Euxenitt

Euxenitt er eit mineral som er ganske utbreidd på norske granittpegmatittgangar, særleg på Sørlandet. Det er brunt til svart, har sterk glans og er tungt. Mineralet er radioaktivt og opptrer i metamikt tilstand. Den kjemiske formelen kan forenkla skrivast AB₂O₆, der A står for lantanoid, kalsium, jarn, uran, thorium osb., og B står for niob, tantal og titan. Sidan yttrium er det mest framtredande av A-grunnstoffa, skal mineralet no heite euxenitt-(Y). Det titanrike endeleddet kallast polykras-(Y).

Euxenitt
Euxenitt frå Noreg, kring 11 cm stor
Generelt
Kategori	Oksydmineral
Kjemisk formel	(Y,Ca,Ce,U,Th)(Nb,Ta,Ti)2O6
Strunz-klassifisering	04.DG.05
Identifikasjon
Farge	Svart, brunsvart, grønaktig svart
Krystallform	Massiv, allotriomorfe krystallar i matriks
Krystallsystem	Ortorombisk
Tvilling	Vanleg på [201]
Kløyv	Ingen
Brot	Muslig til undermuslig
Mohs hardleiksskala	5.5 til 6.5
Glans	Briljant submetallisk, voksaktig til harpiksaktig på brot
Strekfarge	Gulaktig, gråaktig, eller raudbrun
Transparens	Ugjennomsiktig, gjennomskineleg på tynne kantar
Spesifikk vekt	4.7 til 5
Optiske eigenskapar
Optiske eigenskapar	Isotrop
Brytingsindeks	n = 2.06 - 2.24
Andre eigenskapar	Metamikt - opphavleg krystallinsk, no amorf på grunn av strålingsskade. Radioaktivt.
Kjelder	[1][2][3]

Eit nært nærskyldt mineral er aeschynitt. Både euxenitt og aeschynitt har rombisk symmetri, men med ulik krystallutvikling. Dei fleste av desse minerala er skildra første gongen frå norske førekomstar (euxenitt 1840, polykras 1844, blomstrandin eller aeschynitt-(Y) 1906).