Skalnicowce

Skalnicowce (Saxifragales Dumort.) – grupa roślin wyróżniana w randze rzędu okrytonasiennych. Stanowi grupę siostrzaną kladu określanego mianem ‘superróżowych’ (ang. superrosids) obejmujących różowe (rosids) wraz z rzędem winoroślowców (Vitales)^[3][2]. Obejmuje 15 rodzin ze 112 rodzajami i 2,5 tysiącem gatunków^[2]. Występują na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy, przy czym najbardziej zróżnicowani są na obszarach w strefie klimatu umiarkowanego, rzadziej rosną w tropikach^[4], obecne są też w strefach arktycznych^[5]. Z powodu szybkiej i relatywnie krótkiej radiacji ewolucyjnej w środkowej kredzie problemy stwarza ustalenie relacji filogenetycznych i klasyfikacji należących tu rodzin (ich różnicowanie trwało tylko 3–6 milionów lat)^[4]. Rośliny tu należące cechują się obecnością kwasu elagowego, mirycetyny i flawonoli^[2].

Skalnicowce

Skalnica ziarenkowata
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	Saxifraganae
Rząd	skalnicowce
Nazwa systematyczna
Saxifragales Dumort. Anal. Fam. Pl.: 35. 1829

Sempervivum × funckii

Aeonium dodrantale

Tiarella 'Ninja'

Morfologia

Pokrój

Drzewa, krzewy i rośliny zielne, zarówno jednoroczne, jak i wieloletnie. Także sukulenty liściowe (→ gruboszowate)^[5].

Liście

Zróżnicowane – ustawione równolegle, okółkowo lub skrętolegle, blaszki pojedyncze lub złożone^[5]. Brzeg blaszki często piłkowany, z ząbkami gruczołowymi^[3].

Kwiaty

Zwykle promieniste, z wykształconym kielichem i koroną^[5]. Często występuje hypancjum^[3]. Zalążnia czasem apokarpiczna (słupki niezrośnięte), ale typowy dla większości przedstawicieli jest słupek pojedynczy^[5], przy czym często tworzące go owocolistki pozostają na szczycie niezrośnięte. Znamię odgięte^[3].

Owoce

Zwykle suche i pękające^[3].

Systematyka

Pozycja systematyczna skalnicowców w kladogramie dwuliściennych właściwych według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

←	jaskrowce Ranunculales srebrnikowce Proteales trochodendronowce Trochodendrales bukszpanowce Buxales parzeplinowce Gunnerales ukęślowce Dilleniales skalnicowce Saxifragales winoroślowce Vitales → klad różowych Berberidopsidales sandałowce Santalales goździkowce Caryophyllales → klad astrowych

Podział według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Powiązania filogenetyczne między rodzinami w rzędzie na podstawie danych APweb^[2]:

skalnicowce	Peridiscaceae piwoniowate Paeoniaceae altyngiowate Altingiaceae oczarowate Hamamelidaceae grujecznikowate Cercidiphyllaceae Daphniphyllaceae gruboszowate Crassulaceae Aphanopetalaceae Tetracarpaeaceae Penthoraceae wodnikowate Haloragaceae iteowate Iteaceae agrestowate Grossulariaceae skalnicowate Saxifragaceae

+ cynomoriowate Cynomoriaceae – rodzina o nieznanej pozycji w kladogramie.

Pozycja w systemie Ruggiero i in. (2015)

W systemie Ruggiero i in. (2015) rząd w pojedynkę należy do jednego z 18 nadrzędów okrytonasiennych – Saxifraganae, obejmującego rodziny zgodnie z systemem APG III (2009)^[1].

Pozycja w systemie Reveala (1994-1999)

Gromada okrytonasienne Cronquist, podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe Takht., nadrząd Saxifraganae Reveal, rząd skalnicowce Dumort^[6].

Podział na rodziny według systemu Reveala (1994-1999)

• Grossulariaceae DC. in Lam. & DC – agrestowate
• Saxifragaceae Juss. – skalnicowate
• Crassulaceae DC. in Lam. & DC. – gruboszowate
• Iteaceae J. Agardh – iteowate
• Pterostemonaceae Small in Britt.
• Penthoraceae Rydb. ex Britt.
• Tetracarpaeaceae Nakai