Сопот (Велешко)

Сопот — село во Општина Велес, во непосредна близина на градот Велес.

Сопот
Поглед на селото Сопот
Сопот Местоположба на Сопот во Македонија Сопот на карта
Координати 41°47′7″N 21°43′2″E
Регион	Вардарски
Општина	Велес
Население	12 жит. (поп. 2021)[1]
Шифра на КО	29071
Сопот на општинската карта Атарот на Сопот во рамките на општината
Сопот на Ризницата

Географија и местоположба

Глетка од селото Сопот

Сопот — село во северниот дел на територијата на Општина Велес^[2]. Селото е рамничарско во подножјето на мало возвишение веднаш од левата страна на реката Вардар. Расположено е на надморска височина од 230 метри^[3]. Низ самото село минува автопатот Скопје - Велес кој го дели селото на два дела. Од градот Велес е оддалечено 13 километри^[3]. Атарот на селото Сопот зафаќа површина од 8,7 км², од кои 203 хектари зафаќа обработливото земјиште, 262 хектари пасиштата, додека 267 хектари отпаѓаат на шумите, со што селото во основа има полјоделска функција^[3]. Во непосредната близина на селото Сопот се наоѓа вештачкото велешко езеро „Младост“.

Историја

Селото Сопот е едно од постарите села во Велешко, во кои организиран живот се одвивал уште во античко време, а постојат и голем број пишани податоци и споменувања на Сопот низ историјата. Македонскиот просветител Јордан Хаџи-Константинов - Џинот, во својот напис за Велес во „Цариградски весник“ од 1 декември 1854 запишал дека во селото Сопот на 4 часа северозападно од Велес (што одговара со местоположбата на денешното село) се пронајдени 100.000 антики славјански, латински и гречески и на мермерни плочи писма, образи и идоли и други многуцености^[4]. Доказ за овој напис на Џинот, како и за божествениот култ кон Александар Македонски е споменикот пронајден во ова село, со натпис посветен на богот Александар, домашните божества Драко и Дракајна и на Јупитер и Хера^[5]. Пет години подоцна на 7 март 1859, Јордан Хаџи Константинов - Џинот во својот напис „Велес - статистическо описание“ во „Цариградски весник“, за селото Сопот запишал дека е христијанско село кое има 10 куќи и урнатини од манастирот на средновековниот војвода Радич како и негова крепост^[6].

Стопанство

Малубројното постојано население, како и некогашните жители на селото кои повремено доаѓаат во него на своите куќи и викендички се занимаваат најмногу со градинарство (домат, пиперки, кромид, лук, марула), пчеларство, лозарство и овоштарство (јаболка, круши, сливи, ореви). Поради одличните услови кои се должат на тревнатите ридови обраснати со нискостеблеста и грмушеста шума во Сопот е застапено и сточарството, односно одгледувањето на кози, а постојат и две трла за овци во горниот дел на селото.

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 167 —     1953 193 +15.6% 1961 194 +0.5% 1971 94 −51.5% 1981 31 −67.0%	Година Нас. ±% 1991 10 −67.7% 1994 7 −30.0% 2002 15 +114.3% 2021 12 −20.0%

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Сопот живееле 100 жители, сите Македонци.^[7] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Сопот имало 120 Македонци, од кои 80 под врховенството на Бугарската егзархија и 40 патријаршисти.^[8]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралство Југославија во 1931 година, селото имало 100 Македонци.^[9]

Бројот на жители во селото Сопот, драстично опаднал и селото западнало во процес на целосно раселување, во периодот помеѓу 1961 година кога броело 194 жители и 1994 година, кога бројот се намалил на само 7 жители, сите Македонци.^[3]. Сепак во периодот помеѓу 1994 и 2002 година, бројот на жители се зголемил за повеќе од двојно, односно за 8 жители, пред сè поради повратниците, најчесто постари луѓе и пензионери кои во младоста се иселиле во Велес, а дел и во Скопје. Покрај овие постари луѓе кои се вратиле постојано да живеат, во селото Сопот има и еден млад ученик во основно училиште, Дарко Илиевски, чија сторија околу проблемите со превозот до училиштето во Велес беше објавена на македонските медиуми.

Според пописот од 2002 година во селото живеат 15 жители, сите Македонци.^[10]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 12 жители, сите Македонци.

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	100	120	167	193	194	94	31	10	7	15	12

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[11]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[12]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[13]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[14]

Родови

Според податоци од 1935 година, во селото живееле следните македонски православни христијански родови: Галевци, Ангелковци и Нетковци (сите старинци), Гулевци и Давчеви (двата рода од с. Чалошево), Басаровци (од с. Рудник), Кимовци (од с. Лугунци), Гоговци (од с. Отовица), Бошковци (од с. Карабуниште), Ролевци (од с. Кожле) и Шонтеви (од с. Ветерско)^[15].

Општествени установи

Цркви и манастири

• Црква „Св. Спас“ - Сопот - прилично стара црква која не е доволно проучена и не се знае од кој век од средновековниот период е изградена и постои^[3]
• Манастир „Св. Ѓорѓија“ - Сопот - познат како Вардарски манастир

Самоуправа и политика

Избирачко место

Селото е опфатено во избирачкото место бр. 2182 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште во Башино Село. Во избирачкото место се опфатени населените места: Сопот, Башино Село, Новачани.^[16]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 624 гласачи.^[17]

Културни и природни знаменитости

Археолошки наоѓалишта

• Дабици — тумули од железно време
• Кале — градиште — кастел со подградие од римско време

Редовни настани

Личности

Култура и спорт

-->

Иселеништво

Најголем дел од населението е иселен во Велес, а во помала мерка и во Скопје и околните села како Отовица и сосема малку во странство.

Галерија

• 
  Поглед на селото
• 
  Глетка од селото
• 
  Глетка од селото
• 
  Глетка од селото
• 
  Глетка од селото над автопатот „Александар Македонски“ (Е-75 - Скопје-Велес)
• 
  Глетка од селото над автопатот „Александар Македонски“ (Е-75 - Скопје-Велес)
• 
  Глетка од селото
• 
  Глетка од селото
• 
  Глетка од селото
• 
  Поглед на селото Сопот
• 
  Селската чешма во Сопот
• 
  Новоизградени куќи за постојано живеење во горниот дел од селото
• 
  Глетка од селото