Loading AI tools
pisarz pochodzenia rumuńskiego Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Emil Cioran (j. rum.: [t͡ʃoˈran]) (ur. 8 kwietnia 1911 w Rășinari, zm. 20 czerwca 1995 w Paryżu[2]) – rumuński filozof, mizantrop. Przez większość życia związany z Francją. Przedstawiciel pokolenia wybitnych rumuńskich intelektualistów, do którego należeli m.in. Mircea Eliade, Eugène Ionesco czy Constantin Noica.
Emil Cioran (przed 1937) | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Narodowość |
rumuńska |
Język |
rumuński, francuski |
Alma Mater | |
Dziedzina sztuki | |
Ważne dzieła | |
| |
Strona internetowa |
Emil Cioran urodził się we wsi Rășinari w Transylwanii, w rodzinie prawosławnego popa Emiliana i jego żony Elviry Comanici[3]. Spędził tam szczęśliwe dzieciństwo, a następnie przeprowadził się do Sybina, gdzie w latach 1920–1927 uczęszczał do liceum. Jak sam o sobie mówił, całą młodość spędził w dwóch przybytkach: bibliotekach oraz domach publicznych. W 1928 wstąpił na uniwersytet w Bukareszcie. Razem z grupą wykładowców i przyjaciół (Nae Ionescu, Mircea Eliade) współtworzył klub dyskusyjny „Axa” („Oś”). Magisterium uzyskał na podstawie pracy o Henrim Bergsonie, jednak w późniejszym czasie zainteresowanie epistemologią intuicyjną francuskiego filozofa miało być jedynie pretekstem do wyjazdu, którego celem był wymarzony Paryż. Od około 17 roku życia cierpiał na bezsenność[4].
W 1933 otrzymał stypendium naukowe na uniwersytecie w Berlinie, gdzie na krótko uległ fascynacji narodowym socjalizmem. Przez resztę życia będzie zmuszony odżegnywać się od tego błędu młodości. W 1934 opublikował swoją pierwszą książkę Na szczytach rozpaczy. W 1937 wydał kolejną publikację pt. Święci i łzy. W tym samym roku uzyskał stypendium Instytutu Francuskiego w Bukareszcie i wyjechał do Paryża.
Mieszkał w Paryżu aż do śmierci (od 1960 wynajmował skromną mansardę przy Rue de l’Odéon). W czasie wojny poznał swoją życiową partnerkę, Simone Boué. Do jego paryskich znajomych należeli m.in. Samuel Beckett, Paul Celan, Józef Czapski, Gabriel Marcel, Henri Michaux czy Piotr Rawicz. W 1949 ukazały się Zarys rozkładu (Precis de decomposition), jego pierwsze dzieło po francusku. Odtąd Cioran pisał wyłącznie w tym języku, który opanował do perfekcji.
Był agnostykiem[5]. W 1974 roku Państwo Hiszpańskie zakazało jego książki Zły Demiurg za to, że była „ateistyczna, bluźniercza i antychrześcijańska”. Cioran uznał to za „jeden z największych żartów w jego absurdalnej egzystencji”[6].
Porównywany czasem do takich autorów jak Blaise Pascal czy François de La Rochefoucauld, wśród swoich ulubieńców wymieniał jednak przede wszystkim: Johanna Sebastiana Bacha, Georges’a Bataille’a, Emily Dickinson, Fiodora Dostojewskiego, Friedricha Nietzschego czy Teresę z Ávili. Nie uznawał tytułów naukowych oraz nagród. Uwielbiał górskie wycieczki rowerowe (zdarzyło mu się w ten sposób przez trzy miesiące podróżować po Pirenejach).
Zmarł 20 czerwca 1995 w Paryżu. Został pochowany na Cmentarzu Montparnasse w pobliżu Samuela Becketta, Charlesa Baudelaire’a czy Jean-Paula Sartre’a.
Po śmierci partnerki Ciorana we wrześniu 1997 roku[7], Simon Baulez została wynajęta do opróżnienia jej lokalu w 1998 roku i znalazła w mieszkaniu wiele rękopisów pisarza. Zgodnie z umową mogła zabrać wszystko, na co natrafi. Oświadczyła, że znalazła 35 rękopisów, w tym dziennik Ciorana, które wystawiła na aukcji w 2005 roku. Simone Boué ofiarowała jednak wcześniej wiele rękopisów Ciorana Uniwersytetowi Paryskiemu, który zakwestionował prawo własności znalezionych manuskryptów. Decyzją sądu francuskiego Simon Baulez pozostała właścicielką odnalezionej spuścizny, którą uratowała od zniszczenia. Rękopisy zakupił rumuński biznesmen George Brăiloiu[8] i przekazał je bibliotece Akademii Rumuńskiej[9].
Pisma Ciorana opublikowane do tej pory w języku polskim:
Biografie wydane w języku polskim:
Książki na temat Ciorana polskich autorów:
Książki pod redakcją na temat Ciorana wydane przez polskich autorów:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.