0 −100.0% 1994 11 —     2002 20 +81.8% 2021 3 −85.0%

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 50 Албанци.^[8]

Според пописот на населението на Македонија од 2002 година, селото има 20 жители, сите Албанци.^[9]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 3 жители, сите Албанци.

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	39	—	45	53	65	110	53	0	11	20	3

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[10]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[11]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[12]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[13]

Иселеништво

Според истражување од 1950 г. во скопското село Патишка Река (Општина Сопиште) живее родот Гегалар (13 куќи), доселен од Грекање.^[14]