Houthalen-Helchteren

Houthalen-Helchteren (Limburgs: Houthalen helchtre) is een gemeente in de Belgische provincie Limburg. De gemeente telt ruim 30.000 inwoners. De gemeente is de hoofdplaats van het het gerechtelijk kanton Houthalen-Helchteren en maakt deel uit van het kieskanton Peer.

Houthalen-Helchteren
Hôtele-Helichtre

Gemeente in België
(Details) (Details)
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Limburg
Arrondissement	Maaseik
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere	78,23 km² (2023) 65,89% 12,51% 21,59%
Coördinaten	51° 2' NB, 5° 23' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkings­dichtheid	30.945 (01/01/2025) 50,12% 49,88% 395,58 inw./km²
Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder	(01/01/2025) 19,39% 59,19% 21,42%
Buitenlanders	9,8% (01/01/2025)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Alain Yzermans (HOPPAH)
Bestuur	HOPPAH, N-VA - Buur
Zetels HOPPAH N-VA - Buur VB	31 15 13 3
Economie
Gemiddeld inkomen	20.193 euro/inw. (2022)
Werkloosheids­graad	6,88% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode 3530 3530	Deelgemeente Helchteren Houthalen
Zonenummer	011 - 089
NIS-code	72039
Politiezone	CARMA
Hulpverlenings­zone	Oost-Limburg
Website	www.houthalen-helchteren.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Maaseik in de provincie Limburg
Portaal    België

De Slag bij Houthalen, een episode in de Tiendaagse Veldtocht (1831)

Geografie

Deelgemeenten

#	Naam	Opp. (km²)	Inwoners (2020)	Inwoners per km²	NIS-code
1	Houthalen	48,41	23.813	492	72039A
2	Helchteren	29,81	6.737	226	72039B

Kernen

De fusiegemeente bestaat uit 2 deelgemeenten: Houthalen en Helchteren. Houthalen, de grootste van de twee, fungeert als centrum van de gemeente. Daar is in september 2012 een ecologisch Nieuw Administratief Centrum (NAC) geopend, dat de gemeentelijke diensten, het sociaal huis, de balies bib en toerisme, het kinderdagverblijf De Sijsjes, de technische ploegen, de politie, het pwa, de muziek- en tekenacademie en een aantal externe partners huisvest. In het gebouw bieden een aantal appartementen woongelegenheid, zodat het NAC werken, wonen en vrije tijd combineert. Op het terrein van het oud mijngebouw achter het NAC wordt een cleantechcampus ontwikkeld. Het oude mijngebouw doet hierbij dienst als incubator voor jonge bedrijven in de cleantechsector en kreeg de naam Greenville. Tussen het NAC en Greenville wordt een woonzone ontwikkeld, waarin een pilootproject rond cohousing is voorzien.

Houthalen omvat naast het centrum nog vier gehuchten die tevens parochies zijn. Langs de N74 ligt Laak dat door lintbebouwing naar de centrumkern toe gegroeid is.
In het westen tegen de grens met Heusden ligt Lillo. De benaming is afkomstig van linde en het toponiem lo. Bij de Sint-Catharinakapel staan nog twee (oude) lindebomen.

Lillo bevat een Schansstraat met bijhorende schans waar eerder de mensen zich verschansten in slechtere tijden of aanvallen van buitenaf. De schans is nog zichtbaar door een hoog liggende rechthoek met daarrond een beek. De houtwallen zijn verdwenen. In het zuidoosten ligt Meulenberg met zijn mijnwerkerstuinwijken. Meulenberg is ook vergroeid met het centrum. In het oosten ligt Houthalen-Oost, bestaande uit recentere verkavelingen. De bebouwde kernen van Houthalen-Oost en het Genkse Zwartberg sluiten op elkaar aan.

Helchteren is de meest noordelijke deelgemeente en ligt grotendeels langs de N74 en de weg van Heusden naar Meeuwen. In het oosten van de deelgemeente ligt nog het landelijke gehucht Sonnis.

Aangrenzende gemeenten

De buurgemeenten zijn Hechtel-Eksel, Peer, Oudsbergen, Genk, Zonhoven, Heusden-Zolder en Beringen.

Demografie

Demografische ontwikkeling

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

• Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal[1]	Evolutie: 1992=index 100
1992	27.717	100,0
1993	28.074	101,3
1994	28.202	101,7
1995	28.435	102,6
1996	28.653	103,4
1997	28.761	103,8
1998	28.916	104,3
1999	29.105	105,0
2000	29.215	105,4
2001	29.270	105,6
2002	29.438	106,2
2003	29.416	106,1
2004	29.607	106,8
2005	29.802	107,5
2006	29.945	108,0
2007	30.050	108,4
2008	29.999	108,2
2009	30.120	108,7
2010	30.126	108,7
2011	30.318	109,4
2012	30.356	109,5
2013	30.515	110,1
2014	30.623	110,5
2015	30.666	110,6
2016	30.592	110,4
2017	30.601	110,4
2018	30.623	110,5
2019	30.655	110,6
2020	30.550	110,2
2021	30.498	110,0
2022	30.844	111,3
2023	30.960	111,7
2024	30.896	111,5
2025	30.945	111,6

Politiek

Structuur

De gemeente Houthalen-Helchteren ligt in het kieskanton Peer en het provinciedistrict Peer, het kiesarrondissement Hasselt-Tongeren-Maaseik (identiek aan de kieskring Limburg).

Houthalen-Helchteren		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Gewest	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen		Limburg	Maaseik			Houthalen-Helchteren
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering		Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement			Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Limburg					Hasselt-Tongeren-Maaseik	Peer	Peer	Houthalen-Helchteren
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse		Provincieraads-				Gemeenteraads-

(Voormalige) Burgemeesters

Zie Lijst van burgemeesters van Houthalen-Helchteren voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Tijdspanne		Burgemeester
	1977 - 1982	Jan Gerits (CVP)
	1983 - 1992	Lode Franssens (CVP)
	1992 - 2000	Maurice Vanoevelen (CVP)
	2001 - 2003	Jules D'Oultremont (sp.a)
	2003 - heden	Alain Yzermans (sp.a/Vooruit)

Legislatuur 2024-2030

Burgemeester bleef Alain Yzermans (HOPPAH, een kartellijst van Vooruit, CD&V en Groen). Hij leidt een coalitie bestaande uit HOPPAH en het kartel N-VA-BUUR. Samen vormen ze de meerderheid met 28 op 31 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel		10-10-1976[2]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006[3]		14-10-2012[4]		14-10-2018		13-10-2024
Stemmen / Zetels		%	27	%	27	%	27	%	27	%	29	%	29	%	31	%	31	%	31
	CVP1 / CD&V2 / HOPPAHB	67,781	20	39,211	12	33,421	10	41,941	14	29,491	10	24,442	8	22,142	8	21,92	7	44,1B	15
	SP1 / sp.a2 / sp.a-Groen-plusA / HOPPAHB	19,991	5	28,051	8	31,81	10	27,51	8	30,271	10	34,852	12	27,96A	10	26,3A	9
	Agalev1 / Groen!2 / sp.a-Groen-plusA / HOPPAHB	-		-		-		7,051	1	9,041	2	5,582	1
	VU1 / VU&ID2 / OM-NU!3 / N-VA4 / N-VA - BUURA	12,231	2	11,181	2	8,631	2	-		3,822	0	12,663	3	19,404	6	14,04	4	38,3A	13
	S&D1 / BUUR2 / N-VA - BUURA	-		-		-		-		-		-		16,571	5	21,91	8
	PVV1 / VLD2 / Open Vld3	-		-		4,931	0	6,492	1	11,392	3	6,292	1	4,623	0	-		-
	Vlaams Blok1 / Vlaams Belang2	-		-		1,941	0	8,911	2	15,991	4	13,022	4	7,642	2	10,02	3	13,02	3
	INSPRK	-		-		-		6,74	1	-		-		-		-		-
	NIEUW	-		20,06	5	19,27	5	-		-		-		-		-		-
	PVDA	-		1,5	0	-		0,45	0	-		-		-		3,0	0	4,6	0
	Anderen(*)	-		-		-		0,92	0	-		3,17	0	1,69	0	2,9	0	-
Totaal stemmen		11200		13378		14872		15909		18025		20550		21064		21132		13019
Opkomst %						96,95		95,84		94,93		96,10		93,96		93,7		57,4
Blanco en ongeldig %		5,28		5,98		5,73		4,44		4,47		3,76		3,98		4,3		0,8

De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij staat in kleur.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
(*) 1994: AOV (0,92%) / 2006: Houthalens-Belang (1,45%), Lijst Remi Timmers (1,72%) / 2012: HART / 2018: U&WIJ (2,2%), ECHT (0,4%), Be.One (0,3%)

Bezienswaardigheden

Het NAC in Houthalen

Zie Lijst van onroerend erfgoed in Houthalen-Helchteren voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Toerisme en recreatie

Houthalen-Helchteren telt op haar grondgebied drie recreatiedomeinen:

• Kelchterhoef, "de Plas", de hoeven, wandel- en fietstrajecten, camping
• Hengelhoef, natuur- en recreatieterrein
• Molenheide, gemeentelijk wild-wandelpark, camping en complex met zwembaden, tennisterreinen en overdekte speeltuin

Het naturistenterrein van Houthalen bevond zich bij het gehucht Lillo.

Bekende personen

• Emile Van Coppenolle (1893-1975), militair en colloborateur
• Gerard Bijnens (1911-1992), politicus
• Marcel Hendricks (1925-2008), wielrenner
• Harry Martens (1945), scheikundige en hoogleraar
• Roger Loysch (1951), wielrenner
• Ingrid Daubechies (1954), wis- en natuurkundige
• Ann Vervoort (1977-2010), danseres en zangeres
• Désirée Viola (1992-2018), actrice en danseres
• William Baeten (1997), voetballer