Srebrnikowce (Proteales Dumort.) – rząd roślin stanowiący jeden ze starszych kladów w obrębie dwuliściennych właściwych. We współczesnym ujęciu rząd obejmuje 4 rodziny z 85 rodzajami i 1750 gatunkami[2]. Rośliny te występują głównie w strefie międzyzwrotnikowej, z centrum zróżnicowania w Azji i na kontynentach amerykańskich. Do strefy klimatu umiarkowanego na półkuli północnej sięga platan wschodni Platanus orientalis rosnący w obszarze śródziemnomorskim, północnoamerykańskie gatunki z tego rodzaju i też tam rosnący lotos żółty Nelumbo lutea. Na półkuli południowej do południowych krańców Ameryki Południowej, Afryki i Australii sięga zasięg srebrnikowatych Proteaceae[2].
_(cropped).jpg) Protea królewska | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd |
srebrnikopodobne |
| Rząd |
srebrnikowce |
| Nazwa systematyczna | |
| Proteales Dumort. 1829 | |
Są to rośliny bardzo zróżnicowane morfologicznie[2], w większości są drewniejące, ale należą tu też zielne rośliny wodne[3]. Ich okwiat jest zwykle czterokrotny. Pręciki są przyrośnięte do listków okwiatu, a łącznik między pylnikami nierzadko przedłużony jest szczytowym wyrostkiem[4].
Systematyka
- Pozycja w kladogramie dwuliściennych właściwych według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)[2]
| ← |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Początkowo (system APG I (1998)) wyróżnione zostały trzy rodziny, w systemie APG II (2003) połączono je w dwie (platanowate włączono do srebrnikowatych). Angiosperm Phylogeny Website rozdziela te rodziny oraz proponuje włączenie tu jako kladu bazalnego rodziny sabiowatych (Sabiaceae)[2]. Rozwiązanie to zostało zaaprobowane w systemie APG IV (2016)[5]:
| srebrnikowce |
| |||||||||||||||||||||
- Pozycja w systemie Ruggiero i in. (2015)
W systemie Ruggiero i in. (2015) rząd w pojedynkę należy do jednego z 18 nadrzędów okrytonasiennych – srebrnikopodobnych Proteanae, obejmującego rodziny zgodnie z systemem APG III (2009)[1].
- Pozycja rzędu w systemie Takhtajana (2008)
Rząd Proteales w tym ujęciu jest monotypowy z rodziną srebrnikowatych Proteaceae[6]. Rzędowi w ujęciu systemów APG odpowiada w dużym stopniu nadrząd Proteanae obejmujący monotypowe rzędy Platanales (z platanowatymi Platanaceae), Proteales (ze srebrnikowatymi Proteaceae) i Nelumbonales (z lotosowatymi Nelumbonaceae). Rodzina sabiowate Sabiaceae umieszczona w osobnym rzędzie Sabiales określana jest jako niepewna co do pozycji systematycznej i prowizorycznie umieszczona w nadrzędzie Rutanae w podklasie Rosidae. Nadrząd Proteanae sytuowany był w podklasie Ranunculidae[6].
Podobne ujęcie systematyczne zawierała oparta na tym systemie klasyfikacja Reveala (1999)[7].
- Pozycja rzędu w systemie Cronquista (1981)
W systemie tym rząd Proteales sytuowany był w podklasie różowe Rosidae i obejmował dwie rodziny: oliwnikowate Elaeagnaceae i srebrnikowate Proteaceae. Mimo podobieństw morfologicznych Cronquist zwracał jednak uwagę na istotne różnice między nimi i uznawał ich bliską relację filogenetyczną jako problematyczną i wątpliwą. Lotosowate Nelumbonaceae sytuowane było w obrębie grzybieniowców, aczkolwiek i w tym wypadku autor trafnie uznawał, że podobieństwo tych roślin do innych przedstawicieli rzędu może być wynikiem konwergencji. Platanowate Platanaceae włączane były do oczarowców Hamamelidales, a sabiowate Sabiaceae jako problematyczne i niepewne sytuowane były prowizorycznie w obrębie jaskrowców Ranunculales[8].
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
