Dzięgiel leśny (Angelica sylvestris L.) – gatunek rośliny należący do rodziny selerowatych (Apiaceae).
Szybkie fakty Domena, Królestwo ...
Zamknij
- Pokrój
- Kłączowa roślina zielna osiągająca do 1,5 m wysokości. Łodyga prosto wzniesiona, dęta, obła, słabo i w górze tylko rozgałęziona, tam też delikatnie bruzdowana i owłosiona (poza tym naga). Kłącze grube, wrzecionowate, z żółtym sokiem[6].
- Liście
- Podwójnie do potrójnie pierzastych, o blaszce w ogólnym zarysie trójkątnym, ciemnozielonej. Nasada liści pochwiasta, zwłaszcza górne liście mają silnie rozdęte pochwy liściowe. Listki liścia złożonego ułożone są naprzeciwlegle, mają kształt jajowaty do eliptycznie lancetowatego. Nasada listków jest zaokrąglona lub klinowate, brzeg jest piłkowano ząbkowany, z białawymi ostrzami na końcach ząbków. Blaszka od góry jest naga, od spodu na nerwach i brzegach liście są szorstko owłosione[6].
- Kwiaty
- Zebrane w gęste i silnie wypukłe baldachy, złożone z 15-40 zbitych, niemal kulistych baldaszków. Pokryw brak lub co najwyżej są pojedyncze, szydlaste i szybko odpadające. Pokrywki są liczne, szczeciniaste. Szypułki baldachu są kanciaste i owłosione. Płatki korony drobne, białe (rzadko czerwonawe), jajowate lub eliptyczne, całobrzegie lub słabo wycięte, osiągają do 1,5 mm długości i 1 mm szerokości[6]. pręciki stosunkowo długie, szyjka słupka wygięta.
- Owoce
- Spłaszczone grzbietowo, szeroko eliptyczne rozłupki o długości 4–6 mm i szerokości ok. 3,5 mm. Mają trzy cienkie żebra grzbietowe i dwa brzeżne oskrzydlone[6].
- Gatunki podobne
- Starodub łąkowy rosnący na takich samych siedliskach. Gatunki te różnią się nieco morfologią liści (u staroduba odcinki dolnych liści odginają się wyraźnie w dół), ząbkowaniem działek kielicha i bruzdkowaniem łodygi (starodub ma silniej bruzdkowaną).
- Roślina lecznicza, dawniej stosowana w medycynie ludowej.
- Surowiec: korzeń dzięgla lekarskiego Angelicae sylvestris radix (Radix Angelicae minoris). Zawierają olejek eteryczny (felandren), związki acetylenowe, umbeliferon, gorycze i żywice.
- Działanie: Korzeń był używany jako środek wiatropędny, uspokajający i regulujący pracę żołądka.
Angelica sylvestris L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-09-15].
Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 60, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.
MarianM. Koczwara MarianM., Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Dwuliścienne wolnopłatkowe-dwuokwiatowe. Cz. VII, Kraków 1960, s. 101-102.
Niemirski, R. and M. Zych (2011). "Fly pollination of dichogamous Angelica sylvestris (Apiaceae): how (functionally) specialized can a (morphologically) generalized plant be?" Plant Systematics and Evolution 294(3-4): 147-158. doi: 10.1007/s00606-011-0454-y
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8. Brak numerów stron w książce
- Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6. Brak numerów stron w książce
- Zbigniew Nawara: Rośliny łąkowe. Warszawa: Oficyna Wyd. MULTICO, 2006. ISBN 978-83-7073-397-1. Brak numerów stron w książce
Identyfikatory zewnętrzne: