Mohamed Salleh Abas

Tun Mohamed Salleh Abas^[2] (25 Ogos 1929–16 Januari 2021^[3][4][5]) ialah bekas Tuan Yang di-Pertua Mahkamah Persekutuan di Malaysia.

Yang Amat Berbahagia Tun Dato' Seri Dr. Haji Mohamed Salleh Abas SSM, PMN, PSM; SPMT, DPMT (Terengganu); PYGP (Kelantan); JMN; SMT (Terengganu)
محمد صالح بن عباس
Pengerusi Jawatankuasa Akauntabiliti dan Tugas-Tugas Khas Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri Terengganu
Dalam jawatan 2 Disember 1999 – 24 Mac 2004
Sultan	Sultan Mizan Zainal Abidin
Menteri Besar	Abdul Hadi Awang
Didahului oleh	Jawatan diwujudkan
Digantikan oleh	Wan Mohd Wan Hassan
Ahli Dewan Undangan Negeri Terengganu bagi Jertih
Dalam jawatan 29 November 1999 – 21 Mac 2004
Didahului oleh	Idris Mamat
Digantikan oleh	Idris Jusoh
Majoriti	1,464 (1999)
Tuan Yang di-Pertua Mahkamah Persekutuan
Dalam jawatan 2 Mac 1984 – 11 Ogos 1988
Yang di-Pertuan Agong	Sultan Ahmad Shah Sultan Iskandar
Perdana Menteri	Mahathir Mohamad
Didahului oleh	Raja Tun Azlan Shah
Digantikan oleh	Tun Abdul Hamid Omar
Maklumat peribadi
Lahir	Mohamed Salleh bin Abbas 25 Ogos 1929 Kampung Raja, Besut, Terengganu
Meninggal dunia	16 Januari 2021(2021-01-16) (umur 91) Hospital Sultanah Nur Zahirah, Kuala Terengganu, Terengganu
Tempat semadi	Tanah Perkuburan Islam Sheikh Ibrahim, Jalan Pusara, Kuala Terengganu
Parti politik	Parti Islam Se-Malaysia (1996-2021) Semangat 46 (1988-1996)
Pasangan	Toh Puan Azimah Mohd Ali (meninggal dunia 2015)[1] Toh Puan Wan Junaidah Wan Jusoh
Anak	Nur Aminah Allahyarham Abdul Halim Natirah Siti Maznah Ahmad Nawawi Azlina
Tempat belajar	University of Wales
Pekerjaan	Ahli politik
Bidang pengkhususan	Hakim, peguam

Kehidupan awal

Dilahirkan di Kampung Raja, Besut, Terengganu, Salleh melanjutkan pendidikannya di Universiti Wales, United Kingdom pada tahun 1949 dan memperoleh ijazahnya dalam bidang undang-undang. Pada tahun 1957, beliau kembali ke Malaysia dan menjadi majistret di Kota Bharu, Kelantan. Tidak lama selepas kemerdekaan pada tahun yang sama, Salleh dipindahkan ke ibu negara Kuala Lumpur di mana beliau berkhidmat sebagai Penolong Pendakwa Raya. Beliau kemudian pergi ke Britain semula untuk memperoleh ijazah sarjananya dalam undang-undang antarabangsa dan perlembagaan di Universiti London. Salleh kembali pada tahun 1962, dan dilantik sebagai Penasihat Undang-undang dan Penolong Pendakwa Raya untuk kedua-dua Negeri Sembilan dan Melaka. Satu tahun kemudian, beliau pulang ke Kuala Lumpur dan menyandang berbagai-bagai jawatan di bawah Peguam Negara Malaysia, dan akhirnya dilantik sebagai Peguam Cara Negara.^[6]

Ketika mencapai usia 50 tahun, Salleh hendak bersara tetapi dipujuk oleh Tun Mohamed Suffian Mohamed Hashim, Ketua Hakim Negara, untuk meneruskan perkhidmatannya. Salleh dilantik sebagai hakim Mahkamah Persekutuan sebagai ganti. Walaupun kerja itu membosankannya, beliau masih meneruskan. Ketika Suffian bersara pada tahun 1982 dan digantikan oleh Raja Azlan Shah, Salleh menjadi Ketua Hakim Tanah Melayu. Bagaimanapun, dalam tempoh dua tahun, iaitu pada tahun 1984, Sultan Perak mangkat dan Raja Azlan meletakkan jawatan untuk naik takhta. Oleh itu, Salleh menjadi Ketua Hakim Negara sebagai ganti.^[6]

Semasa tempoh perkhidmatan Salleh, Mahkamah Persekutuan menjadi mahkamah yang tertinggi secara rasmi. Sebelum itu, rayuan bantahan boleh dibuat terhadap keputusan mahkamah tempatan kepada Majlis Privy British, tetapi disebabkan kebimbingan terhadap kesan jajahan, hubungan itu diputuskan secara rasmi. Salleh kemudian menyatakan kekecewaannya terhadap keputusan ini kerana mempercayai bahawa beliau tidak akan dipecat jika hubungan dengan Majlis Privy masih dikekalkan.^[6] Pada tahun 1985, Mahkamah Persekutuan dinamakan semula sebagai Mahkamah Agung.

Selepas sabitan

Tidak lama selepas sabitannya, Salleh dianugerahkan dengan "Darjah Pahlawan Yang Amat Gagah Perkasa (P.Y.G.P.)", oleh Sultan Kelantan pada tahun 1988.^[7] Dalam pilihan raya umum pada tahun 1999, Salleh dipilih sebagai Ahli Dewan Undangan Negeri di Terengganu untuk kawasan pilihan raya Jertih dengan tiket Parti Islam Se-Malaysia. Beliau tidak menyertai pilihan raya pada tahun 2004 disebabkan kesihatannya.^[8]

Selepas persaraan

Beliau telah dilantik sebagai Pengerusi Lembaga Pengarah dan Pengerusi Lembaga Penasihat Syariah bagi as-Salihin Trustee Berhad hingga ke akhir hayat.^[9]

Pilihan raya

Parlimen Malaysia : P109 Lembah Pantai, Kuala Lumpur^[10]

Tahun	Pembangkang		Undian	Prts	Kerajaan		Undi	Prts	Buang undi	Majoriti	Keluar
1995		Mohd Salleh Abas (S46)	10,058	29.60%		Shahrizat Abdul Jalil (UMNO)	23,447	68.99%	33,984	13,389	65.22%

Dewan Undangan Negeri Terengganu : N.3 Jertih P.33 Besut ^[10]

Tahun	Kerajaan		Undi	Prts	Pembangkang		Undi	Prts	Buang undi	Majoriti	Keluar
1999		Mohd Salleh Abas (PAS)	5,075	56.20%		Idris Mamat (UMNO)	3,611	39.99%	9,030	1,464	78.58%
						Wan Mohammad Wan Ahmad (BEBAS)	66	0.73%

Anugerah

•  Malaysia :
  • Darjah Yang Mulia Setia Mahkota Malaysia (SSM) – Tun (1985)^[11]
  • Darjah Yang Mulia Pangkuan Negara (PMN) – Tan Sri (1983)^[11]
  • Darjah Yang Mulia Setia Mahkota Malaysia (PSM) – Tan Sri (1971)^[11]
  • Johan Mangku Negara (JMN) (1966)^[11]
•  Kelantan
  • Darjah Pahlawan Yang Amat Gagah Perkasa (PYGP) (1988)^[7]
•  Terengganu
  • Dato’ Seri Paduka Mahkota Terengganu (SPMT) – Dato' Seri (1983)
  • Dato’ Paduka Mahkota Terengganu (DPMT) – Dato' (1968)
  • Setia Mahkota Terengganu (SMT) (1963)

Meninggal dunia

Ketika pandemik COVID-19 melanda Malaysia, pada 14 Januari 2021, beliau telah disahkan positif COVID-19 dan telah dimasukkan ke dalam unit rawatan rapi di Hospital Sultanah Nur Zahirah, Kuala Terengganu, Terengganu.

Tiga hari kemudian, pada 16 Januari 2021, beliau telah disahkan meninggal dunia akibat pneumonia yang disebabkan oleh COVID-19 di hospital tersebut pada jam 3.20 pagi, dan kemudian dikebumikan bersebelahan pusara isteri beliau yang pertama, Toh Puan Azimah Mohd Ali di Tanah Perkuburan Islam Sheikh Ibrahim di Jalan Pusara, Kuala Terengganu pada jam 10.40 pagi.^[12][13][14] Sepasukan kakitangan perubatan seramai 10 orang ditugaskan untuk menguruskan jenazah beliau dan semua media dilarang untuk membuat liputan kerana ketika itu masih dalam tempoh Perintah Kawalan Pergerakan.