Sakaran Dandai

Tun Datuk Seri Panglima Haji Sakaran bin Dandai (15 April 1930 – 30 Ogos 2021) ialah seorang ahli politik Barisan Nasional - UMNO di Malaysia. Beliau merupakan mantan Ketua Menteri Sabah ke-8 dari Mac 1994 hingga 26 Disember 1994. Dipilih sebagai Ahli Parlimen bagi kawasan Semporna, Sabah dari Ogos 1986 hingga April 1995. Beliau juga pernah menjadi Yang di-Pertua Negeri Sabah dari tahun 1995 hingga 2002.

Yang Amat Berbahagia Tun Datuk Seri Panglima Haji Sakaran Dandai SMN, PSM; SSAP (Pahang); SPDK (Sabah); DUNM (Melaka); DP (Sarawak); PGDK (Sabah); PSLJ (Brunei); ADK, JP (Sabah)
Yang di-Pertua Negeri Sabah ke-8
Dalam jawatan 1 Januari 1995 – 31 Disember 2002
Didahului oleh	Mohamed Said Keruak
Digantikan oleh	Ahmadshah Abdullah
Ketua Menteri Sabah ke-8
Dalam jawatan 17 Mac 1994 – 27 Disember 1994
Didahului oleh	Joseph Pairin Kitingan
Digantikan oleh	Mohd Salleh Tun Mohamed Said
Ahli Parlimen Malaysia bagi Semporna, Sabah
Dalam jawatan 3 Ogos 1986 – 25 April 1995
Didahului oleh	Konstituensi baharu
Digantikan oleh	Mohd Shafie Apdal
Ahli Parlimen Malaysia bagi Silam, Sabah
Dalam jawatan 1978–1982
Didahului oleh	Mohd Salleh Abdullah
Digantikan oleh	Abdillah Abdul Hamid
Ahli Dewan Undangan Negeri Sabah bagi Sulabayan
Dalam jawatan 1985–1994
Didahului oleh	Konstituensi baharu
Digantikan oleh	Nasir Sakaran
Ahli Dewan Undangan Negeri Sabah bagi Semporna
Dalam jawatan 1967–1985
Didahului oleh	Konstituensi diwujudkan
Digantikan oleh	Konstituensi dibubarkan
Maklumat peribadi
Lahir	Sakaran Mohd Hashim bin Dandai (1930-04-15)15 April 1930 Semporna, Borneo Utara
Meninggal dunia	30 Ogos 2021(2021-08-30) (umur 91) Hospital Gleneagles, Kota Kinabalu, Sabah
Tempat semadi	Makam Pahlawan, Masjid Negeri Sabah, Kota Kinabalu
Parti politik	BN - UMNO
Pasangan	Halimah (m. 1964) Toh Puan Hajah Siti Rukaiyah binti Datuk Panglima Abdullah
Pertalian	Mohd Shafie Apdal (anak saudara) Mohammad Yusof Apdal (menantu)
Anak	9 (termasuk Nasir Sakaran)
Anugerah awam	Senarai

Keluarga

Sakaran Dandai dilahirkan pada 15 April 1930 di Kampung Air, daerah Semporna, Sabah, utara Borneo. Bapa beliau bernama Dandai Ajibuddin Jamaluddin, dari keturunan Bajau Kubang dan Tidung. Nama sebenarnya ialah Sakaran Mohd Hashim. Sakaran Dandai melangsungkan perkahwinannya dengan Toh Puah Hajah Siti Rukaiyah Panglima Abdullah. Mereka mempunyai sembilan orang anak, dua lelaki dan tujuh perempuan. Anaknya Nasir Sakaran turut menyertai dunia politik di atas tiket parti UMNO di Sabah.

Pendidikan

Sakaran bersekolah di Sekolah Rendah Semporna (1937-1941). Semasa pernjajahan Jepun, beliau pernah melawat Jepun buat beberapa ketika. Apabila kembali ke Semporn, beliau sekolah di Sekolah kerajaan Sabah. Selain itu beliau belajar agama dari 1945-1948.

Kerjaya

Dari 1949-1967, beliau di jabatan kerajaan negeri Sabah di Semporna dan Lahad Datu.

Politik

Sakaran menjadi Pengerusi UMNO Sabah yang baru ditubuhkan ketika itu. UMNO ditubuhkan selepas kerajaan negeri Sabah terlepas kepada Parti Bersatu Sabah (PBS), pimpinan Joseph Pairin Kitingan pada tahun 1990. Dalam Pilihan raya negeri Sabah 1994, Pairin Kitingan berjaya ditewaskan dan Sakaran Dandai dilantik sebagai Ketua Menteri Sabah yang ke-8 pada bulan Mac 1994. Pada 26 Disember 1994, jawatan Ketua Menteri itu diserahkan kepada Salleh Said Keruak. Perdana Menteri Malaysia ketika itu, Datuk Seri Dr. Mahathir Mohamad (kini Tun) telah mengilhamkan sistem penggiliran jawatan itu bagi meleraikan kemelut politik bagi menjayakan kempen Pilihan raya negeri Sabah 1994. Pemimpin dari tiga kaum utama iaitu Bumiputera Islam, Cina dan Bumiputera bukan Islam mengetuai kerajaan negeri secara bergilir-gilir bagi tempoh dua tahun. Dalam tempoh 10 tahun tujuh orang bergilir-gilir menjawat jawatan Ketua Menteri, iaitu Tun Sakaran Dandai, Datuk Salleh Tun Said (menggantikan Sakaran berikutan pelantikan Sakaran sebagai Yang Dipertua Negeri), Datuk Yong Teck Lee, Tan Sri Bernard Dompok, Datuk Osu Sukam, Datuk Chong Kah Kiat dan Musa Aman.

Yang di-Pertua Negeri Sabah

Sementara Sakaran menjadi Yang di-Pertua Negeri Sabah mulai 1 Januari 1995 dan disambung semula untuk satu penggal lagi pada Januari 1999. Beliau menyandang jawatan itu sehingga 31 Disember 2002. Ketua Menteri ketika itu ialah Datuk Chong Kah Kiat.

Keputusan pilihan raya

Parlimen Malaysia: P187 Semporna, Sabah^[1]

Year	Kerajaan		Undi	%	Pembangkang		Undi	%
1986		Sakaran Dandai (USNO)	6,063	51.26%		Abdillah Abdul Hamid (BERJAYA)	4,116	34.80%
1990		Sakaran Dandai (UMNO)	10,832	58.85%		Abdillah Abdul Hamid (Bebas)	7,574	41.15%

Anugerah dan penghargaan

•  Malaysia :
  • Panglima Setia Mahkota (P.S.M.) – Tan Sri (1990)^[2]
  • Seri Maharaja Mangku Negara (S.M.N.) – Tun (1996)^[3]

Tempat yang menggunakan nama beliau

1. Taman Marin Tun Sakaran, Semporna, Sabah.
2. Muzium Tun Sakaran, Semporna, Sabah.
3. Sekolah Menengah Kebangsaan Agama Tun Sakaran, Semporna, Sabah.
4. Dewan Tun Sakaran, Tabung Haji Kota Kinabalu, Sabah.

Meninggal Dunia

Beliau meninggal dunia di Hospital Gleneagles, Kota Kinabalu pada 30 Ogos 2021 pukul 5.30 pagi setelah lima hari dirawat di Unit Rawatan Rapi hospital itu akibat jangkitan COVID-19.^[4][5] Jenazah Allahyarham telah selamat disemadikan di Makam Pahlawan yang terletak di pekarangan Masjid Negeri Sabah, Kota Kinabalu pada pukul 11.50 pagi.^[6][7]