Loading AI tools
urzędnik senatorski I Rzeczypospolitej Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kanclerz wielki koronny – urzędnik kierujący kancelarią królewską Korony Królestwa Polskiego i odpowiadający za politykę zagraniczną Królestwa Polskiego. Urząd ten pojawił się na początku XII wieku i był sprawowany przez osobę duchowną. W czasie rozbicia dzielnicowego każdy władca miał własnego kanclerza; po zjednoczeniu kanclerz krakowski wypierał kanclerzy ziemskich (urzędy te zanikły do XV wieku).
Później urzędnik ten zwany był kanclerzem Królestwa Polskiego, jeszcze później kanclerzem koronnym. Po unii lubelskiej i powstaniu Rzeczypospolitej istniał odrębny kanclerz wielki litewski. Utarło się, iż kanclerz koronny kieruje polityką zagraniczną wobec państw Europy Zachodniej, zaś kanclerz Wielkiego Księstwa Litewskiego wobec państw położonych na wschód od Rzeczypospolitej. Kanclerz koronny był pierwszym urzędnikiem państwa dbającym o praworządność i pilnującym by król przestrzegał praw i zachowywał pacta conventa. Przewodził także sądowi królewskiemu – Asesorii. Był czasem nazywany pieczętarzem, od pieczęci, którymi uwierzytelniał dokumenty. Zastępca kanclerza nosił tytuł podkanclerzego; mieli identyczny zakres uprawnień a faktyczny podział wpływów między kanclerzem a podkanclerzym zależał od aktualnych konfiguracji politycznych. W epoce nowożytnej jeden z kanclerzy był duchownym, a jeden świeckim. Urząd istniał do końca Rzeczypospolitej (do trzeciego rozbioru w 1795 roku).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.