Haga

Haga (nid. Den Haag [dɛnˈɦaːx], dawna nazwa oficjalna: ‘s-Gravenhage [desxraːvə(n)ˌɦaːɣə]) – miasto w zachodniej Holandii nad Morzem Północnym.

Haga

’s-Gravenhage, Den Haag

Pomnik Wilhelma I Orańskiego, Pałac Pokoju, Ridderzaal, Scheveningen, Ratusz w Hadze
Herb Flaga
Państwo	Holandia
Prowincja	Holandia Południowa
Burmistrz	Jan van Zanen (VVD)
Powierzchnia	98,20 km²
Populacja (2022) • liczba ludności • gęstość	562 954[1] 5345 os./km²
Nr kierunkowy	070
Kod pocztowy	2491-2599
Położenie na mapie Holandii Południowej Haga
Położenie na mapie Holandii Haga
52°05′N 4°19′E
Strona internetowa

Haga jest siedzibą holenderskiego rządu, parlamentu i rodziny królewskiej. Większość ministerstw^[2] i ambasad^[3] ma tu swoje siedziby. Haga jest nazywana stolicą administracyjną Holandii, choć stolicą konstytucyjną^[4] kraju jest Amsterdam. Haga jest także stolicą prowincji Holandia Południowa (Zuid Holland).

Haga stała się centrum o randze międzynarodowej, znajdują się w niej między innymi siedziby Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, Międzynarodowego Trybunału Karnego, Stałego Trybunału Arbitrażowego, Międzynarodowego Instytutu Statystycznego, Międzynarodowego Centrum Prasowego oraz Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania (Europol). W Hadze odbywały się konferencje międzynarodowe, na których zawarto Konwencje haskie.

Historia

Założenie Hagi miało miejsce w XIV wieku. Początkowo była to osada obok zamku myśliwskiego hrabiów Holandii. Siedziba królewska zwana jest „des-Gravenhage”, co oznacza „leśna polana hrabiego”, nazwa pochodzi z XIII wieku, gdy hrabiowie niderlandzcy posiadali w tym miejscu pałac myśliwski w wiosce o nazwie Haghe. Około 1248 roku Wilhelm II postawił tam zamek, który stopniowo został rozbudowany. Od końca XVI wieku Haga była siedzibą Stanów Generalnych i władz administracyjnych Republiki Zjednoczonych Prowincji Niderlandów. Prawa miejskie w roku 1806 nadane zostały przez Ludwika Bonaparte^[5]. Od 1815 siedziba dworu królewskiego, rządu i parlamentu.

Podział administracyjny

Osobny artykuł: Podział administracyjny Hagi.

• Centrum
• Escamp
• Haagse Hout
  • Benoordenhout
  • Bezuidenhout
  • Haagse Bos
  • Marlot
  • Mariahoeve
• Laak
• Leidschenveen-Ypenburg
• Loosduinen
• Scheveningen
• Segbroek
  • Bomen- en Bloemenbuurt
  • Regentessekwartier
  • Valkenboskwartier
  • Vogelwijk
  • Vruchtenbuurt

Gospodarka

• przemysł
  • poligraficzny
  • papierniczy
  • odzieżowy
  • porcelanowo-fajansowy
  • meblarski,
  • farmaceutyczny
  • przetwórstwa spożywczego

Znane holenderskie firmy które mają główne siedziby w Hadze:

• Royal Dutch Shell, przedsiębiorstwo petrochemiczne
• KPN, przedsiębiorstwo telekomunikacyjne
• AEGON, towarzystwo ubezpieczeniowe
• TPG, przedsiębiorstwo logistyczne

W Hadze znajduje się jedna z trzech głównych siedzib Schlumberger – największego na świecie przedsiębiorstwa zajmującego się usługami związanymi z obsługą pól naftowych (pozostałe siedziby znajdują się w Houston w Teksasie oraz w Paryżu).

W Hadze znajduje się duży port rybacki. Jest ważnym ośrodkiem handlowym.

Kultura

Haga stanowi wiodący ośrodek naukowy i kulturalny

• Królewska Akademia Sztuki (założona w roku 1682)
• Królewskie Konserwatorium Muzyczne (założone w roku 1826)
• Biblioteka Królewska (założona w roku 1789)

Zabytki

Mauritshuis

Główną atrakcją Hagi jest Sala Rycerska (Ridderzaal) – XIII-wieczna gotycka budowla, znajdująca się w obrębie kompleksu budynków siedziby parlamentu, obejmującego dziedziniec wewnętrzny (Binnenhof) i dziedziniec zewnętrzny (Buitenhof). Niegdyś był to dawny pałac panujących. W Ridderzaal co roku, w każdy trzeci wtorek września (Prinsjesdag) zbiera się parlament, aby wysłuchać mowy tronowej (troonrede) króla. W centrum miasta znajduje się Mauritshuis – muzeum sztuki, posiadające bardzo wartościowe eksponaty, np. dzieła Rembrandta, w tym „Lekcję anatomii doktora Tulpa”, dzieła Vermeera van Delft, Jana Steena, Paulusa Pottera, Rubensa, Memlinga, van der Weydena, Holbeina, van Dycka, Fransa Halsa i innych wybitnych malarzy flamandzkich. W północnej części muzeum znajduje się „Mesdag Panorama” – obraz o rozmiarach 15 m wysokości na 130 m długości, przedstawiający wybrzeże nad Morzem Północnym, Hagę i Scheveningen.

Scheveningen to obecnie nadmorski kurort, niegdyś wioska rybacka. Po drodze z Hagi do Scheveningen znajduje się Madurodam – miniatura całej Holandii w skali 1:25, nazwane od nazwiska George Maduro – studenta, więźnia obozu koncentracyjnego w Dachau, który odznaczył się bohaterskim udziałem w holenderskim ruchu oporu.

Inne zabytki architektury w Hadze to:

• Pałac Królewski – Paleis Huis ten Bosch
• Pałac Królewski – Paleis Noordeinde
• XVI-wieczny ratusz
• Pałac Pokoju – Vredespaleis, w którym mieści się siedziba Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości.
• kościół Grote Kerk (XIV–XVI wiek), Grote of Sint-Jacobskerk – cenne renesansowo-barokowe wyposażenie i wieża
• kościół Nieuwe Kerk (XVII wiek)
• Oud Katholiekekerk (kościół starokatolicki) (1. połowa XVIII wieku)
• Kurhaus (Grand Hotel Amrâth Kurhaus The Hague otwarty w 1886 roku) w nadmorskim kurorcie Scheveningen

Galeria

• 
  Ridderzaal
• 
  Paleis Noordeinde
• 
  Nowy Ratusz
• 
  Stary Ratusz
• 
  Pałac Pokoju
• 
  Kurhaus

Atrakcje turystyczne

• Madurodam – miasteczko modeli najcenniejszych zabytków architektury Holandii
• Kąpielisko Scheveningen z molo

Muzea

Kunstmuseum Den Haag

• Mauritshuis
• Museum Bredius
• Kunstmuseum Den Haag (m.in. prace Pieta Mondriana)
• Panorama Mesdag – malowidło panoramiczne
• Beelden aan Zee – XX-wieczna rzeźba
• Museon – muzeum nauki i techniki
• Escher Museum

Demografia

Haga jest miastem wielonarodowościowym. Holendrzy stanowią tylko 44,4% mieszkańców. Pozostała większość 55,6% to przybysze^[6]. W Hadze jest największe skupisko Polaków w Holandii, liczy 14 820 osób, co stanowi 2,7% mieszkańców miasta^[6]. Polacy są obecnie piątą przybyłą grupą etniczną, a pierwszą jeśli chodzi o kraje Unii Europejskiej. Tylko osoby pochodzenia surinamskiego, tureckiego, marokańskiego i indonezyjskiego stanowią większe grupy etniczne^[6].

Mieszkańcy Hagi według narodowości (01-01-2020)^[6]

Liczba Polaków mieszkających w Hadze

Grupa ludności	Liczba mieszkańców	%
Holendrzy	242 415	44,4%
Inne nie-zachodnie pochodzenie	64 775	11,9%
Inne zachodnie pochodzenie	59 990	11,0%
Surinamskie pochodzenie	45 770	8,4%
Tureckie pochodzenie	41 115	7,5%
Marokańskie pochodzenie	32 350	5,9%
Indonezyjskie pochodzenie	17 190	3,1%
Polskie pochodzenie	14 820	2,7%
Pochodzenie z Antyli i Aruby	12 684	2,6%
Niemieckie pochodzenie	10 065	1,8%
Belgijskie pochodzenie	3 195	0,6%
Razem	545 715	100%

Mieszkańcy Hagi ogółem w kolejnych latach^[6]

Rok	Liczba mieszk.	Rok	Liczba mieszk.	Rok	Liczba mieszk.	Rok	Liczba mieszk.
1796	41 300	1970	550 000	2006	475 627	2012	502 055
1830	56 100	1980	456 886	2007	473 941	2013	505 856
1849	63 600	1990	441 506	2008	475 681	2014	508 940
1879	113 500	2000	441 094	2009	481 863	2015	514 861
1899	206 000	2003	463 800	2010	488 553	2016	519 988
1925	394 500	2004	469 568	2011	459 082	2017	524 882

Polacy w Hadze

Liczba mieszkańców Hagi pochodzenia polskiego w kolejnych latach^[6]

Rok	Liczba Polaków	%	Rok	Liczba Polaków	%
2006	2345	0,5%	2012	8037	1,6%
2007	2927	0,6%	2013	8969	1,8%
2008	3686	0,8%	2014	9788	1,9%
2009	4797	1,0%	2015	11 031	2,1%
2010	5821	1,2%	2016	12 171	2,3%
2011	6866	1,5%	2017	13 078	2,5%

Transport

Den Haag Centraal

W Hadze znajdują się dwa duże dworce kolejowe:

• Den Haag Centraal – stacja końcowa, gdzie znajduje się także główny dworzec autobusowy w mieście
• Den Haag Hollands Spoor – stacja przelotowa, gdzie zatrzymuje się większość pociągów przejeżdżających przez Hagę

Z tym tematem związana jest kategoria: Stacje i przystanki kolejowe w Hadze.

Port lotniczy Rotterdam jest najbliższy, ale port lotniczy Amsterdam-Schiphol jest częściej używany ze względu na połączenie kolejowe.

Komunikacja miejska

Cała Holandia dla komunikacji metrem, autobusowej i tramwajowej (w Hadze przedsiębiorstwo komunikacji nazywa się HTM) podzielona jest na strefy. Haskie strefy to 5400 (Centrum), 5410 (Scheveningen), 5413 (Leidschendam-Voorburg), 5414 (Kerkehout), 5416 (Rijswijk), 5419 (Den Haag Zuid-west lub inaczej Kijkduin/Loosduinen).

W mieście funkcjonuje sieć tramwajowa.

Zespoły muzyczne

• Golden Earring,
• Shocking Blue – znani z utworu „Venus”,
• Dash Berlin – zespół DJ grający trance i progressive trance.

Osobistości

• Paul Verhoeven – reżyser
• Jan Vermeer – malarz
• Michael Boogerd – kolarz
• Hendrik Casimir – fizyk
• Michel Faber – australijski pisarz
• Cornelis Johannes van Houten – astronom
• Conrad Busken Huet – pisarz
• Christiaan Huygens – astronom
• Gustav Krupp von Bohlen und Halbach – menedżer Friedrich Krupp AG w III Rzeszy
• Simon van der Meer – fizyk
• Aad de Mos – trener piłkarski
• Cees Nooteboom – pisarz
• Saskia Sassen – amerykańska socjolog
• Jan Tinbergen – ekonomista
• Nikolaas Tinbergen – przyrodnik
• Harry Vanda – australijski producent muzyczny
• Mariska Veres – piosenkarka Shocking Blue
• Adriaen de Vries – rzeźbiarz
• Jozias van Aartsen – polityk
• Dick Advocaat – trener piłkarski
• Anouk – wokalistka
• Willem Drees – premier
• Martin Jol – trener piłkarski
• Richard Krajicek – tenisista
• Ties Kruize – hokeista na trawie
• Mark Rutte – polityk
• Baruch Spinoza – filozof
• Enno Voorhorst – gitarzysta
• Rubi Pronk – tancerz

Miasta partnerskie

• Warszawa, Polska^[7]
• Juigalpa, Nikaragua^[8]
• Betlejem, Palestyna^[8]
• Nazaret, Izrael^[8]
• Al-Husajma, Maroko^[9]
• Nador, Maroko^[9]
• Paramaribo, Surinam^[9]
• Palembang, Indonezja^[9]
• Taza, Maroko^[9]

Zobacz też

• Haag
• Krzysztof Arciszewski